Boeken sieren hotellobby's, schrijversplekken worden een bedevaartsoord en bibliotheken trendy hotspots. Geen toeval: literatuur is de nieuwste reistrend.
‘The more you read, the more things you will know. The more you learn, the more places you’ll go.’ Dit rijmpje van Dr. Seuss ligt op het nachtkastje in het New Yorkse Mandarin Oriental. Hoe meer je leest, hoe meer je reist. De Engelse boekwinkel WH Smith & Son was de eerste die dat inzag toen die in 1848 een filiaal opende in het Londense Euston, het eerste ooit in een station.
Nu bestaat er geen vliegveld meer zonder bookshop, want lezen is de op drie na populairste bezigheid die we doen op reis (na eten en drinken, shoppen, en dolce far niente), en reisliteratuur is na kookboeken de best verkopende categorie. De huidige literaire reistrend gaat echter verder dan lezen alleen.
Hotels kiezen schrijvers als thema voor hun interieurs of hele raison d’être, reisorganisaties bieden reizen aan in de voetsporen van een boek, huizen van beroemde schrijvers worden opengesteld als musea, cruisemaatschappijen nodigen schrijvers uit om voor te dragen uit eigen werk.
En honderden miljoenen kostende nieuwe bibliotheken, gebouwd door de beroemdste architecten en bedoeld als iconische toeristentrekkers van een stad, genereren - zoals in het geval van de Central Library in Austin, Texas - meer dan tienduizend bezoekers per dag. Time Magazine zette dit museum vorig jaar zelfs in de top 100 van The World’s Greatest Places to Visit. Voer genoeg dus voor een literaire tour d'horizon, met dé bestemmingen voor boekenwurms.
Hotels
All-inclusive library
Gelegen in een voormalige bierbrouwerij in Zürich, heeft het nieuwe designhotel B2 als literaire bonus een fenomenale bibliotheekzaal met meer dan 33.000 boeken. Je kunt er wat drinken en/of eten, of gewoon gaan zitten lezen. Het reserveringsblokje ‘Book Now’ dat online altijd op hotelsites opduikt, heeft bij B2 Hotel duidelijk een double entente gekregen.
K van Kafka
De 26 kamers in hotel Le Pavillon des Lettres in Parijs hebben geen nummers maar een alfabetische volgorde, genoemd naar beroemde Europese schrijvers (K van Kafka, Z van Zola enzovoort). Citaten van hen zijn op de muren geprint. Ook is er een literaire roomservice: in plaats van (of met) een club sandwich kunt u een boek naar keuze op de kamer laten brengen.
Read & Eat
Ook Nederland doet mee: het Amsterdamse Café Americain heeft de aloude leestafel (anno 1928) weer in ere hersteld, prachtig gerestaureerd en tevens gemoderniseerd met USB-aansluitingen en e-book-tablets met eigen book choice. Ook vinden er wisselende Read & Eat-presentaties plaats waar schrijvers uit eigen werk voordragen.
Oscar Wilde
Oscar Wilde stierf in 1900 in een miezerig hotelletje in Parijs waar het behang zo lelijk was dat zijn laatste woorden volgens de overlevering zouden zijn geweest: ‘Either that wallpaper goes, or I do.’ Nu is l’Hotel een vijfsterrenhotel en is zijn sterfkamer de populairste en tevens duurste kamer. (Het behang is nog steeds afschuwelijk trouwens).
Tours
Wandeling met Rilke
Rainer Maria Rilke verbleef lange tijd in het noorden van Italië, de streek die nu Zuid-Tirol heet. Hij maakte aan het einde van de 19de eeuw in het plaatsje Arco lange wandelingen. Hij schreef er ook gedichten over: ‘So ein Tal voll Düftehauchen, drin ein Bach mit leisem Lauf.’ Download de app en volg deze vijf kilometer lange Rilke-route langs berg en dal.
Van Tolkien tot Umberto Eco
‘The name of the Rose’ van Umberto Eco achterna reizen? Of de locaties waar de film is opgenomen van ‘The Lord of the Rings’ van Tolkien? Of dezelfde reis maken die biograaf Richard Holmes in zijn boek ‘Footsteps’ aflegde, die op zich weer een reis was in de voetsporen van Louis Stevensons boek ‘Travels with a Donkey in the Cevénnes’ uit 1879? Op www.literarytraveler.com staan allemaal van dit soort boekreizen, en nog veel meer.
Literaire bedevaartsoorden
Hafiz
De graftombe van de Perzische dichter Hafiz (1320 -1390) in de Iraanse stad Shiraz trekt jaarlijks honderdduizenden poëziefans. Op zijn albasten grafsteen staan gedichten gebeiteld. De oude graftombe dateert van 1452 en is door de eeuwen heen steeds vernieuwd en vergroot. In het prachtige naar hem genoemde park eromheen wordt gelezen, geciteerd, gediscussieerd en gecontempleerd. De tombe bevat nu ruim tienduizend boeken.
Hay-on-Wye
Het idyllische plaatsje Hay-on-Wye in Wales heeft 1846 inwoners en 39 boekwinkels, de meeste per hoofd van de bevolking ter wereld. Deze zijn vooral gespecialiseerd in tweedehands boeken, van zeldzame, gesigneerde eerste drukken tot vintage. Het hele jaar door vinden er literaire festivals plaats waar ‘s werelds grootste schrijvers actes de présence geven.
Victor Hugo
Victor Hugo is een van de grootste Franse schrijvers. Denk aan ‘Les Misérables’ en ‘Les Contemplations’. Van de opbrengst van die laatste titel kocht hij een huis op het Engelse eiland Guernsey. Het is zojuist heropend na een grondige restauratie. Ook Hugo’s huis aan de Place des Vosges in Parijs is een museum. Dat wordt op dit ogenblik gerenoveerd, maar opent begin juni opnieuw de deuren.
Bibliotheken
Tianjin Binhai Library
De Tianjin Binhai Library, in 2017 door de Nederlandse architectengroep MVRDV gebouwd, is in zijn korte bestaan al een van de drukste nieuwe attracties van China geworden. 1,3 miljoen boeken golven langs de muren als een soort literaire surfgolf rondom een enorm ei dat het auditorium bevat. Een architectonische sensatie. Op de openingsdag stonden er tienduizend mensen in de rij om binnen te raken.
The Ultimate Library
Philip Blackwell, telg uit de Engelse familie achter de vermaarde uitgeverij The Blackwell Group (anno 1879), heeft The Ultimate Library opgericht, waarmee hij hotelketens fourneert met boeken. Niet de minste boeken (‘ze moeten intellectueel stimulerend zijn, geestig en mooi uitgegeven, en vooral ook goed in de hand liggen’). Hij levert niet aan de minste hotels, zoals Six Senses op de Malediven en Aman in Luang Prabang. Naar zijn voorbeeld is nu ook uitgeverij Assouline deze weg ingeslagen (elke maand 150 nieuwe titels voor de Map Room van het Londense Claridge’s). En The Joule in Texas serveert elke zaterdag afternoontea in de Taschen-boekenkamer).
Qatar National Library
Sinds de opening in 2017 kreeg de Qatar National Library - een ontwerp van de Nederlandse starchitect Rem Koolhaas - 128.000 nieuwe leden en bezocht een half miljoen mensen dit multifunctionele gebouw dat nog het meeste weg heeft van twee dichtgevouwen bladzijden (hoewel open haaienbek dan wel opstijgende ufo ook hoog scoren).
