Surf de stad | De opkomst van urban wavepools

Fastforward naar 2024: op de kade zitten toeschouwers een broodje te eten met zicht op de golven en surfers. Stoke hangt in de lucht – de surfersterm voor het gelukzalige gevoel dat je overvalt wanneer je een golf neemt. Het is een uniek gezicht: surfen in het hart van een stad, geen oceaan in de buurt. In de Steigersgracht rollen sinds juli dit jaar artificieel gemaakte golven en surfers peddelen er met de wereldberoemde Markthal op de achtergrond.

RiF010 heet de surfpool, genoemd naar het netnummer van Rotterdam. De wavepool is nu al een groot succes: niet alleen vanwege het grote aantal surfers, maar ook vanwege de vele bezoekers, want kijken vanaf de kade is gratis en de poel is een attractie die je nooit eerder zag. ‘We zijn ook populair bij Belgen’, weet marketingmanager Marc van Laar. Logisch, want Rotterdam is niet ver rijden en onze Noordzee is niet bepaald een mekka voor topgolven. Als er al eens topgolven binnenrollen, moet je nog het geluk hebben dat ze passen in je agenda. In een wavepool heb je dat probleem niet. Je boekt je sessie (vanaf 45 euro) op de website en je zit op het afgesproken uur in het water.

Dat water komt uit de Rotte, de rivier in Rotterdam. Het wordt gefilterd en voelt schoon als we zelf klaarliggen om de ‘intermediate wave’ te testen. Je kunt hier surfen op drie verschillende niveaus: van beginner tot expert. Hoewel het niet mijn eerste keer in een wavepool is, voel ik toch de zenuwen opkomen. De kades zijn gevuld met een nieuwsgierige menigte, wat de druk om te presteren verhoogt. Tijd om te wennen is er niet, want de golven denderen eraan. Surfers liggen in een lijn te wachten en als je ‘jouw’ golf mist, ben je niet alleen je kans kwijt, maar ook een beetje je trots, en moet je nederig achteraan weer aansluiten.

Na één gemiste golf ben ik de rest van de sessie helemaal in mijn element. Wat een heerlijk gevoel! Daar zoef je dan, door de grachten van Rotterdam, terwijl de stad voorbijglijdt. The stoke is real, ook al zijn de golven artificieel. Gemiddeld krijg je tien tot twaalf kansen per uur. ‘Water wordt uit onze ‘golvenkamers’ gezogen en vervolgens in het bassin geduwd. Als dat over het rif rolt, ontstaan er golven’, legt Van Laar de pneumatische technologie uit. Dat er onder het water geen zand, maar een betonnen bassin ligt, ben je al na de eerste golf vergeten. Al stap je wel beter op tijd van je board voor het tegen de kant schiet. We zagen meerdere boards een deukje krijgen. Hoe zit dat met mensen dan, zou je denken? ‘Uiteraard is de poel getest op veiligheid en doen we er alles aan om mensen te beschermen’, zegt Van Laar. ‘De technologie duwt mensen weg van de take-offmuur en kinderen zijn verplicht een helm te dragen. Maar alles kan beter; we zijn nog op zoek naar een waterproof coating om de muren zachter te maken.’

Surfen in een gracht heeft één groot nadeel: je staat zo weer aan de overkant. De surfpool is 25 meter breed en 125 meter lang, en hoewel de ritjes kort zijn, ben ik echt fan van dit concept. Naast de wavepool vind je een shop en een houten surfbar waar je koffie of een pintje kunt drinken met zicht op surfers en zee – excuseer, rivier. Op zondag is er een BBQ en maakt de geur van gebakken vis het surffeest helemaal compleet. Ik checkte een dag eerder in bij designhotel Motto, op slechts enkele minuten wandelen van de poel. En zo loop ik met mijn board door de straten van Rotterdam, een stad op veertig kilometer van de zee – het voelt bijna surreëel.

Op het vlak van stadsontwikkeling en citymarketing is dit een goed rollend concept. Acht miljoen bezoekers trekt de beroemde Markthal elk jaar, weet Van Laar. ‘Die ligt op één minuut wandelen van de surfpool, dus het potentieel is enorm.’ RiF010 is omgeven door shops, restaurants en skyscrapers; je kunt het echt niet cooler bedenken. Ook in de winter blijft de wavepool open, en echte Noordzeesurfers weten: een beetje kou houdt hen niet tegen. Stiekem zijn er al patenten genomen op RiF020 en RiF030, de netnummers van Amsterdam en Utrecht.

De technologie achter RiF010 is afkomstig van het Amerikaanse Surf Loch, dat zopas in Palm Springs een wavepool opende. De golf in de stadsgracht is een wereldprimeur, maar urban wavepools zijn dat niet. Meer nog, overal ter wereld poppen ze op. De bekendste technologie is die van het Spaanse Wavegarden, met onder meer surfpools in Bristol (VK), Sion (Zwitserland), Sydney en Melbourne (Australië). Er zitten bij Wavegarden niet minder dan vijftig surfparken in de pijplijn.

Deze maand opent er ook een in de Schotse hoofdstad Edinburgh. ‘Wavegarden is marktleider’, weet Frank Vanleenhove van Surfers Paradise in Knokke-Heist. ‘Zij hebben ongeveer twintig jaar gesleuteld aan hun technologie en die staat nu volledig op punt.’ Vanleenhove is waarschijnlijk de Belg met de meeste sessies in een wavepool op zijn naam. Hij surfte al op artificiële golven in onder meer Wales, Kuala Lumpur en op Tenerife, en zelfs in de mythische Surf Ranch van de Kelly Slater Wave Company. Daar trekt een soort trein op rails een golf op gang die tot wel 45 seconden kan blijven rollen, een eeuwigheid in de surfwereld. Kelly Slater vraagt 85.000 dollar per dag en je kunt de pool alleen afhuren met een groep. ‘Ik was er gelukkig op uitnodiging’, lacht Vanleenhove.

De technologie heeft recent ook haar weg gevonden over de oceaan, want afgelopen maand opende een Slater-wavepool in Abu Dhabi. ‘De prijzen voor een sessie daar zijn nog niet bekend, maar ik liet me vertellen dat je meer dan vijfhonderd euro per uur zult betalen.’

Ook in München opende afgelopen maand een wavepool met een spectaculaire ‘lagoon’ en state-of-the-artfaciliteiten: O2 Surftown MUC. Slechts vijf minuten rijden van de luchthaven, maar wij kiezen ervoor om met de auto te gaan. Ongeveer acht uur rijden, niet bepaald om de hoek, maar als zelfverklaarde wavepool-lover voel ik me erdoor aangetrokken. De sfeer is hier anders: dit surfpark wordt omgeven door kantoren. Het voelt als een openluchtfitness met golven. Het water kleurt blauw, zoals in een zwembad, en er hangt een licht machogehalte: getrainde mannen staan te stretchen en zich op te pompen voor hun sessie. De golven zijn ook krachtiger, holler, steiler en sneller. Terwijl Rotterdam ‘fun’ uitstraalt, draait het hier meer om ‘performance’.

Werk en vrije tijd lopen hier door elkaar: freelancers tokkelen voor of na hun sessie op hun laptop, tijdens de lunchpauze zie je kantoorlui die bij een pokébowl naar de surfers zitten te kijken en ‘s avonds komen zakenlieden een wijntje drinken terwijl ze het spektakel gadeslaan. Het restaurant, met zijn gele loungestoelen en houten toog, ademt een hoog hipstergehalte. Ook dit is een enigszins surrealistische ervaring: je bevindt je in een industriegebied aan de rand van München, maar de kantoorgebouwen zitten netjes verstopt. De vibes zeggen: sportief, commercieel, outdoor, hip en gezond.

Een sessie kost tussen 89 en 139 euro per uur, afhankelijk van de lengte van de golf. Niet goedkoop, maar nog net betaalbaar – vergeleken met Surf Abu Dhabi. De technologie hier is van Endless Surf, een Canadese uitdager op de markt. De golven die uit de 34 ‘kamers’ worden voortgestuwd, zijn van topkwaliteit. ‘We kunnen elke kamer afstellen’, legt CEO Chris Boehm-Tettelbach uit. ‘Je kunt het nog het beste vergelijken met een piano, met 34 toetsen waarmee we kunnen spelen.’

Wavepools zijn de perfecte plekken om te leren surfen of je techniek te verbeteren. Surfen behoort tot de moeilijkste sporten ter wereld, en progressie komt met schildpadsnelheid – geloof het van iemand die al zeven jaar de wereld rondreist op zoek naar die paar centimeter vooruitgang. Dat komt doordat golven zo variabel zijn: elke golf is anders dan de vorige, behalve in een wavepool.

Bovendien word je bij zowel RiF010 als O2 Surftown gefilmd via een geavanceerd AI-systeem, en na je sessie kun je het filmmateriaal downloaden. Videocoaching is dé tool voor progressie: je denkt misschien dat je scherpe cutbacks maakt of boven de golven vliegt, maar beelden van jezelf brengen je meestal weer met beide voeten op het droge.

De cijfers van de Duitsers zijn indrukwekkend. Bij O2 Surftown kun je zeven verschillende niveaus boeken. De langste golf is maar liefst 160 meter en houdt zestien seconden aan. De pool verwelkomt gemiddeld 350 surfers per dag en is volledig volgeboekt, van 7 tot 23 uur, want er wordt ook in het donker gesurft. ‘Als we willen, kunnen we ook ‘s nachts draaien’, zegt CEO Boehm-Tettelbach. We geloven hem, want het enthousiasme onder de surfers is groot; voor sommige golven moet je weken van tevoren een plekje boeken.

Toch zijn er ook ‘haters’ van surfpools. Sommige surfers klagen over de artificiële wave boom. ‘De oceaan kun je niet vervangen’ of ‘surfparken zijn een zielloze commercialisering van wat je gratis in de natuur vindt’, klinkt het. Vóór mijn allereerste wavepoolervaring, in Bristol in 2021, zat ik in datzelfde sceptische schuitje. Maar zodra je ervan hebt geproefd, ga je mee op de trein. De beleving is inderdaad anders – minder natuur, meer machine. Maar de verslaving is even groot: je stapt uit het zwembad of de rivier met de gedachte: ‘ik wil nóg een keer’. Deze golven zijn net zo echt als de kick die ze geven.