Noem het de ultieme roadtrip: hartje winter 16 dagen lang 7500 kilometer door het ruige noorden van Europa rijden. En, om het nog wat moeilijker te maken: met een oldtimer én zonder gps. Welkom bij de Baltic Sea Circle Rally, editie winter. Van Hamburg tot de Noordkaap en terug.
Er hangt een serieus gevoel van opwinding in de lucht wanneer we op een koude, maar zonnige februari-ochtend in Hamburg aan de start staan van de Baltic Sea Circle Rally, editie winter. Zo’n zestig teams staan klaar om Duitsland in te ruilen voor het besneeuwde Scandinavië.
De spelregels van deze winterse avonturentocht zijn summier. Eén: rijden op snelwegen is verboden. Twee: gps-toestellen zijn evenmin toegelaten. En drie: de deelnemende auto’s moeten allemaal minstens 15 jaar oud zijn. De rijders krijgen wel een roadbook met tips en routevoorstellen, die al dan niet gevolgd kunnen worden. En de auto’s worden een voor een uitgerust met gps-trackers, zodat familieleden en fans het traject van hun team online kunnen volgen.
‘De Baltic Sea Circle Rally in februari is genieten van het Hoge Noorden op zijn mooist, helemaal in een wit kleed. Maar roadtrippen in die regio in die periode vergt vooral veel focus en moed’, reageerde een rallyfanaat toen hij hoorde van onze inschrijving, eraan toevoegend dat we ‘niet alleen sneeuwlaarzen, maar ook stalen zenuwen nodig zouden hebben’.
Subaru met barbecue
‘Iedereen rijdt in de zomer naar het zuiden. Toen ik mijn vrienden en familie vertelde dat ik in de winter naar het noorden zou gaan, verklaarden ze me gek’, lacht Thomas terwijl we door een pikzwart bos in Zweden rijden. ‘Waar slapen we vannacht?’, vragen we. ‘Geen idee’, antwoordt de tandarts.
Hoewel de gps is uitgeschakeld, blijkt de smartphone een handige metgezel als je rond 18 uur een hotelkamer moet vinden. Een Airbnb-zoekopdracht ergens op het Zweedse platteland levert een gezellige ‘cabin’ op met haardvuur en sauna.
Thomas, een tandarts uit Stuttgart, rijdt de winterse editie van de Baltic Sea Circle Rally helemaal alleen in zijn Mercedes 4x4. Vrienden van hem nemen deel met twee andere oldtimers. Ze hebben afgesproken om het traject samen af te leggen. Ze boekten geen enkel hotel op voorhand en hebben slechts een ruw plan uitgestippeld hoe ze de eerste van twee ‘get together’-locaties zullen bereiken die de Duitse organisator Superlative Adventure Club (SAC) heeft opgegeven. Daar zullen alle rallydeelnemers elkaar twee keer zien, samen eten en drinken, en vooral ervaringen uitwisselen.
‘In de zomer zitten de Lofoten vol mobilhomes en toeristen. In de winter heb je dit sprookjesachtige gebied helemaal voor jezelf.’
Ondanks de kou besluiten sommige teams om de tent op te zetten. Maar de meeste gaan voor de ‘safere’ oplossing van een hotel, al dan niet gecombineerd met een viergangendiner. Het Duitse team ‘Die Krachbummenten’ gaat zelf aan de slag voor het diner: in de koffer van hun roze-gele Subaru uit 1996 steekt een barbecue. Tegelijk hebben ze ook speciale verwarming geïnstalleerd zodat ze simpelweg in hun oldtimer kunnen overnachten. Hun motto luidt niet voor niets: ‘Angst is voor mensen met te veel geld.’
De twee Belgen van team ‘Größe Filou’ rijden met een Volvo uit 1988 die een stijlvolle canvastent en een houtkachel herbergt. Perfect om in de wildernis te slapen als het noorderlicht te zien is.
Smørrebrød
De wegen in de zonovergoten, bevroren witte Zweedse landschappen zijn verlaten. De eindeloos lijkende natuur wordt slechts af en toe onderbroken door een rood geverfde boerderij. Of door een cafeetje, dé plek om halt te houden, snel een hotdog of smørrebrød met roze garnalen naar binnen te spelen of een koffie te drinken.
Vanavond nemen we de ferry, een ideaal moment om wat slaap in te halen. Maar eerst maakt Thomas nog een omweg langs de garage. Hij ruilt zijn winterbanden in voor exemplaren met spikes. ‘Hiermee verlies ik wel wat tijd. Maar met winterbanden alleen red je het hier niet. Spikes zijn onmisbaar.’
In de gracht
Wanneer we de volgende dag van de ferry rijden, worden we overvallen door de magische landschappen aan de westkust van Noorwegen. ‘In de zomer zit de Noorse Lofoten-eilandengroep vol mobilhomes en toeristen. In de winter heb je dit sprookjesachtige gebied helemaal voor jezelf’, vertelt Daniel Kaeger, die samen met zijn broer Sebastian de Baltic Sea Circle Rally heeft bedacht.
Alleen al omwille van de panorama’s is traag rijden hier een must: elke bocht toont een ander vergezicht over de koude oceaan. De temperaturen duiken dag na dag naar beneden: systematisch trekken we een bijkomende laag kleren aan.
Lucas, een jongeman uit Dresden die samen met twee vrienden aan de rally deelneemt met een VW-minibusje, pakt zijn drone. De beelden van de dronecamera geven een 360° view: lege besneeuwde fjorden, azuurblauw water en kleurrijk geverfde vissershuisjes en kusten die af en toe rood oplichten.
Hoe noordelijker we gaan, hoe korter de dagen. In het donker rijden wordt een gewoonte, al vergt het concentratie om zogenaamd ‘zwart ijs’ tijdig op te merken: bevroren wegen die er normaal uitzien, maar spekglad zijn. Een paar teams belanden in de gracht, gelukkig alleen met blikschade. Een team dat met een Land Rover aan de rally deelneemt, komt wel vast te zitten in het noorden van Zweden: de vrieskou heeft blijkbaar te veel geëist van de 4x4.
Sauna to the rescue
De onconventionele winterrally werd twee jaar geleden gelanceerd als tegenhanger voor de zomerse variant, die eveneens van Hamburg via Denemarken en Zweden naar de Noordkaap in Noorwegen gaat, en terugkeert via Finland, Rusland, Estland, Letland, Litouwen en Polen. De route mag dan al dezelfde zijn, de extreme weersomstandigheden en de vroege duisternis in februari maken er toch een totaal andere ervaring van.
Elke chauffeur moet voorbereid zijn op kleine, met ijzel bedekte wegen en kunnen omgaan met sneeuwstormen, felle poolwinden en de duisternis. Al is er altijd één lichtpunt: de traditie om de dag te beëindigen in een warme en uitnodigende sauna.
Samen met de leden van het ‘Power of Adventure’-team slapen we vanavond in de Bardu Huskylodge, waar Jan en Ana in afwachting van onze aankomst de hutten hebben opgewarmd en de sauna aangezet. Met een fles lokale aquavit in de hand wordt de route voor de volgende dag uitgestippeld.
Roze Range Rover
Hoe dichter we de Noordkaap naderen, hoe uitdagender het parcours wordt. Gure winden die vanuit de Noordelijke IJszee komen, teisteren de wegen. Hier rijden, weg van de snelweg, vormt een uitdaging. Maar team ‘Driftchicks’ - drie vrouwelijke dertigers uit Hamburg van wie de echtgenoten en kinderen thuis wachten - klaagt niet.
Ze rijden met een gepimpte roze Range Rover. Als ze door de ijzel in een besneeuwde sloot belanden, snellen twee andere teams te hulp en kunnen de Driftchicks snel weer de weg op. Elk team volgt zijn eigen route, maar er is altijd wel een auto in de buurt die kan komen helpen.
Van de zestig teams zijn er 35 present op het rendez-vous op de Noordkaap. Er hangt een gezellige buzz: er wordt gelachen, geknuffeld en gekust. De wind giert, en slechts af en toe breekt de zon door de dikke arctische hemel. Zowel het moment als de koude bezorgt ons kippenvel. ‘Dit is de reden waarom ik aan deze rally deelneem’, zegt Walter Darmstäder, die in zijn Skoda Octavia uit 1997 de hele 7500 km in zijn eentje rijdt. ‘Het is de ideale manier om even afstand te nemen van mijn stresserende job. Alleen rijden door het besneeuwde en verlaten landschap geeft me rust.’
Slechte karaoke
Isabelle en Thomas Latacz, een koppel, zijn blij dat hun Mercedes G-klasse is uitgerust met verwarmde lederen zetels. Geen luxeoptie in het bevroren Finse Lapland. Urenlang rijden we door stille besneeuwde wouden. Sommige rijders bestempelen het als een saaie passage. Voor ons is het een bijna therapeutisch dagje vol monochrome landschappen.
Een overnachting in Inari, in het noordoosten van Finland, is synoniem met een deugddoende sauna, stevige Finse kost en veel te veel ‘Lapin Kulta’-bier. Waarna de avond wordt afgesloten met slechte karaoke.
Kater of niet, de volgende dag stappen de Lataczs weer in hun Mercedes om welgezind - en om beurten - achter het stuur te kruipen. Lapland gaat over in het dromerige merengebied van Finland, waar de temperaturen weer stijgen en het aantal lagen kleren weer naar omlaag kan.
De sneeuw blijft wel een constante, en hetzelfde geldt voor de lege wegen en kleine dorpjes. We maken een omweg om ons op een ‘iceroad’ te begeven, een officiële ijsweg op een gigantisch bevroren meer die het ene eiland met het andere verbindt in de winter. ‘Voor mij is het onbeschrijfelijk om over dit glinsterende oppervlak te zoeven’, zegt Isabelle. ‘Ik heb zelfs de indruk dat onze auto ervan geniet.’
Alle teams rijden nu naar het zuiden. Sommigen slaan Rusland over en nemen de veerboot van Helsinki naar Tallinn, waar de volgende bijeenkomst is gepland. Maar wij willen eerst nog het winterse Sint-Petersburg zien. Ons team steekt de grens over, zwoegt zich door de Russische papiermolen en gaat na dagen van wildernis naar de grootstad, voor één nachtje uit.
In de Caviar Club van het Kempinski-hotel proeven we kaviaar, in duistere bars proberen we een wodkashotje met een plakje appel, en aan de Russen vertellen we waar we vandaan komen en waar we naartoe gaan. Hilariteit, ongeloof en nog meer wodkashots zijn het enige antwoord.
Baltic Taxi
De volgende ochtend vertrekken we met Sandra en Frank van team ‘Baltic Taxi’ naar Kolja bij Tallinn, waar een grote, houten tipi fungeert als feestlocatie voor de tweede SAC-bijeenkomst. Er staan sauna’s en hottubs klaar in een dromerig winterwonderland met veel Ests eten en vaten bier. De Mercedes van Sandra en Frank fungeerde jarenlang als taxi in Berlijn en heeft meer dan 1,5 miljoen kilometer op de teller. ‘De Finse politie hield ons een paar dagen geleden tegen en vroeg waarom de taxi zo ver weg van de stad reed’, glimlacht Frank.
Rijden op snelwegen is verboden, net zoals het gebruik van de gps. En de auto moet minstens 15 jaar oud zijn.
Estland biedt oogverblindend blauwe luchten en een volledig bevroren Oostzee, waar we even stoppen om een pot koffie te zetten en een stuk taart te eten. Picknicken vormt een essentieel onderdeel van deze rally. Lokale delicatessen, al dan niet in combinatie met van thuis meegebrachte snacks. Zoals de leden van team ‘Keep Calm and Baltic’ uit Zwitserland, die niets liever doen dan hun auto bij -20 °C verlaten en het fonduestel bovenhalen voor een portie dampende warme kaas.
Champagne Supernova
De Baltische Staten liggen er nog besneeuwd bij, maar de droge vrieskou is hier wel verdwenen. Op een grijze ochtend rijden we Litouwen binnen om de verbluffende Kruisheuvel - een christelijk bedevaartsoord met meer dan 100.000 kruisbeelden - te bezoeken voor we verder rijden naar Polen.
Sneeuw is nu ijzel geworden en het Poolse landschap ziet er somber en triest uit. Saai in vergelijking met een paar dagen geleden, toen witte landschappen en blauwe lucht het decor bepaalden.
‘s Avonds ontmoeten we team ‘Champagne Supernova’, alias Arndt en Boris, twee vrienden en zakenlui uit de regio Düsseldorf, van wie de Volkswagen Touareg uit 2003 volgeladen zit met flessen champagne. ‘Arndt wou deze rally met zijn vrouw doen, maar die zag het niet zitten. Dus stelde ik me kandidaat’, lacht Boris terwijl we in een obscuur hotel midden op het Poolse platteland een partijtje bowlen. De twee vrienden willen 7000 euro ophalen voor een schoonwaterproject in Oeganda, dat ze na de rally persoonlijk zullen bezoeken.
Goede doel
De dag erna rijden we in een rechte lijn naar Hamburg, het eindpunt. Al is het bereiken van de finishlijn niet het ultieme doel van deze Baltic Sea Circle Rally. Het gaat er ook niet om wie het meeste geld inzamelt voor het goede doel - tijdens deze editie ging het om 60.000 euro voor 60 verschillende goede doelen.
Deze avonturentocht draait wél helemaal om het verdwalen door de wilde Lofoten, het trotseren van eenzame wegen door de eindeloze bossen van wit Lapland en het verkennen van de sombere schoonheid van de Baltische staten. Kortom, 16 dagen volle overgave aan de voortdurend veranderende landschappen van het winterse Noord-Europa.
‘Baltic Sea Circle Rally - winter 2020’, van 22 februari tot 8 maart 2020, 1050 euro per koppel. Tijdens de rally zijn maar twee overnachtingen inbegrepen in de prijs.