Achter de schermen bij RSCA’s ‘Belgium’s biggest business club’

Straks spelen de recordkampioenen RSC Anderlecht en Ajax een galawedstrijd ter gelegenheid van de fandag bij Anderlecht. Voor die fans is de winst met 3-0 welgekomen. Het roemrijke Anderlecht werd 34 keer landskampioen, maar de laatste keer dateert al van het seizoen 2016-2017. Vorig jaar eindigde paars-wit in de Jupiler Pro League op een dramatische elfde plaats. Weinig clubs kunnen ook vijf Europese titels achter hun naam schrijven, maar de laatste is inmiddels 40 jaar geleden. De voorbije jaren wisselde het bestuur voortdurend en werd het hard aangepakt door de pers.

De club moest tijdens de jongste twee seizoenen telkens verlies boeken. Het financiële tij zou nu stilaan keren, maar in elk geval: het rendement op de 130 miljoen euro die Marc Coucke sinds zijn overname eind 2017 in de club pompte is vooralsnog allesbehalve positief.

Toch zien we blije gezichten in Le Saint-Guidon. Zopas heeft niemand minder dan Yves Mattagne hier voor het eerst een viergangenmenu voorgesteld. En zijn eerste voorgerecht, een aromatische creatie van nobashigarnaal met onder meer jus van duindoornbes, citrus, mango, granaatappel en daikon, valt erg in de smaak. De tweesterrenchef van La Villa Lorraine zal de komende drie seizoenen koken in het gastronomisch clubrestaurant waar in vervlogen tijden Michel Verschueren en Constant en Roger Vanden Stock hun tafelgenoten imponeerden. Daarnaast zal hij in het foodsharingrestaurant La Table du Chef demonstreren wat hij zoal aan inspiratie meebracht van zijn wereldreizen. Food for soul.

Voor het nieuwe seizoen werd het aantal restaurantconcepten in het Lotto Park uitgebreid van vijf naar zeven. Het meer toegankelijke Grand Place werd vernieuwd en biedt een fusionkeuken. Le Jardin des Saveurs is er voor seizoensgebonden buffetten. La Mi-Temps is een nieuw, flexibel concept waar bezoekers ook tijdens en na de wedstrijd kunnen eten. Ook de Brusselse brasseriekeuken van Le Ket is nieuw. De 40 loges krijgen aparte catering met butlerservice.

De inspirator achter die uitbreiding is Marc Coucke himself, die ook meteen na zijn overname van de club het culinaire luik nieuw leven inblies. 'Inzake gastronomie zijn we vandaag de onbetwiste nummer één in het Belgische voetbal', zegt Bornauw. 'Voor Le Saint-Guidon en La Table du Chef hebben we met Yves Mattagne de software geherprogrammeerd. Er liepen cateringcontracten af, en we wilden een upgrade.'

'Een medewerker kende de mensen van Simply Better, het event- en foodbureau dat al met Yves werkte, onder meer voor de pop-up La Terrasse O2 in Ukkel. We zijn gaan eten in La Villa Lorraine en van het een kwam het ander. Nu, je klopt niet zomaar bij elke tweesterrenchef aan met de vraag om hier te komen koken. Yves heeft een enorm drukke agenda en reist de wereld rond. Maar hij was zeer willing. En ik kan je zeggen: hij wordt er degelijk voor betaald maar doet het niet voor het geld.'

Dat Mattagne een Brusselaar uit Etterbeek is die in Ukkel woont én Anderlecht-supporter is, maakt ook dat hij goed past bij de club. 'Yves brengt ook visibiliteit', zegt Bornauw. 'Hij is een kok die uit zijn keuken komt. Dat is belangrijk. Eens iets afbakken aan tafel en zo. Daarvoor betalen mensen. Het is anders dan een cateraar die komt koken. Vroeger was het ook goed, hoor. J&M is een topcateringbedrijf, maar dat is iets anders dan een tweesterrenchef als uithangbord. Tijdens minstens een op de twee thuiswedstrijden zal Yves fysiek aanwezig zijn. En hij kookt, hé. Hij staat daar niet te kijken.'

'Op zondag is het makkelijker, dan is La Villa Lorraine gesloten', zegt Mattagne zelf. 'Voor mij is het een nieuwe uitdaging: ik had nog nooit gekookt voor een voetbalclub. Als kind was Anderlecht mijn ploeg - ik wilde Ludo Coeck zijn. Jarenlang was ik een hevige supporter, later ontbrak het me aan tijd om regelmatig te komen.'

'Le Saint-Guidon was destijds uniek: een clubrestaurant met een Michelinster', zegt hij. 'Ik heb er ook weleens gegeten. Anderlecht-manager Michel Verschueren kwam ook soms ook bij mij naar Sea Grill, maar at vaker bij Pierre Wynants, die hier vaak naar de wedstrijden kwam kijken. Zijn Comme Chez Soi was een Anderlecht-bastion, La Villa Lorraine - toen van Freddy Vandecasserie - was daarentegen een Club Brugge-bastion. Die rivaliteit leefde ook in de restaurants.'

'Ik heb al 30 menu's gemaakt', zegt hij. 'Inclusief aanpassingen voor allergieën en zo. Ik werk voor de externe cateraar Simply Better, maar het is niet zo dat ik alleen recepten maak. Het zijn mijn twee souschefs uit La Villa Lorraine die de mise en place doen. Zij kennen mijn manier van denken en uitvoeren. Zij weten wat ik wil. Mijn ploeg zal hier altijd zijn.'

Als tweede voorgerecht verschijnt heerlijke, in sake gemarineerde kabeljauw met een salade van wakame, koolrabi, katsuobushi (gefermenteerde en gedroogde tonijn) en een saus op basis van Japanse whisky. Er komt een voortreffelijk witte bourgogne uit 2014 bij. Als hoofdgerecht volgt een feest van piepkuiken uit de Dombes met morilles, sjalot, gerookte paling en espuma van vin jaune. Een dessert van rode vruchten met Italicus-likeur, slagroom met yuzu, venkel en kokos maakt het af.

'Ik heb hier nog nooit zo goed gegeten', zegt Richard Kawa. Hij heeft twee businessseats in de eretribune en eet al jaren voor elke thuiswedstrijd in Le Saint-Guidon. Gedurende 25 jaar was hij hoofdscheidsrechter van de jeugd en sportjournalist in bijberoep. 'Hier heb ik wedstrijden met Remco Evenepoel, Romelu Lukaku en Vincent Kompany gefloten als ketjes', lacht hij. 'Ik eet ook regelmatig in La Villa Lorraine. Je herkent de hand van Mattagne meteen. Inclusief btw betaal ik hier wel 600 euro voor twee, maar als hij dit niveau aanhoudt: châpeau.'

Kawa meent dat Le Saint-Guidon ooit twee sterren had, maar vergist zich. 'Eén ster – van 1999 tot 2005', preciseert Didier Vanderburght. 'Toen was het restaurant op weekdagen elke middag open, ook voor gasten van buitenaf. Pierre Audouard was de chef.' Hier bij Anderlecht is Vanderburght niets minder dan een legende. Hij werkte 27 jaar als maître van Le Saint-Guidon en is nu hospitality officer van alle restaurantconcepten.

'Ik begon hier onmiddellijk nadat ik in 1991 op mijn 19e de school verlaten had', zegt hij. 'Het is ook een beetje mijn kindje. Ik heb jaren voor meneer Vanderschueren gewerkt en heb vier voorzitters gekend: meneer Constant en meneer Roger (Vanden Stock, red.), meneer Coucke en nu meneer Vandenhaute. Ze zijn allemaal speciaal, maar meneer Constant is voor mij... een boegbeeld. Die mens moest niets zeggen, maar als hij langs de loges passeerde, stonden we allemaal paraat. Niet uit angst, zeker niet. Wel uit bewondering en respect voor wie hij was en wat hij verwezenlijkt heeft. Hij straalde klasse uit.'

'Ik zal vertellen wat ik mag vertellen', lacht hij. 'Meneer Verschueren had tafel 1. Hij zat altijd links in de hoek: van daaruit zag hij alles. En daar werden alle contracten en transfers besproken. Van Marc Degryse, Bruno Versavel... Dat was meestal 's avonds. We hadden toen een eigen keuken. Meestal maakten we dan toastjes. Meneer Verschueren at ze graag met saumon fumé, ajuintjes en peterselie. Of foie gras. We serveerden er dan een wijntje of een whisky-cola bij.'

Toen Vanderburght begon, had Le Saint-Guidon liefst 18 mensen in dienst. 'We hadden een banket- en een restaurantdienst. Toen meneer Coucke kwam en Bartel De Wulf zijn culinaire consultant werd, is de club met traiteurs gaan werken. De meeste koks verdwenen, het zaalpersoneel - de gezichten van het restaurant - bleef. Tot 31 augustus 2020. Sindsdien brengen alle traiteurs ook hun eigen zaalpersoneel mee, waarop ik toezicht houd. De klasse moet bewaard blijven. Ik ben hard maar rechtvaardig. In alle zalen liggen de couverts identiek.'

In samenwerking met de externe cateraars kookte Christophe Hardiquest van Bon Bon**, gevolgd door Michiel De Bruyn van Sense* uit Waasmunster. 'Dat bracht alles een niveau hoger, maar met de veranderingen heb ik het heel moeilijk gehad', erkent Vanderburght. 'Mijn collega's waren een na een mensen met wie ik vele jaren had samengewerkt. Maar dat de club zijn rekening moet maken begrijp ik heel goed. Dat het restaurant sloot voor gasten van buitenaf vind ik ook jammer, ja. Als je het met de marketingploeg van nu in the picture zou zetten, hebben de Brusselse toprestaurants er een stevige concurrent bij.'

Niet alleen Le Saint-Guidon maar de hele businesswerking van RSC Anderlecht is aan de basis de erfenis van de vorig jaar overleden Michel Verschueren, die van 1981 tot 2003 General Manager was. Hij pionierde in het Europees voetbal door te innoveren met businessseats, loges en catering om de club aan inkomsten te helpen. Met 3.000 businessseats en zakelijke klanten van meer dan 500 bedrijven is Anderlecht ook vandaag nog de club met de grootste b2b-werking.

Het is een belangrijk aspect van het voetbal. 'Los van inkomsten uit Europese competities is in een normaal seizoen met normale uitgaande transfers de commerciële omzet goed voor twee derden van de clubinkomsten', zegt Bornauw. 'Dat is ook het meest stabiele deel. Van Europese competitie ben je niet verzekerd: je moet bij de eerste vier eindigen. En transfers zoals die van doelman Bart Verbruggen (die recent werd verkocht voor 20 miljoen euro, red.) zijn pieken. Van de commerciële inkomsten vormt de matchday revenue het grootste stuk, gevolgd door sponsoring en tv-rechten. En daarvan zijn de businessseats, zowat 15 procent van het totaal, goed voor de helft van de omzet.'

Na het dessert nemen we plaats op de businessseats in de eretribune, waar we al in de 12de minuut worden getrakteerd op een doelpunt van nieuwkomer Kasper Dolberg. Etienne Davignon kijkt goedkeurend toe. Verderop juichen Vlaams minister van Onderwijs en Sport Ben Weyts (N-VA) en zijn tienerzoon. Hier zitten de boards van beide clubs tussen familieleden van spelers, rijke Brusselaars, maar vooral veel zakenmensen, jong en oud. Dat je als genodigde met je kinderen letterlijk tussen de bestuurders zit en hen kan aanspreken: ook dat is beleving, en een niet te onderschatten vorm van luxe.

'Beleving en customer experience zijn de stopwoorden van Marc Coucke', zegt Bornauw. 'Op het veld waren we er vorig seizoen niet altijd, maar ook daarnaast willen we een club zijn die een topervaring biedt aan onze klanten.' Een gemiddelde businessseat kost om en bij 4.000 euro per seizoen, een loge start bij 50.000 euro. Dat is telkens exclusief btw en zonder catering.

Maar dat de club in crisis is, tast de commerciële werking ervan volgens woordvoerder Mathias Declercq voorlopig niet aan, noch inzake de verkoop van tickets en merchandising, noch in de b2b-werking. 'De loges zijn nagenoeg allemaal verhuurd, de businessseats voor zowat 80 procent, wat hetzelfde niveau is als vorig jaar. Ook onze klanten zien hun club het liefste winnen, maar het feit dat de restaurants, bars, seats en loges van elke wedstrijd een uitstekend netwerkmoment maken, haalt blijkbaar de overhand.'

Na de wedstrijd lopen we langs de loges van Fluvius, Belfius, JC Decaux, de Nationale Loterij, AB InBev, Coca-Cola en Mondelez. Op instructie van de klant of sponsor worden ze door de club individueel ingericht - bij de ene is dat al smaakvoller gebeurd dan bij de andere. Joris Spigt, managing director van Group Mobility Solutions bij D'Ieteren, denkt er niet aan zijn plekjes op te zeggen. 'Ik ben supporter in goede en slechte tijden', zegt hij. 'Vanuit het bedrijf hebben we al tien jaar een loge en ik heb zelf vier businessseats. Ik kom tweewekelijks naar de match kijken met klanten. Het is een leuke manier om te netwerken en bestaande contacten te verbeteren en te onderhouden.'

'In de loge zitten we samen van aperitief tot dessert. Klanten leren er elkaar kennen. En als pakweg Antwerp komt spelen, nodig ik ook mensen uit Antwerpen uit. Daaruit vloeien geanimeerde gesprekken voort. We gaan ook naar concerten of andere evenementen, maar het voetbal blijft in ons land de populairste sport en mensen zijn makkelijk naar Anderlecht te krijgen: het is centraal gelegen. Bovendien is de zakelijke community hier heel groot, en de hospitality top. Het is niet goedkoop maar ik word geregeld uitgenodigd in Brugge, Antwerpen en Genk en ik verzeker je: qua eten en drinken is Anderlecht een van de betere zo niet de beste voetbalclub.'