Eind augustus ging de 37ste editie van de America’s Cup van start, een van de meest legendarische zeilwedstrijden. Wij voeren een jaar lang in het zog van het Alinghi Red Bull Racing Team.
Het is een fascinerende aanblik: de AC40-zeilboot die decimeters boven het water lijkt te vliegen. Het is juni 2023, ruim een jaar voor de start van de America’s Cup. In de ‘race area’ van Port Vell in Barcelona test Alinghi Red Bull Racing de zogenaamde ‘foils’, de vleugelconstructies die deze spectaculaire ‘vlucht’ mogelijk maken en die het wedstrijdzeilen zo’n tien jaar geleden revolutionair veranderden. In het kielzog van de zeilers varen twee motorboten met designers, ingenieurs en meteorologen aan boord. Wij volgen in een plezierjacht en halen 35 knopen. Dat is al hard: de romp bonkt tegen het wateroppervlak, de slagen in mijn nek zijn niet min. ‘Tijdens de wedstrijden wordt dat 50 knopen’, zegt Sophia Urban, de mediamanager van het team. Dit is racen in zijn puurste vorm. We zien ook de boten van de meeste andere deelnemers aan de America’s Cup: Emirates Team New Zealand, NYYC American Magic, Luna Rossa Prada Pirelli Team, Ineos Britannia en het Franse Orient Express Racing Team.
De grotere AC75-testboot – de zogenaamde ‘Boat Zero’ – die verderop in een loods staat, werd door Alinghi Red Bull Racing overgekocht van de Nieuw-Zeelanders, die de vorige America’s Cup in 2021 wonnen. ‘Dat biedt ons enkele competitieve voordelen, maar vergis je niet: we kregen een boot zonder enige elektronica’, zegt Tim Hacket, chief onshore operations. ‘Vergelijk het met een auto: de carrosserie en de banden waren aanwezig, de rest moesten we zelf bouwen. Elke dag evalueren we of de omstandigheden, zoals de wind en de golfstroom, geschikt zijn om de systemen op het water te testen. Als dat zo is, kiezen we een boot en maken alles klaar – iets wat minstens twee uur duurt.’
Intussen wordt de AC75-wedstrijdboot gebouwd in Zwitserland. De regels schrijven immers voor dat dat in het thuisland moet gebeuren, en Alinghi Red Bull Racing vaart onder de vlag van de Société Nautique de Genève. ‘Daar werken ruim dertig mensen – zij maken integraal deel uit van ons team’, zegt Urban. ‘Een extern bedrijf inschakelen mag niet, maar je kunt natuurlijk wel een scheepswerf kopen.’ (lacht)
Spionage
De serieuze kant van de America’s Cup wordt pas echt duidelijk wanneer Urban plots in de verte een spionageboot aanwijst. Het is moeilijk te vatten, maar bij de vorige edities was het blijkbaar bon ton dat er tijdens de America’s Cup volop gespioneerd werd door de teams. Er werden zelfs radars en drones ingezet. Pas voor deze editie is het Recon Program geïntroduceerd, dat het spionagesysteem structureert en reguleert. ‘Zodra je buitenkomt voor een test, verschijnt er een spionageboot van de organisatie om foto’s en filmpjes te maken van de ontwikkelingen aan je boot’, zegt Urban. ‘Die beelden worden vervolgens geüpload en op de website gezet. De teams leveren nog altijd de spionnen, maar nu worden ze door de organisatie ingehuurd en werken ze voor alle andere teams – ook in de thuislanden. Zo besparen we kosten en ontstaat er meer transparantie, ook voor de fans. Vroeger was het ondenkbaar dat je als journalist de test van zo’n foil zou bijwonen, nu maakt dat niet meer uit: iedereen weet toch alles. Het is wel speciaal: de huidige spionnen zijn altijd zó nice, maar zelf mag je niet transparanter zijn dan nodig. De kantoren, waar het denkwerk wordt verricht, blijven sowieso strikt verboden terrein.’
Kweekbed voor horloges
Een groot deel van het Alinghi Red Bull Racing-team streek hier al in augustus 2022 neer, als allereerste team, waarna het zijn intrek nam in een voorlopig basecamp. Nu worden we in zwarte, geblindeerde Mercedessen naar hun nieuwe, nog in opbouw zijnde basiskamp gebracht. Dat is ook de plek waar de hoofdsponsor, het horlogemerk Tudor, zijn tenten heeft opgeslagen.
De horloge- en zeilwereld delen namelijk een historisch en functioneel verleden: in pre-gps-tijden speelden maritieme chronometers een cruciale rol bij het bepalen van de positie van schepen. Terwijl de breedtegraad makkelijk te berekenen was op basis van de zonshoogte, vereiste de lengtegraad een nauwkeurige tijdsmeeting.
Het was uiteindelijk John Harrison, een Engelse klokkenmaker, die in 1761 een betrouwbare methode ontwikkelde om de lengtegraad te bepalen met zijn H4, de eerste werkende maritieme chronometer. Die eerste chronometers waren niet alleen groot en lomp, maar waren vooral vastgekluisterd aan een vaste plek. Naarmate de technologie vorderde, werden ze kleiner en vooral draagbaarder, en werd de weg geëffend voor onze polshorloges.
Vandaag is de America’s Cup niet alleen een van ‘s werelds grootste zeilraces, het is ook een kweekbed voor nieuwe horloges die inspelen op de wedstrijdregels. Zo worden de bemanningen van de America’s Cup vijf minuten voor de start van elke race verwittigd met een eerste signaal. Twee minuten voor het geluidssein geeft een ander signaal hun de toelating om naar de vertrekzone te varen. Vanaf dan moeten ze alles doen om hun snelheid aan te passen om zo snel mogelijk na het laatste signaal, maar niet te vroeg, de startlijn te halen.
Gezien de complexiteit van het manoeuvre en de strakke timing hebben de voorbije decennia heel wat horlogemerken zich gebogen over de vraag: hoe kunnen we die informatie tot aan de pols van de zeilers brengen? De eerste horloges met een ‘regatta-countdownsysteem’ doken op in de jaren 70. Het nieuwste Tudor-horloge, de ‘Pelagos FXD Alinghi Red Bull Racing Edition’, was oorspronkelijk voor Franse eliteduikers ontwikkeld, maar nu is er een aangepaste versie voor deze wedstrijdzeilers. Bovendien is het uitgevoerd in de kleuren en materialen van de boot: roestvrij staal, koolstofcomposiet en titanium.
Diplomaten
Het Alinghi-zeilteam werd in 1994 opgericht door de Zwitserse miljardair Ernesto Bertarelli en won de America’s Cup in 2003 en 2007. Daarna verdween het uit de Cup, maar keerde eind 2021 terug als Alinghi Red Bull Racing, een 50/50 joint venture tussen de twee voormalige rivalen uit competities zoals de GC32 Racing Tour en de Extreme Sailing Series. De ambitie is niets minder dan een derde titel. Daarvoor wordt een budget vrijgemaakt dat wellicht honderd miljoen euro overschrijdt en waarvan Red Bull de helft voor zijn rekening neemt – Tudor van zijn kant wil zijn concrete investeringsbedrag liever niet vermeld zien.
Op het functionele, maar smaakvol ontworpen basecamp van vijfduizend vierkante meter – een voormalige cinema vlak bij de Real Club Náutico de Barcelona – werd in ieder geval niet bespaard. Beneden is een loods met scheepswerf, op de eerste etage zijn er hyperbeveiligde kantoren en daarboven hospitality-lounges met een zeilsimulator, een langgerekte bar, veel glas en een indrukwekkend dakterras met zicht op de haven. De base heeft ook een knappe kantine, met maaltijden bedacht door sterrenchef Romain Fornell, in tandem met de voedingsdeskundigen van het team. Voorts zijn er onder meer een fitnessruimte van vierhonderd vierkante meter en ‘smart bathrooms’ waarin het ‘internet der dingen’ gedragsanalyse en waterbesparing mogelijk maakt.
Het team bestaat uit zestien zeilers, maar hier wonen en werken twee jaar lang liefst 120 mensen van vijftien nationaliteiten. ‘Sommigen verhuizen met hun gezin en zoeken scholen en nanny’s’, zegt Urban. ‘Anderen zijn al zes of zeven keer van ligplaats veranderd. Het is net als bij diplomaten, maar dan in de sport. Het samenleven is ronduit ‘amazing’. Om het teamgevoel te versterken, organiseert Alinghi Red Bull Racing familie-events, brunches, bierfeestjes en afterworks. Drie keer per jaar krijgen we een week vakantie.’
Noodlot
De kleine boten uit de AC40-klasse dienden niet alleen voor trainingen. Er werd ook mee geracet in de eerste twee preliminary regatta’s. In september 2023 vond de eerste hier in Spanje plaats. Alinghi Red Bull Racing werd toen vijfde. Later dat jaar in Jeddah, Saudi-Arabië, eindigde het team als derde. Maar op 13 juni sloeg het noodlot toe: tijdens een trainingsmanoeuvre bij een wind van twintig knopen brak plots de mast van Boat One af. Er volgden wilde speculaties over de oorzaak, en er dreigde een massa broodnodige trainingstijd op het water verloren te gaan. De mast van de trainingsboot herstellen werd een race op zich. Op die laatste pre-regatta behaalde het team slechts één punt en eindigde op een gedeelde laatste plaats.
De eigenlijke competitie is inmiddels van start gegaan. Wat er te winnen valt? ‘Het ultieme prestige én het recht om de regels van de volgende editie te bepalen’, zegt Arnaud Psarofaghis. Hij is een van de drie roergangers en maakt sinds 2016 deel uit van het team Alinghi. Wat de America’s Cup zo mythisch maakt? ‘Het is de oudste internationale sporttrofee’, legt hij uit. ‘Het begon in 1851 met een regatta rond het Engelse eiland Wight, waar de New York Yacht Club de trofee mee naar huis nam. De boot waarmee het team won, heette America – vandaar America’s Cup.’
‘Wat de Cup uniek maakt, is de ‘Deed of Gift’, zegt Joseph Ozanne, die met verschillende equipes al vier keer deelnam en nu als simulator binnen het designteam werkt. ‘Dit document bestaat uit twee historische pagina’s met de essentiële en uiterst eenvoudige concepten, regels en principes’, legt hij uit. ‘Daarin staat bijvoorbeeld dat de winnaar de volgende editie organiseert en als titelverdediger meteen naar de finale gaat. Die winnaar bepaalt samen met een vertegenwoordiger van de challengers ook het reglement van de volgende editie.’
In het reglement van deze editie staat dat er slechts één raceboot mag worden gebouwd. Bovendien mogen veel onderdelen, zoals de foils, slechts beperkt worden aangepast. ‘We moeten dus al vroeg onze strategie bepalen’, zegt Psarofaghis. Ook de bemanningsregels zijn streng: je moet Zwitsers zijn of in de drie jaar vóór maart 2021 anderhalf jaar in Zwitserland hebben gewoond. ‘Daardoor gaat de deur voor veel zeilers dicht, maar het voorkomt wel dat mensen zomaar kunnen worden weggekocht.’
Zoals elk bemanningslid traint Psarofaghis elke dag één tot anderhalf uur – voor de ‘power group’, zij die met fietsen de energie opwekken voor de hydraulische systemen aan boord, is dat twee tot vijf uur. Maar er komt ook veel intellectuele arbeid bij kijken. ‘Ik werk ook intensief samen met de designers en ingenieurs om mee na te denken over de ontwikkeling van de boot. Elke dag staan we op met de vraag: hoe maken we hem sneller? Elk team wil winnen, anders neem je niet deel.’
Afvalrace
De America’s Cup begint eigenlijk met de Louis Vuitton Cup. Die ging op 29 augustus van start en bestaat uit eliminerende regatta’s tussen de vijf uitdagers van de America’s Cup. In elke regatta nemen de overgebleven uitdagers het in één-tegen-éénraces van twintig minuten tegen elkaar op. De winnaar krijgt één punt, de verliezer nul. Na de eerste en tweede ‘Round Robin’ valt dit weekend al één team af. Van 14 tot 19 september vindt de halve finale plaats, van 26 september tot 7 oktober de finale.
Vervolgens neemt de winnaar van de Louis Vuitton Cup het van 12 tot 27 oktober in de America’s Cup op tegen de titelverdediger, Nieuw-Zeeland. Het eerste team dat zeven punten scoort, wordt de defender in de 38ste America’s Cup.
Ruimtevaart
De organisatie van de teams kun je vergelijken met de formule 1, vindt Ozanne. ‘Binnen het team heb je mensen die de boot ontwikkelen, anderen die hem bouwen, je hebt data-analisten enzovoort. De boot zelf is een toonbeeld van hightech, met de meest geavanceerde precisietechnologieën uit de zeilwereld. We gebruiken ook AI, bijvoorbeeld om de simulator autonoom te laten draaien. En we analyseren statistieken van de voorbije tien, vijftien jaar om te voorspellen welke omstandigheden we kunnen verwachten – zoals wind en golven.’
Hoewel hij ruimtevaartkunde studeerde, heeft hij altijd in de botenwereld gewerkt. ‘Die domeinen lijken heel erg op elkaar’, zegt hij. ‘De voorbije twintig jaar is er veel veranderd. De foils, waardoor de romp boven het water uitstijgt, creëren specifieke uitdagingen rond bijvoorbeeld evenwicht, net zoals bij een vliegtuig. We hebben nu ook veel meer hardware en software aan boord. Het zeil wordt bijvoorbeeld bediend met een joystick in plaats van koorden, omdat de krachten te groot zijn en de boten te snel gaan. Alles werkt hydraulisch en wordt digitaal aangestuurd. Alles is extreem complex geworden. Om één dag te navigeren, zijn er vijftig mensen nodig.’
‘Aanvankelijk aarzelde ik even of ik me voor bijna drie jaar zou engageren’, zegt Urban. ‘Maar al snel realiseerde ik me: dit is de America’s Cup, niet zomaar een zeilwedstrijd. Voor mij heeft dit meer prestige dan de Olympische Spelen. Pas op, ik heb zeer veel respect voor de olympiërs. Ze trainen nog harder, en doen dat alleen. Maar het is wel zo dat olympiërs dromen van de America’s Cup, terwijl het omgekeerde niet echt bestaat.’
