Karel Burssens houdt zich als architect ook met mode bezig, én met kunst én met dansvoorstellingen. Een portret van een productieve hyperestheet.
Karel Burssens hield hem bij: de Sabato van toen dit blad nog ‘Beste Dingen’ heette. Op de cover van 18 maart 2006: een beeld van Dries Van Notens gouden catwalk voor zijn herfst-wintercollectie van dat jaar. Binnenin: een interview met Etienne Russo, de Brusselaar die Villa Eugénie oprichtte, het wereldberoemde Belgische modeproductiehuis. ‘Toen ik dat artikel zag, wist ik wat ik later wilde doen’, zegt Burssens. Hij werd architect, maar bouwt geen huizen. Voor Villa Eugénie vertaalt hij ideeën naar een sprookjesachtige realiteit, in opdracht van merken als Dior Homme, Hermès, Burberry. Hoe grootser de modewereld het ziet, hoe indrukwekkender het catwalk-antwoord van Etienne Russo, hoe zotter de projecten.
Plaats van afspraak is Burssens’ appartement, hoog boven de files aan het Brusselse Saincteletteplein. De minimaal ingerichte ruimte is als een bloemlezing van zijn bezigheden. Voor de deur staat een sculptuur uit ‘Endless City’, een van drie expo’s die hij tussen 2019 en 2022 presenteerde. Ook opvallend is een prototype van een meterslange marmeren lamp, die hij samen met architect en fotograaf Jeroen Verrecht ontwierp. Her en der objecten die naar mode knipogen ook, zoals een paar stevige Moncler-sneakers in de hal, een must nu hij zo vaak naar de Alpen treint voor hun volgende show. Ook de vorige show van dat Italiaanse luxemodemerk, ‘The City of Genius’ in Shanghai, met tienduizend genodigden onder wie Rihanna, was een Villa Eugénie-productie, en de grootste waar hij aan meewerkte. ‘Toen daagde me het pas echt: nu kan ik mezelf écht een expert noemen.’
Sabato: Waar is het voor jou allemaal begonnen?
Karel Burssens: ‘Ik groeide op in een huis dat mijn ouders in 1984 lieten bouwen door een architect. Dat vond ik altijd boeiend. (Burssens scrolt door Google Maps naar een geometrische woning in Aarschot met schuine muren, ramen en daken.) De maquette stond op zolder en telkens als ik ernaar keek, dacht ik: ik wil architect worden. Vooral door dat beeld van die man die bij ons binnenkwam met een idee, dat vervolgens realiteit werd.’
‘Ik hield ook van magazines met interieurs, design, mode en droomde ervan om ooit die schoonheid om me heen te verzamelen. Als student burgerlijk ingenieur-architect aan de KU Leuven zag ik die cover met de Dries Van Noten-show. Dat gaf me de klik: wow, dát is wat ik wil doen. Ik besefte dat er in de mode ook plaats is voor architectuur, en dat catwalks ook door iemand worden ontworpen. Als architect kun je het werk van modemerken letterlijk een platform bieden.’
‘Vorig jaar producete Villa Eugénie de afscheidsshow van Dries Van Noten, met een zilveren catwalk die naar die eerdere gouden versie verwees. Ik bouwde eraan mee en besefte: dit is exact waarom ik twintig jaar geleden dit pad heb gekozen.’
Vier jaar later zette je dus je eerste voetje binnen bij Villa Eugénie?
‘Na mijn studies ging ik eerst aan de slag bij het architectenbureau Bogdan & Van Broeck, waar ik meewerkte aan Axel Vervoordts kanaalhuizen, en vervolgens bij landschapsarchitect Bas Smets. Een van mijn beste herinneringen daar: meewerken aan de Londense tuin van Maja Hoffmann, de Zwitserse kunstverzamelaar en oprichter van Luma Arles. Maar intussen stuurde ik om het anderhalf jaar nog vrije sollicitaties naar Villa Eugénie.’
‘Toen ik in 2008 geïnspireerd raakte door de grote Margiela-expo in het MoMu in Antwerpen, benaderde ik de interieurverantwoordelijke van Maison Margiela voor een sollicitatie. “Interessant, maar als architect is je werk heel abstract”, zei die. “Maak naast je portfolio ook eens een selectie van beelden die je inspireren.” Dankzij die tip creëerde ik twee boekjes: ‘Things I Made’ en ‘Things I Like’, met beelden van kunst, design en architectuur – eigenlijk een soort moodboard. Uiteindelijk werd ik niet geselecteerd – 2008 was volop economische crisis – maar met die schriftjes mocht ik wél op gesprek bij Villa Eugénie. Drie maanden later mocht ik beginnen, als tweede architect ooit in hun team. Voor ik het wist, werkte ik mee aan een Y-3-show, een halfjaar later bouwde ik voor het eerst de scenografie voor Dior Homme.’
Waaruit bestaat je job precies?
‘Ideeën vertalen, plannen maken, tekenen, ontwerpen. Vandaag ben ik vaak betrokken vanaf het begin, of ik krijg een briefing op basis van wat Etienne Russo al met hen besprak. De head of creation en haar team starten meteen het creatieve onderzoek op, terwijl ik met de eerste architecturale plannen van de ruimte aan de slag ga. Dat kan alles zijn, van ‘de show vindt plaats in de Tennis Club de Paris en er moeten vierhonderd genodigden in passen’ over ‘het moet efemeer, wit en fris zijn’ tot ‘het gaat over jonge gasten die op de Antwerpse kermis willen rondhangen’.’
Wat in 2017 vervolgens een kermisattractie voor Kris Van Assches ‘Dior Homme’-show werd?
‘Exact, we bouwden een esthetische versie van de Sinksenfoor, met een rollercoaster van lampjes. Een andere Dior-show van Kris Van Assche ging over hoe de ‘Dior Homme’-klant ooit nog skater was en hoe die werelden samenvloeiden. Resultaat: een catwalk met abstracte skateramps.’
Er is een oneindige lijst van factoren waarmee je rekening moet houden: van de timing tot het weer. En dat voor een show die maar één keer zal plaatsvinden en die je niet kunt overdoen als er iets tegenvalt. Hoe stressbestendig moet je zijn in deze job?
‘Ik hou van de druk: in twee tot drie maanden ga je van niets naar een show, opgebouwd in vier dagen. Lastminuteaanpassingen zijn normaal: backstageverlichting die doorsijpelt? Snel gordijnen installeren! Soms komt Etienne binnen en valt zijn blik nog op details die razendsnel anders moeten. De manier waarop hij de finishing touch kan geven, is zijn kracht. Dat is wat Villa Eugénie zo succesvol maakt.’
‘De Moncler Genius-show in Shanghai in 2024 was mijn grootste opdracht tot nog toe: het ging om tien collabs met elk een eigen show, op 20.000 m² voor een publiek van tienduizend genodigden. Als architect is dat een fantastische taak: hoe ontwerp je elf gebouwen, behoud je de eigenheid per designer, verstop je alle kabels, regel je de doorstroming van het publiek en de catering, en dat alles binnen de veiligheidsnormen?’
Architectuur draait om eeuwigheid, een defilé duurt slechts enkele minuten. Wat trekt je daarin aan?
‘Architectuur is zo traag. In de anderhalf jaar dat ik bij Bogdan & Van Broeck werkte, ben ik nooit verder geraakt dan het schetsontwerp. Een modeshow staat er na drie maanden al. In de tijd dat ik drie gebouwen had kunnen opleveren, heb ik al aan meer dan 120 shows gewerkt. De langste bouwtijd? Vijf weken, in Shanghai.’
Naast je werk voor Villa Eugénie heb je nog een heel brede waaier aan zijprojecten. Eerst met Jeroen Verrecht, als 88888, waarmee je onder meer de scenografie van dansvoorstellingen maakte. En, onder eigen naam, met dansvoorstellingen, expo’s en clubruimtes op je conto.
‘88888 was essentieel voor die evolutie. Mijn mode-ervaring vloeide over in die van de danswereld, wat later ook weer installaties op het festival Horst Arts & Music beïnvloedde. Nadat ik bij Villa Eugénie enkele jaren had gewerkt op de architectuur, wilde ik ruimte maken voor andere projecten, zoals ‘Currents’, mijn eerste dansvoorstelling in 2019. Het werd een duet tussen mens en machine, met centraal een bewegende machinale arm in het duister.’
‘Tijdens het jongste Salone del Mobile in Milaan maakte ik een scenografie voor ‘Belgium is Design’: geen traditionele sokkels, maar een bewegend zilveren gordijn, rookmachines en muziek. De curator van mijn expo’s, Goedele Bartholomeeusen, noemde me ooit een hyperestheet, omdat ik over alles nadenk: van het licht over het geluid tot de materialen.’
Dat heeft bijna iets obsessiefs?
‘Dat is het ook een beetje, maar bijna iedereen in de creatieve wereld is ergens obsessief. Dat is de schoonheid: het maakt dat je doorgaat tot je de grenzen hebt gevonden.’
Beschouw je jezelf vandaag als architect of als kunstenaar?
‘Vroeger worstelde ik met die vraag. Ben ik wel een echte architect als ik vooral modeshows ontwerp? Ik maak objecten en installaties, maar mag ik mij dan wel kunstenaar noemen? Nu weet ik: het is net de beweging tussen al die werelden die me aantrekt. Waar ik ook aan werk – van 20.000 m² in Shanghai over een bronzen sculptuur van 10 cm² tot het interieur van een kapsalon – de rode draad is telkens: welke ruimtelijke ervaring kan ik creëren?’
