Auto heeft nieuw probleem

Op de Europese beurzen waren de aandelen van Volkswagen, BMW en andere automakers gisteren de grote verliezers, nadat een nieuwe schandaalgolf over de sector de kop had opgestoken. De Amerikaanse overheid dwingt Volkswagen wagens terug te roepen, wereldwijd zelfs 11 miljoen, omdat VW verborg hoe vervuilend ze waren. 

Er hangt de groep bovendien een boete tot 18 miljard euro boven het hoofd. Daimler vraagt 3 miljoen chauffeurs even langs te komen in de garage, om een update door te voeren die de wagen door de uitstoot-testen moet loodsen. Ook Audi roept 850.000 dieselvoertuigen terug.

En nu blijkt dat Volkswagen bekend heeft dat het sinds de jaren 90 afspraken maakt met Audi, Porsche, Mercedes en BMW. Die gingen onder meer over methodes om de uitstootnormen op elkaar af te stemmen. Dat VW de documenten zelf heeft ingediend bij de Duitse kartelwaakhond om strafvermindering te krijgen doet vermoeden dat de Duitse autobouwers al jarenlang argeloze consumenten onnodig op kosten hebben gejaagd.

Hebben de autoproducenten echt een probleem? De ervaring met Dieselgate leert dat ze niet ál te veel te vrezen hebben van consumenten. Volkswagen is nog altijd een van de populairste merken van het land, dieselvervuiling of niet.

Maar misschien hebben de autoproducenten stilaan wel een ander probleem: de overheid. Traditioneel is die de beste vriend van de autosector. In Volkswagen en Renault is de overheid aandeelhouder. In volle financiële crisis redde de Amerikaanse overheid Chrysler en General Motors van de ondergang.

In diezelfde jaren ontpopten Europese regeringen zich tot autoverkopers door schrootpremies te geven aan wie zijn oude wagen verkocht en zich een nieuwe aanschafte. In ons land leidde de sluiting van Renault Vilvoorde tot speciale wetgeving voor collectieve ontslagen en werd op maat van Audi Vorst de fiscaliteit rond ploegenarbeid hertimmerd. Weinig industrieën zijn zo verweven met de overheid als de autosector.

Beetje bij beetje verandert dat. Meer en meer steden weren de auto uit hun centrum. Waar de Duitse autobouwers jarenlang in hun eigen overheid en de EU grote bondgenoten vonden, hebben ze nu ontdekt dat de Amerikaanse overheid wél bijt als ze sjoemelen.

Vorige zomer legde Europees commissaris Margrethe Vestager de truckbouwers MAN, Volvo/Renault, Daimler, Iveco en DAF een kartelboete van 2,9 miljard euro op. De federale regering werkt aan een mobiliteitsbudget om het fiscaal regime van bedrijfswagens te vervangen. En nu ligt er bij de Duitse kartelwaakhond een lijvig dossier over de Duitse autobouwers op tafel.

In de aanhoudende schandaalgolf lijkt de autosector niet te hard te moeten vrezen voor de loyauteit van haar klanten, maar des te meer voor die van een overheid die op haar strepen staat.