Crowdfunding voor gevorderden

Om financiële crowdfunding te ondersteunen, waarbij kapitaal wordt vergaard in ruil voor aandelen in een bedrijf, neemt de federale regering die op in de taxshelterregeling. Crowdlending, waarbij een lening wordt verschaft tegen een bepaalde rentevoet, krijgt een aparte behandeling (zie verder).

1 Welk fiscaal voordeel?

De taxshelterregeling houdt een stevig fiscaal voordeel in voor wie investeert in startende bedrijven van maximaal vier jaar oud. 30 of zelfs 45 procent van het geïnvesteerde bedrag mag worden afgetrokken in de personenbelasting.

Of het 30 of 45 procent mag zijn, hangt af van de grootte van de betrokken onderneming op het moment van de investering. Gaat het om een micro-onderneming met een balanstotaal van maximaal 350.000 euro, een jaaromzet van maximaal 700.000 euro en hoogstens 10 werknemers, dan mag het hoogste percentage worden afgetrokken. Gebeurt de investering in een grotere onderneming, met een balanstotaal van maximaal 4,5 miljoen, een jaaromzet van ten hoogste 9 miljoen en niet meer dan 50 werknemers, dan beloopt de aftrek 30 procent van het geïnvesteerde bedrag.

Familieleden van de bedrijfsleider en werknemers kunnen via de taxshelterregeling investeren in het bedrijf, maar de inbreng van kapitaal door de bedrijfsleider zelf of bestuurders van de vennootschap komt niet in aanmerking.

2 Wat is nieuw?

Al bij de invoering van de ‘taxshelter voor starters’-regeling in 2015 werd gedacht aan een variant waarbij niet rechtstreeks in een onderneming wordt geïnvesteerd, maar via crowdfunding. Door hun fondsenwerving via crowdfunding te organiseren kunnen jonge bedrijven gemakkelijker buiten hun eigen familie-, vrienden- en kennissenkring investeerders rekruteren, die elk een klein bedrag inbrengen. Vaak is dat tegelijk een marktonderzoek: gelooft het publiek in de dienst of het product waar het bedrijf om draait?

Om de kapitaalinvesteringen via crowdfunding enigszins te reguleren legt de overheid wel op dat het fiscale voordeel enkel geldt als de funding verloopt via een erkend crowdfundingplatform. Het was wachten op een Koninklijk Besluit voor de erkenning van zulke platformen als ‘alternatieve financieringsplatform’. Dat is er nu, en ging op 1 februari in.

Sinds woensdag kunnen platformen die financiële crowdfunding aanbieden, een aanvraag tot erkenning indienen bij de FSMA, de toezichthouder van de financiële sector. Een belangrijk criterium om erkend te worden, is dat het platform kandidaat-investeerders (of ‘deelnemers’) bij het registreren een soort toegangsproef voorlegt, waarin ze bewijzen zich bewust te zijn van de risico’s. Want er mag dan een stevig fiscaal voordeel aan vast hangen, het risico blijft bestaan dat het jonge bedrijf niet levensvatbaar blijkt en de investeerders hun inleg verliezen. Als blijkt dat investeerders onvoldoende kennis en ervaring hebben, dan moet het platform hen waarschuwen.

De bekendste platformen voor financiële crowdfunding, MyMicroInvest en Look & Fin, bevestigen ons dat ze de erkenning zullen aanvragen. De derde grote speler in financiële crowdfunding is KBC Bolero Crowdfunding. Omdat die onder de bank KBC ressorteert, valt hij mee onder de erkenning als aanbieder van beleggingsinstrumenten. KBC Bolero Crowdfunding moet zich louter nog aanmelden voor de taxshelterregeling, en laat weten dat het dat zal doen.

3 Hoeveel mag u investeren?

Er zijn begrenzingen. Langs de ene kant zijn er de algemene regels voor het ophalen van kapitaal. Haalt een bedrijf maximaal 100.000 euro op, dan kan dat zonder prospectus (informatiebundel) en kunnen de individuele investeerders ongelimiteerde bedragen inbrengen. Je kan dus twee investeerders hebben die elk 30.000 euro aanbrengen, plus een rist sympathisanten die kleinere bedragen toevoegen.

Wordt 100.000 tot 300.000 euro opgehaald, dan kan dat nog altijd zonder prospectus, maar mag elke individuele investeerder maximaal 1.000 euro in het project stoppen. Ook hier is er een nieuwigheid: verloopt de kapitaaloperatie via een vergund crowdfundingplatform, dan wordt dat 5.000 euro per individuele investeerder.

Boven 300.000 euro is een prospectus nodig en zijn er geen grenzen aan de geïnvesteerde bedragen. Is er voor een kleiner project toch een prospectus, dan is er evenmin een plafond voor de individuele investeerder.

‘In de praktijk werken wij zelden zonder prospectus’, zegt Charles-Albert de Radzitzky, operationeel directeur (COO) van MyMicroInvest. ‘300.000 euro ophalen in brokjes van 5.000 euro blijft erg moeilijk. Het lukt beter als er een paar mensen bijzitten die pakweg 20.000 of 30.000 euro veil hebben. Maar dat kan enkel mét prospectus.’

Langs de andere kant is het fiscale voordeel beperkt tot 100.000 euro aan investeringen per belastingplichtige per jaar. Onder dat plafond moeten zowel rechtstreekse investeringen passen, als die die via een crowdfundingplatform verlopen.

4 Naar welke bedrijven mag het geld gaan?

Er gelden ook voorwaarden voor de begunstigde onderneming, dus het bedrijf waarvoor het kapitaal bestemd is. Het moet gaan om een binnenlandse vennootschap of een vennootschap uit de Europese Economische Ruimte die over een ‘Belgische inrichting’ beschikt. Enkel start-ups tot vier jaar oud komen in aanmerking. Een bedrijf dat ontstaat door een fusie of splitsing van vennootschappen is uitgesloten, evenals vastgoed- of financieringsvennootschappen.

Het bedrijf mag maximaal 250.000 euro vergaren waarvoor investeerders het taxsheltervoordeel krijgen. Het mag in het verleden nog geen kapitaalvermindering hebben uitgevoerd noch dividenden hebben uitgekeerd. Het opgehaalde geld mag vrij worden aangewend, maar niet om dividenden uit te keren, aandelen te kopen of leningen te verstrekken.

De investeerders moeten de aandelen die ze in het bedrijf verwerven, minstens 48 maanden (vier jaar) bijhouden. Al die tijd moet de begunstigde onderneming aan haar aandeelhouders jaarlijks een attest bezorgen dat stelt dat ze nog altijd aandeelhouder zijn en dat het bedrijf aan de voorwaarden voor de taxshelter voldoet.

Verkoopt de investeerder de aandelen te vroeg, of voldoet het bedrijf na een paar jaar niet meer aan de voorwaarden waardoor het geen attest meer kan verschaffen, dan kan een deel (pro rata) van het opgestreken fiscale voordeel worden teruggevorderd.

5 Hoeveel risico loop ik om mijn inleg kwijt te zijn?

Het moge duidelijk zijn: het gaat hier om risicokapitaal. Met een grote R. Als het jonge bedrijf failliet gaat, staat de crowdfundinginvesteerder achteraan in de rij om eventueel geld te recupereren. In het slechtste geval is de inleg dus weg. Het fiscale voordeel blijft wel overeind bij een faillissement, het wordt niet teruggevorderd.

‘Het fiscale voordeel mildert de pijn. Maar dit soort investeringen blijft erg risicovol. De kans dat je alles verliest, blijft heel reëel’, benadrukt Koen Schrever, de CEO van KBC Bolero Crowdfunding. ‘De taxshelter mag niét de enige reden zijn om een investering te doen.’

In het ideale scenario kan de crowdfunder na enkele jaren zijn aandelen verkopen aan een andere investeerder en zo een mooi rendement opstrijken. Maar het kan ook voorkomen dat de start-up wordt verkocht aan een grotere investeerder tegen een lager dan verhoopte prijs.

Of u rechtstreeks investeert of via een crowdfundingplatform, maakt qua bescherming tegen verliezen weinig of geen verschil. Als erg kleine aandeelhouder zal de crowdfundingdeelnemer zelden iets in de melk te brokkelen hebben in het bedrijf. Meestal worden alle ‘kleine’ investeerders samengevoegd en als één blok vertegenwoordigd. Mogelijk is zelfs hun gezamenlijke inbreng te klein om een bestuurszitje te eisen.

In veel gevallen brengt de crowd maar een deel van het nodige kapitaal aan, en zijn er ook andere, professionele investeerders. Meestal zal de crowd worden gealigneerd met zo’n professionele of ‘proxy’-investeerder: er wordt onder dezelfde voorwaarden geïnvesteerd (bv. eenzelfde prijs per aandeel) en wanneer wordt beslist over een kapitaalverhoging of een verkoop, wordt het oordeel van die investeerder gevolgd. Wat goed is voor hem, moet dan goed zijn voor de crowd.

Ga dit zo goed mogelijk na voor u investeert: wordt u geconsulteerd voor grote beslissingen, welke professional wordt ‘nageaapt’, en moet een vergadering van de crowdfunders dat nog bevestigen? De net goedgekeurde erkenningscriteria bevatten regels over transparantie en deugdelijk bestuur, bijvoorbeeld over hoe belangenconflicten worden uitgeklaard. Let bovendien op welke kosten het platform aanrekent bij uw instap en/of bij een verkoop, de nieuwe regelgeving legt transparantie daarover op.

Om het risico te spreiden kan u in meerdere bedrijfjes investeren. Denk zeker aan een tiental. Crowdfundingplatforms faciliteren investeringen in aparte bedrijven, maar bundelen die niet in een soort portefeuille. De wetgeving voorziet ook in een simpele manier om met een taxsheltervoordeel in meerdere bedrijfjes te investeren: via een investering in een startersfonds, dat dan participaties in verschillende jonge ondernemingen bundelt. Het is evenwel wachten op een Koninklijk Besluit dat de uitvoering van die variant regelt.

6 Ik wil liever geld lenen aan een jonge starter

U hoeft niet per se aandeelhouder van een jong bedrijf te worden, u kan het via een erkend crowdfundingplatform ook geld lenen. Op de intresten die u ontvangt op leningen (tot maximaal 15.000 euro in totaal) aan een bedrijf tot vier jaar oud, hoeft u geen roerende voorheffing te betalen. Normaal bedraagt die 30 procent.

In de sector wordt van die variant veel minder verwacht. ‘Het fiscaal voordeel is om te beginnen veel bescheidener’, zegt Nicolas-Alexandre Verdbois, senior analist bij Look & Fin, dat alleen crowdlending aanbiedt. De gemiddelde geboden rentevoet bij Look & Fin is ruim 8 procent. Ontleen je 15.000 euro tegen 8 procent, dan is je jaarlijkse voordeel ongeveer 200 euro (vanaf maand één wordt ook kapitaal terugbetaald). Of over vier jaar: 800 euro. ‘Dat valt in het niets bij de belastingvermindering tot 45.000 euro voor de taxshelter’, zegt Verdbois.

Bovendien zijn er vrij weinig dossiers van erg jonge bedrijven. Ook bij crowdlending geldt immers dat een onderneming een bewezen terugbetalingscapaciteit moet hebben om een lening te kunnen aangaan. Bij Look & Fin moeten bijvoorbeeld minstens drie jaarrekeningen worden voorgelegd. ‘Waarom dit voordeel niet doortrekken voor bedrijven tot tien jaar oud? Uit onderzoek blijkt dat ook die nog financieringsmoeilijkheden kennen’, oppert Verdbois.

Overigens zijn de rentevoeten tussen 6 en 12 procent een duidelijke indicatie dat ook crowdlending zeker niet risicoloos is. Bedenk dat het om achtergestelde leningen gaat. Een crowdfundingplatform kan de businessplannen screenen, maar dat geeft geen garanties.