Eero Saarinen maakt overnachten op de luchthaven wél de moeite

Dankzij de nieuwe straalvliegtuigen, die hoger, sneller en verder dan ooit konden vliegen, ging de wereld voor veel Europeanen en Amerikanen letterlijk open. Vliegreizen werden niet gezien als een banale helletocht vol droge lucht, tl-licht en krappe beenruimte, maar als een spannend avontuur.

Het was die opwinding die de Fins-Amerikaanse architect Eero Saarinen wilde weergeven in zijn ontwerp voor de luchthaventerminal voor Trans World Airlines in 1955. 'Een gebouw waarvan de architectuur het drama en de opwinding van reizen uitdrukte', zei hij. 'In zekere zin is reizen het verlangen van de mens om de zwaartekracht te overwinnen.'

Velen zagen in het design van de koepel, bestaande uit vier dakschalen van gewapend beton die zich vanuit een middelpunt als vleugels naar buiten uitvouwen, een vogel of een vliegtuig. Nee, vond Saarinen, het was een abstractie van de luchtvaart: gestroomlijnd, licht en wervelend.

Van 1962 tot 2001 was de terminal in gebruik, tot TWA over de kop ging. Sindsdien lag het complex, in 2005 uitgeroepen tot historisch monument om het van de sloopkogel te redden, er meestal verlaten bij. Tot nu. Vorige week hield Louis Vuitton er de modeshow voor zijn resortcollectie.

Morgen heropent het gerenoveerde complex als hotel. Of beter: een complex van meer dan 250 miljoen euro en maar liefst zes restaurants, acht bars, een fitnesscentrum, dakterras met infinity pool met uitzicht op de landingsbaan én cocktailbar in een gerenoveerd vliegtuig uit de jaren vijftig.

Wie vandaag 'Saarinen' hoort, denkt meteen aan Eero Saarinens Tulip Chair voor Knoll of de betonnen vleugels van het TWA-gebouw. Maar toen Eero opgroeide, was 'Saarinen' vooral synoniem met zijn vader, Eliel Saarinen, een gevierd architect.

Al snel zou Saarinen jr. zijn vader overvleugelen. Dat werd pijnlijk duidelijk toen de Saarinens in 1948 beiden een ontwerp voor dezelfde architectuurwedstrijd instuurden. Nadat een telegram berichtte dat 'E. Saarinen' de winnaar was, vierde vader feest. Tot bleek dat Eero, niet Eliel de prijs had gekregen.

Eero's ontwerp, de St. Louis Gateway Arch, was het begin van een succesvolle maar korte carrière waarin hij voor onder meer de Amerikaanse reuzen IBM en General Motors bedrijfsgebouwen tekende. Zijn geometrische structuren belichaamden het naoorlogse Amerikaanse optimisme van het straaltijdperk.

Later experimenteerde Saarinen met meer vloeiende, organische lijnen. Wie zijn ijsschaatsbaan op de campus van de Yale-universiteit aanschouwt, begrijpt meteen dat Saarinen ooit beeldhouwer wilde worden, zoals zijn moeder. Later huwde Saarinen met een beeldhouwster, zijn eerste vrouw. Wie goed kijkt, ziet in haar sierlijke, geabstraheerde dieren een voorafspiegeling van de golvende plooien van Saarinens TWA-ontwerp uit 1955.

In de fifties ontwierp hij ook de beroemde Womb Chair en Tulip Chair voor Knoll, en werkte hij samen met het bekende Amerikaanse designerkoppel Charles en Ray Eames aan ontwerpen die het tot in het MoMa van New York schopten. Saarinen was op weg naar roem. Een jaar nadat hij de TWA-opdracht kreeg, stond hij op de cover van het magazine Time. Niemand die toen wist dat het succes zo kort zou duren.

Voor alle duidelijkheid: het hotel mag dan al TWA Hotel heten, slapen in de TWA-terminal zelf is op een subtiel dutje na niet mogelijk. De 512 kamers van het nieuwe hotel bevinden zich in twee nieuwe vleugels die rond de terminal werden gebouwd. De kamers in de terminal zelf onderbrengen was onmogelijk zonder zwaar aan het oorspronkelijke design te raken.

Dat zal voor architectuurliefhebbers weinig van de pret afdoen. De helft van de kamers biedt uitzicht vanaf de eerste rij op de glooiende betonnen structuur. De kamerhoge ramen aan de andere kant van het gebouw geven dan weer uit op de landingsbaan van JFK, een van de drukste luchthavens ter wereld.

Hoe je in hemelsnaam slaapt terwijl buiten de motoren nagenoeg constant brullen? Als een roos, volgens het hotel. De ramen behoren tot de dikste ter wereld, met maar liefst zeven glas-panelen, goed voor 11,43 cm glas. Volgens het hotel zijn alleen de ramen van de Amerikaanse ambassade in Londen nog dikker.

Wie liever geen geluidsisolatie-proefkonijn is, heeft geluk: je hoeft geen hotelgast te zijn om een bezoek te brengen aan het kroonjuweel van het TWA-complex, de terminal zelf. Daar waan je je dankzij een nauwgezette renovatie opnieuw in het 'Mad Men'-tijdperk.

Bezoekers worden er gegroet door het originele, in Italië gefabriceerde vertrektijdenbord met draaibladdisplay, de hangende vintage klok en het helrode tapijt van de compleet in zijn eer herstelde 'Sunken Lounge'.

Tijdens het gebruik van de terminal was de met 'Chili Pepper Red'-tapijt en stof beklede zitput vervangen door loketten. Vandaag is de Sunken Lounge een chique bar waar je kunt nippen van een old fashioned of royal ambassador. 'Hier een cocktail drinken voelt zoals teruggaan naar 1962,' zei Tyler Morse, de CEO van projectontwikkelaar MCR. 'Maar dan zonder de sigarettenrook.'

Jammer, want dan had hij kunnen zien hoezeer een van zijn wensen werkelijkheid was geworden. 'Onze architectuur is te bescheiden', had hij ooit geopperd. 'Ze zou trotser, agressiever, veel rijker en groter moeten zijn dan we vandaag zien. Ik zou graag mijn steentje bijdragen om die rijkdom uit te breiden.'

Het TWA Hotel opent op 15 mei. Vanaf 220 euro per nacht.