Vechten, dat heeft hij geleerd. Vechten voor kwaliteit en vechten voor het voortbestaan. Gianfranco Soldera kwam in het wereldnieuws toen in 2012 een onverlaat bij een inbraak zes jaargangen van zijn peperdure sangiovesewijn op straat liet wegvloeien. Vandaag is hij, op zijn 81ste, weer helemaal terug. 'Goede wijn maken houdt me op de been.'
Het was een inslaande bom in het anders zo rustige wijnstadje Montalcino, in de Italiaanse provincie Siena. Op de Azienda Agricola Case Basse van Gianfranco Soldera had een vandaal in 2012 zowat alle vaten laten leeglopen. Tachtig procent van de jaargangen 2007 tot en met 2012 ging verloren, met een geschatte marktwaarde van 12 miljoen euro. Kwatongen fluisteren dat Soldera de 'verklikker' was in het brunellowijnschandaal van 2008. Daarbij werden enkele malafide producenten ervan beschuldigd wijn van illegale druivenrassen in hun brunello's te mengen. Soldera ontkent formeel en wil er ook niet meer over praten. De man zet sindsdien in ieder geval geen vermelding 'brunello' meer op zijn label en is uit het Consorzio del Vino Brunello di Montalcino gestapt.
Mokerslag
Wie op niet meer zo jonge leeftijd zo'n mokerslag te verwerken krijgt - Soldera was al 75 toen hij zijn levenswerk in de afvoer zag terechtkomen - zou het wellicht voor bekeken houden. Met pensioen gaan en nog enkele jaren van de rust en het leven genieten. Maar zo zit deze man niet in elkaar. Een dag na de sabotageactie was hij alweer aan het werk in zijn wingerd. 'Goede wijn maken is het enige wat voor me telt. Wat me op de been houdt ook. Die gedrevenheid heb ik trouwens al van toen ik kind was. Ik herinner me nog goed dat er thuis alleen maar goede wijnen op tafel kwamen', vertelt Soldera. 'Goed eten en goed drinken, dat zit in de familie of niet. Je kan het niet leren op restaurant. Dat moet van thuis uit komen. Bij ons kwamen er dus 'grandi vini' in het glas. En dat kwam mij later als wijnmaker goed uit, want ik heb geleerd alleen mijn neus te volgen. Er is zoveel minderwaardige... (stilte). Nu, ik noem dat geen wijn. Wijn is voor mij topwijn, anders hoeft het niet.'
Diezelfde zoektocht naar het beste deed Soldera, die zijn beroepsloopbaan in de verzekeringsbranche begon, in Montalcino, Toscane, belanden. 'Ik heb eerst lang gezocht in Piemonte. Overal in de Langhe keek ik uit naar een geschikt stuk land, al vanaf 1969. Maar ik ben gaan beseffen dat die wijnmakers de beste plekken voor zichzelf houden. Ik kan ze geen ongelijk geven, uiteraard.'
Soldera Sangiovese Grosso 2013
KLEUR: rood.
DRUIF: 100 procent sangiovese.
PRIJS: 405 euro.
Wat meteen opvalt bij deze wijn is hoe harmonisch, elegant en evenwichtig hij op elk vlak is. In de neus komen aroma's van kruiden en gedroogd tabaksblad, met fijne kersen en rozen. De wijn is soepel en zijdezacht in de mond met een duidelijke aanwezigheid van rood fruit, kers en zoethout. Een olympische lengte en een al even lang bewaarpotentieel maken van deze fles een regelrechte icoonwijn.
Te koop bij Stappato, Sluis 2E2, 9810 Eke, tel. 09/216.40.70, www.stappato.be
Soldera verlegde zijn zoektocht naar Toscane nadat een vriend hem een tip had gegeven over een domein Case Basse, ten zuidwesten van Montalcino. Het terroir is er nagenoeg ideaal. Het terrein ligt tussen 300 en 350 meter boven de zeespiegel en een nachtelijke bries waait de warmte van de dag weg. 'Ik bezocht het stuk land voor het eerst midden 1972 en kocht het een maand later. Weet je, in die tijd was Toscane zowat de absolute ontkenning van kwaliteit. Er stond behoorlijk wat te koop en nog datzelfde jaar heb ik twee hectare wijngaard geplant. Ik wou een stuk land hebben waar geen wijngaarden stonden. Ik wilde in geen geval werken met materiaal van iemand anders. Ik wilde mijn eigen ding doen. Van in het begin was het mijn plan een grote wijn te maken. Dan moet je weten wat je wil en wat je doet. Ik heb er dus de lokale sangiovese grosso aangeplant, plantgoed dat ik uit de onmiddellijke buurt haalde. Een autochtone druif, dat moet je ook letterlijk zien.'
Maniakaal
Op zijn wijngaard van Case Basse was Soldera snel overtuigd van de bijzondere waarde van het terroir en zijn aangeplante sangiovese. 'Ik merkte al na de eerste oogst dat ik op 'una terra grandissima' zat. Het was een arme grond, ideaal voor wijnstokken. Een grond met een goede waterhuishouding ook. En de wijnstokken zijn omgeven door bospartijen en stukken tuin. Alles heel bewust door elkaar geplant. De wijngaard beslaat 10 hectare, verdeeld over een deel van 4 en een van 6 hectare. Het geheel moest perfect in evenwicht zijn.'
Tijdens het gesprek krijg ik stilaan hoogte van de enorme eisen die Soldera aan zichzelf én zijn wijngaard stelt. Maar als ik hem de vraag stel hoe hij zijn druiven oogst, komt zijn echte geheim. 'Je neemt in het najaar een druiventros en je denkt: 'die ziet er goed uit'. Maar als je de buitenste druiven weghaalt, zie je pas hoe het met de druiven binnenin gesteld is. Ik pluk zelf elke tros en oogst dus druivenbes per druivenbes. En wat me niet aanstaat, gooi ik meteen weg. Ik durf te zeggen dat ik met die maniakale manier steeds goede wijnen heb geproduceerd. En dat lukt ook in wat men als 'zeer moeilijke jaren' bestempelt. Ik denk aan het uitzonderlijk doorregende 2002. Mijn wijn was uitmuntend.'
Waarom lukt dat dan bij veel andere wijnmakers niet? 'Omdat ze denken slimmer te zijn dan de natuur. Maar dat is niet zo', antwoordt hij.
Goede doel
Nog even terug naar 2012, Soldera's annus horribilis. Na de sabotageactie restten er de Italiaanse wijnmaker nog maar enkele liters van zijn jaargang 2010, een topjaar. Hij had ze makkelijk kunnen verkopen voor woekerprijzen. Maar de man besloot om 82 liter van wat hem nog restte aan te bieden... voor het goede doel. De Belgische invoerders van zijn wijn, Jeroen Vandesande en Jens Van Vlem van wijnhandel Stappato, hebben de flessen uiteindelijk verkocht en hebben 124.000 euro kunnen schenken aan vier vzw's die zich onder meer inzetten voor kankeronderzoek en de ondersteuning van kinderen in België. Het zegt alles over Gianfranco Soldera. Een moedige, vrijgevige soldaat.