Elk land heeft zijn eigen Knokke. Aan zee of landinwaarts. Een gids door zes Zoutes met een ander accent, van Santa Barbara in de VS tot Hua Hin in Thailand.
1 | San Sebastian, Spanje
San Sebastian ligt in de rechterbovenhoek van Spanje, niet ver van de Franse grens. Zeg maar: zoals Knokke aan Nederland kleeft. Bilbao, de ooit grauwe Spaanse industriestad die heropleefde dankzij het Guggenheim Museum van architect Frank Gehry, ligt vlakbij, net als Biarritz. San Sebastian, in de Golf van Biskaje, telt drie stranden, is omringd door groene heuvels, en kan terugkijken op een lange, soms bewogen geschiedenis. Dit is géén door projectontwikkelaars bedacht resort. San Sebastian werd rijk door de handel met Venezuela, vanaf 1728, maar de grote architecturale gestes — elegant, met Parijse grandeur — dateren van de late negentiende eeuw en vroege twintigste eeuw.
De transformatie tot mondaine badplaats gebeurde in dezelfde periode, toen het Spaanse koningshuis de zomers begon door te brengen in Palais Miramar. De stadsomwallingen werden afgebroken en vervangen door pronkerige villa’s, de scheepswerf maakte plaats voor ‘golfbaden’, en er kwam een casino, in 1887 — tegenwoordig het stadhuis. Mata Hari, Maurice Ravel en Leon Trotski zaten de Eerste Wereldoorlog uit in San Sebastian. Na een lange dip onder de dictatuur van Franco, kwam beterschap, met veelgeprezen film- en jazzfestivals.
San Sebastian is, na Kyoto, de stad met de meeste Michelinsterren per inwoner, alsook een vaste waarde in de lijst van The World’s 50 Best Restaurants. In de editie 2024 scoort Asador Etxebarri uit het nabijgelegen dorpje Atxondo de tweede plaats. Chef Victor Arguinzoniz groeide op in een huis zonder gas of elektriciteit. Er was gelukkig wel een barbecue.
2 | Santa Barbara, Verenigde Staten
Santa Barbara ligt in het hart van de Amerikaanse Rivièra, honderd mijl van Los Angeles, langs de legendarische Highway 101 en op het traject van de Pacific Surfliner, de trein die San Diego verbindt met San Luis Obispo. Tweehonderd jaar geleden werd er nog overwegend Spaans gesproken, maar sinds circa 1870 is de stad een ‘resort town’ voor rijke Amerikanen – en dito migranten, zoals de duke en duchess van Sussex.
Het eerste luxehotel, het Arlington, geopend in 1876, had gasverlichting, stromend water, ‘spreektubes’ en een observatietoren. Het ging in vlammen op in 1909. Er kwam een nieuw hotel, maar dat ging ten onder met de aardbeving van 1925, en toen kwam in de plaats een cinema met tweeduizend plaatsen, het Arlington Theatre, dat nog steeds bestaat.
In die periode was Santa Barbara het epicentrum van de stille film. De Flying A Studios waren ‘s werelds grootste. Er werden zo’n 1.200 langspeelfilms gedraaid. Van Hollywood had nog niemand gehoord. De ‘Spanish Colonial Revival’-architectuurstijl waar Santa Barbara vaak mee geassocieerd wordt, is typisch voor de heropbouw na 1925. Het County Courthouse, nog steeds operationeel, wordt soms ‘het mooiste openbare gebouw van de States’ genoemd.
State Street is de commerciële slagader van de stad, met behalve het Arlington Theatre ook het Granada Theatre, nog altijd het hoogste gebouw in downtown Santa Barbara. Het heropende in 2008, na gigantische renovatiewerken.
Vlak bij Harry en Meghan – die onlangs hun lifestylemerk American Riviera Orchard lanceerden – ligt Lotusland, het historische landgoed van de excentrieke operazangeres Ganna Walska, die zes keer getrouwd was en met de alimentatie een gigantische botanische tuin liet aanleggen. Ook in de buurt: San Ysidro Ranch, in de heuvels van de Santa Ynez Mountains. JFK en Jackie Kennedy verbleven er tijdens hun huwelijksreis in 1953, en ook Audrey Hepburn en Winstin Churchill waren er te gast (niet tegelijk). Service en privacy behoren tot het DNA van het hotel, dat 38 cottages telt.
3 | Le Touquet-Paris-Plage, Frankrijk
Frankrijk telt minstens een dozijn Knokkes. Zoals Saint-Tropez, voor de yachts en de glamour. Of La Baule, met een eigen versie van het Zoute in naburig Guérande. Er is ook Deauville, dat soms het 21e arrondissement van Parijs wordt genoemd. Maar we gaan naar Le Touquet, alias Paris-Plage, dat met Knokke de noordzeelucht deelt. President Macron bezit er een villa, in Avenue Saint-Jean.
Het ‘station balnéaire’ was het privéterrein van een Parijse notaris, Alphonse Daloz, die er tussen 1855 en 1882 een bos liet aanleggen van achthonderd hectare. In 1882 volgde de eerste woonwijk, Paris-Plage, naar een idee van de krant Le Figaro. In 1894 kwam de Britse ontwikkelaar John Whitley met het idee om Paris-Plage te vervangen door Mayville, een resort voor overwegend Britse toeristen. Met zijn Le Touquet Syndicate Limited bouwde hij woonwijken – zestien villa’s zijn beschermd – twee casino’s, sportinfrastructuur, en een half dozijn luxehotels. Het Hôtel Westminster, geopend in 1924, bestaat nog altijd. Le Royal Picardy, ‘s werelds mooiste hotel en Europa’s grootste, debuteerde in het crisisjaar 1929. Het ging twee jaar later al failliet. Het gebouw ging tegen de vlakte in 1968.
De luchthaven, die in 1936 werd aangelegd, was in 1953 de derde van Frankrijk, na Orly en Marseille. Silver City, een lang vergeten luchtvaartmaatschappij, vloog meerdere keren per dag naar Lydd, aan de overkant van het Kanaal. Nu wordt de luchthaven vooral voor privévluchten gebruikt.
Le Touquet was ooit een trekpleister voor luxeboetieks, van Hermès tot Van Cleef & Arpels. Maar ook die tijd is grotendeels voorbij. Tegenwoordig is de meest bijzondere boetiek de chocoladewinkel Au Chat Bleu.
4 | Karuizawa, Japan
Een Knokke in de onmiddellijke omgeving van Tokio is het elegante Hayama, waar nogal wat celebrity’s verblijven – Tokio ligt op minder dan een uur afstand. De Hayama Marina Yacht Club, de oudste van Japan, dateert van 1964, toen Tokio de Olympische Spelen organiseerde. Maar in de zomer is het er druk, met luidruchtige pop-upbars.
Wie het zich kan veroorloven, trekt naar Karuizawa. De Shinkansen-hogesnelheidstrein doet minder dan een uur over het traject. Karuizawa, dat in 1880 is gesticht door een groepje Canadese missionarissen, ligt diep in de bossen van de prefectuur Nagano. Ver van zee, dat is waar. Veel CEO’s hebben er buitenverblijven, en ook Bill Gates zou er, volgens The New York Times, een huis hebben laten bouwen.
Wel bewezen: kroonprins, en latere keizer, Akihito ontmoette in Karuizawa zijn grote liefde Michiko, tijdens een tennismatch in 1957. En in de jaren 70 verbleven Yoko Ono en John Lennon er verscheidene zomers, meestal in het historische Mampei Hotel, waar Lennon zichzelf graag trakteerde op Royal Milk Tea en appeltaart. Achter de toonbank van de Karuizawa French Bakery, opgericht in 1951, hangt nog altijd een foto van de Beatle. Hij ging er af en toe een baguette kopen.
Wie weet waar kijken – tussen de bomen en de meer traditionele chalets – vindt in Karuizawa voortreffelijke hedendaagse architectuur. Zoals de brutalistische Stone Church van Kendrick Bangs Kellogg, uit 1968. Of Shishi-Iwa House, met twee gebouwen ontworpen door Shigeru Ban, en een door die andere Pritzker Prize-winnaar, Ryue Nishizawa. Nishizawa, medestichter van het architectenkantoor SANAA, is ook verantwoordelijk voor het etherische Hiroshi Senju Museum.
En als dat niet volstaat: er ligt een skipiste in de buurt, en een outletshoppingcenter naast het treinstation.
5 | Comporta, Portugal
In Comporta, ongeveer een uur van Lissabon, wordt intensief rijst geoogst achter de duinen. Dankzij de irrigatiekanalen ligt het landschap er nooit dor en uitgedroogd bij. De Herdade da Comporta, langs twaalf kilometer zandstrand, bestaat uit zeven dorpen: Pego, Carvalhal, Brejos, Torre, Possanco, Carrasqueira en Comporta zelf. Ze liggen verspreid langs een strook van twaalf kilometer fijn zandstrand. De streek, in handen van een Portugese bankgroep, is deels natuurreservaat en deels tijdelijk verblijf voor de internationale jetset. De Franse interieurarchitect Jacques Grange, de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer en model Farida Khelfa hebben er huizen. De Casiraghi’s van Monaco brengen er hun vakanties door, net als de Sarkozy’s. Hier verplaats je je in een golfbuggy, of een Mini Moke.
Comporta telt een reeks elegante luxehotels, zoals het Sublime Comporta, met villa’s, zwembaden, een spa, restaurants en een beachclub waar de zonsondergang, schijnt het, onvergetelijk is. Het Spatia Comporta is vergelijkbaar, maar met tweehonderd vierkante meter natuur rond elke kamer. Nog beter: een huis huren, zoals een van de Casas Na Areia, een renovatie van vier oude gebouwen door architect Manuel Aires Mateus, genomineerd voor de Mies van der Rohe-award. Schoenenmogul Christian Louboutin opende niet lang geleden een prachtig hotel, Vermelho Melides, in Melides.
Langs het strand vind je een handvol restaurants, vaak houtconstructies. Bij de aanraders: Comporta Café en Restaurante Ilha do Arroz in Praia da Comporta. Sal, een faux-sjofele ‘beach shack’ is het populairste adres op Praia do Pego.
Een halfuur voor en een halfuur na (een vaak adembenemende) zonsondergang blijft zowat iedereen binnen. Dan wordt de rust verstoord door wolken muggen uit de rijstvelden. Want elk paradijs komt met een prijs.
6 | Hua Hin, Thailand
Witte zandstranden, rotsen die uit de hemel lijken gevallen, tempels en paleizen: Hua Hin geldt als favoriete speeltuin van de Thaise ‘hi-so’ – de high society – sinds de jaren 20. De koninklijke familie gaf de toon aan. Koning Prajadhipok, alias Rama VII, kwam er zo graag dat hij zijn eigen zomerpaleis bestelde, Klai Kang Won (‘zonder zorgen’). De vorige koning, Bhumibol Adulyadej, Rama IX, woonde er permanent van 2004 tot 2006. Het paleis is open voor bezoekers, tenzij wanneer de royals er vertoeven.
Hua Hin werd het eerste Thaise resort toen de treinverbinding naar Bangkok werd aangelegd. Het roodgelakte stationnetje bleef onveranderd. Het was lang een beetje een ingeslapen stadje, ver van de herrie van de ‘full moon parties’ van het eiland Ko Samui, of de dubieuze bars van Pattaya. Maar sinds een jaar of vijf komt er ook jong volk naar Hua Hin – aangetrokken door designhotels en hippe restaurants. Er wordt ook veel gesurft.
De Amerikaanse keten The Standard opende er zijn eerste Thaise hotel, nog voor Bangkok, met gestreepte parasols in fiftiesstijl rond het zwembad en vintage treinbanken in de lobby. Vlakbij ligt zusterhotel The Peri Hotel Hua Hin, een resort met de vibe van een surflodge – ‘beanbag’-fauteuils en rieten meubilair. Je vindt er ook strandclubs, zoals de Sundance Dayclub of de Pineapple Surf Club, op Khao Takiab Beach.
