Wijncoöperaties hebben vaak een belabberd imago, maar dat is buiten Celler de Capçanes gerekend. Inmiddels is het een van de best draaiende en hoogst aangeschreven wijncoöperaties van Spanje, met een koosjere cuvée als handelsmerk.
Capçanes is een Catalaans dorp van amper 398 zielen, verborgen in het Priorat-hinterland van de provincie Tarragona, in het noordoosten van Spanje. Het is een van de duizenden postkaartdorpen die Spanje rijk is en waarvan de buitenwereld nooit zou hebben gehoord, ware het niet dat in 1933 enkele families, samen tachtig m/v sterk, besloten hier een wijncoöperatie op te richten.
Koosjere wijn
Het project bracht Capçanes in geen tijd welvaart, want plots kon het dorp grote volumes bulkwijn leveren tegen competitieve prijzen. Die bulkproductie bleef de norm tot medio jaren 90 van vorige eeuw. Twee prikkels leidden toen tot een kwalitatieve ommekeer. Aan de ene kant de opmars van de buurappellatie Priorat, die internationaal furore begon te maken.
Aan de andere kant de vraag vanuit de Joodse gemeenschap van Barcelona om een koosjere wijn te produceren. Een project dat onder meer nieuwe high-end apparatuur inhield - om de koosjere wijnen onder ‘mevushal-condities’ te vinifiëren.
In lekentaal uitgelegd: de wijnen worden gedurende een korte periode tot zeer hoge temperatuur verwarmd. Bovendien gebeuren alle handelingen onder controle van het rabbinaat. Daardoor is de wijn voor praktiserende Joden geschikt voor ceremonies en feestdagen, zoals het paasfeest.
Appellatielabel Montsant
Deze koosjere cuvée - Flor de Primavera of Peraj Ha’abib gedoopt - is vandaag goed voor zo’n 5 procent van de totale jaarproductie. De wijn was niet alleen meteen commercieel een schot in de roos, maar bleek ook de trampoline voor een algemene kwaliteitssprong richting andere fruitgedreven wijnen waarmee deze wijnmaker wereldwijd zijn reputatie én export opbouwde.
Anno 2020 beschikt Celler de Capçanes over 220 hectare wijngaard, produceert ongeveer 800.000 flessen op jaarbasis - vooral rood onder het appellatielabel Montsant, naast een volume rosé en een rode dessertwijn - en verkoopt zijn ‘mindere’ druivenmateriaal in bulk aan andere bodega’s.
De percelen staan aangeplant op 300 à 700 meter hoogte, terwijl de kelderfaciliteiten in Capçanes (nabij Falset) gesitueerd liggen. Hier heerst een mediterraan klimaat met continentale invloed, op zo’n 15 km van de Middellandse Zee - vergelijkbaar dus met de dure buur Priorat - wat zich vertaalt in droge, hete zomers en koele winters.
Vrouwen tussen de macho's
'Er zijn natuurlijk nog steeds genderbarrières, maar dat kan me niets schelen.'Anna Rovira
Capçanes is vandaag een van de meest lucratieve en best aangeschreven wijncoöperaties van Spanje. Pittig detail: technisch directeur én wijnmaker in de toch vaak nog Spaanse macho wijnbusiness is sinds 2012 Anna Rovira. Ze heeft diploma’s op zak van de universiteiten van Tarragona en Bourgogne en deed eerder werkervaring op bij Celler experimental Mas dels Frares en de Franse coöperatie Mont Tauch. ‘Er zijn natuurlijk nog steeds genderbarrières’, zegt ze, ‘maar dat kan me niets schelen. Ik hou van mijn werk, voor mij telt het respect van mijn collega’s.’
Gevraagd naar de USP’s van Capçanes klinkt ze vastberaden: ‘Heb je het landschap hier al eens goed bekeken? We kunnen ons echt niet vervelen, met een topografie vol hellingen en terrassen, wat zich vertaalt in al even unieke wijngaarden.’
Dat vormt meteen ook de grootste uitdaging voor Rovira: de controle over die percelen coördineren tijdens de oogst. ‘Het duurt soms een dag om amper twee of drie wijngaarden grondig te bezoeken. Dat is vermoeiend, maar we begrijpen daardoor beter waarom dit gebied zo speciaal is voor de wijnbouw.’
Stereotypes in de wijnwereld
In tegenstelling met veel collega’s in wijncoöperaties krijgt Rovira weinig te maken met stereotypes rond deze collectieve bedrijfsvorm. ‘Om eerlijk te zijn heb ik daarover nog nooit vervelende of kwetsende opmerkingen gekregen. Zodra mensen weten hoe consciëntieus we hier werken, verdwijnt het cliché vanzelf. Bij Capçanes zorgen we echt voor onze wijnen.'
'We werken met inert gas om de wijn te beschermen vanaf de receptie van de trossen tot aan de fles. De vinificatie gebeurt afhankelijk van het eindproduct: we oogsten in kleine kistjes of in grote containers, vergisten in eiken vaten van 500 liter of in roestvrijstalen tanks van 50.000 liter, naargelang de gewenste cuvée.’
Innovatie is een andere pijler onder dit wijnhuis. Zo lanceerde het onder het label ‘La Nit de les Garnatxes’ vier garnacha-cuvées die elk op een ander terroir werden geteeld, en die worden verpakt in een papier waarop in stripvorm de authenticiteit van de wijn wordt uitgelegd aan de consument.
‘De vier terroirs zijn zand, klei, leisteen en kalksteen. In plaats van die druivenorigines te blenden, vinifiëren en bottelen wij elke garnacha binnen zijn eigen terroir. Eerlijk, ik denk niet dat het begrip terroir ooit al zo tastbaar was in het glas.’
Capçanes La Nit de les Garnatxes ‘Argila’ 2016
Mas Tortó, Vinyes Velles 2016
Peraj Ha’abib, Flor de Primavera 2017
Te koop bij Nirvino, Jan-Baptist Reykerslaan 26, 2550 Kontich, tel: 0478/53.33.89
