Martin Margiela’s invloed én werk zijn vandaag overal. En maandag wordt zijn nalatenschap extra in de verf gezet met de grootste veiling ooit.
Maandag gaat bij het Britse veilinghuis Kerry Taylor Auctions het allergrootste lot Martin Margiela-kledij en -parafernalia ooit onder de hamer. En dat is iets waar wereldwijd naar wordt uitgekeken: het bericht verscheen op alle grote modewebsites, van WWD over Vogue tot bij avant-gardekleppers zoals I-D. De ruim 270 artikels die worden geveild, komen uit het archief van de Italiaanse zussen Angela en Elena Picozzi. Veel items zijn onaangeroerd, nog in de originele verpakking, met geschatte prijzen tussen 200 en 5.000 euro per stuk.
Hoe ze die verzamelden? Hun moeder, Graziella Picozzi, had een neus voor jong talent. Toen een onbekende Belg in de jaren 80 bij haar textielbedrijf aanklopte, besloot ze hem te steunen. Iets wat ze ook zou blijven doen nadat Margiela in 1988 zijn eigen bedrijf had opgericht met Jenny Meirens en vervolgens de vibe van de jaren 90 zou bepalen.
Cigarette shoulders
Vanaf zijn eerste grote show in 1989, waar Martin Margiela genodigden meenam naar een verlaten warehouse in Parijs, was duidelijk dat de Limburger iets totaal nieuws in gang zette. ‘Ik was zo aangedaan door wat ik zag, dat ik moest huilen’, vertelde modeontwerper Raf Simons in 2016 aan Gentlewoman. ‘Hoe stom, dacht ik, om op een modeshow te huilen. Tot ik rondkeek en de helft van het publiek óók in tranen zag.’
Modellen die niet op typische modellen leken, upcyling, DIY, zichtbare naden, trompe-l’oeils, scheve zomen, zelf de spotlights weren en altijd het team naar voren schuiven. Heel bedacht gooide Margiela alle conventies overhoop. ‘Die show was een keerpunt, weg van de flashy mode van Jean Paul Gaultier, Versace en de jaren 80’, zegt Alex Baddeley, mode-expert en zoon van Kerry Taylor, de eigenares van het veilinghuis. Hij onderzocht en cureerde de collectie die maandag onder de hamer gaat.
‘Margiela introduceerde ingetogen kleding, met smallere silhouetten en de iconische ‘cigarette shoulders’. Het was bijna het tegenovergestelde van de brede schouders en al het goud van de jaren 80. Hij liet zien hoé kleding gemaakt werd, en dat conceptuele sloot perfect aan bij de tijdgeest van de nineties.’
Het Picozzi-archief, dat veel van de allervroegste stukken omvat – soms zelfs in veelvoud – bleek een schatkist waar zelfs de expert even van moest bekomen. ‘Ik had geruchten gehoord over hun collectie, maar in mijn werk gebeurt het vaak dat mensen opscheppen over wat ze nog hebben liggen, en negen op de tien keer is dat veel minder interessant dan ze denken. Maar die keer, tijdens mijn bezoek aan Italië, viel ik echt van mijn stoel: al die silhouetten, stukken waarvan ik soms alleen een hoekje of een zoom had gezien op oude, korrelige video’s.’
Dat er zelfs stukken uit de allereerste collectie bij zitten, nog van vóór de SS90-show, maakt het nog specialer: ‘Die werden maar door enkele zaken aangekocht en in zulke kleine oplages geproduceerd dat ze bijna goud waard zijn. De interesse daarvoor is enorm.’
Waar de spanning aanstaande maandag ook te snijden zal zijn, is in het Antwerpse MoMu. Het museum zet met zijn verzamelbeleid in op avant-gardedesigners, zeker als die een link hebben met Antwerpen of België, vertelt conservator Wim Mertens. ‘Tijdens het weekend gaat er sowieso iemand de collecties in Parijs bekijken, en op maandag installeren we onze ‘war room’. Twee collega’s volgen de veiling op de voet, terwijl de rest komt meekijken als het écht spannend wordt.’ En spannend wordt het zeker, nu de interesse in zowel vintageveilingen als Maison Martin Margiela almaar groter wordt. ‘Als publieke instelling hebben we uiteraard beperkte budgetten. Vaak drijven privémusea of verzamelaars de prijzen omhoog, en dan stopt het voor ons. Daarom staan we ook altijd open voor giften’, voegt Mertens eraan toe.
Renaissance
De voorbije jaren borrelden alle ingrediënten naar boven voor de perfecte renaissance van Martin Margiela. In 2017 gaf het Antwerpse MoMu al het startschot met de populaire expo ‘Margiela - The Hermès Years’, gevolgd door een overzichtstentoonstelling in het Parijse Palais Galliera in 2018. Een jaar later kwam de documentaire ‘Martin Margiela - In His Own Words’, waarin Margiela – zoals altijd onzichtbaar – vertelde over zijn creatieve proces en zijn beslissing om in 2008 zijn modehuis te verlaten, teleurgesteld door de steeds verdergaande commercialisering van de modewereld. Eind 2021 was er zijn eerste expo in het Parijse Lafayette Anticipations, en vorig jaar kreeg Antwerpen met ‘Blinds’ zijn eerste kunstwerk in de openbare ruimte.
Sinds TikTok is de belangstelling voor de ontwerpen van Margiela alleen maar toegenomen. Naast eindeloze challenges en unboxingvideo’s is het platform uitgegroeid tot een plek die modekennis heeft gedemocratiseerd. Tiktokkers – vaak ratelende talking heads, gemonteerd over snelle reels – ontpopten zich als modecriticasters, #FashionHistory telt vandaag meer dan 47.000 resultaten. Het was slechts een kwestie van tijd voor TikTok de Belgische grootmeester zou ontdekken.
En dan was er Lexus, een New Yorkse wier veelbelovende Tinderdate niet alleen de volgende ochtend wegsloop, maar ook haar Tabi-pumps van Margiela meenam. Gevolg: Lexus trok naar TikTok, en vond dankzij een verbouwereerde fashionmenigte haar schoenen uiteindelijk terug. De vraag naar de iconische Tabi’s ontplofte: Dua Lipa, Kim Kardashian en zelfs ‘Emily in Paris’ werden gespot met het polariserende bokkenpootje met de gespleten teen.
Tezelfdertijd weerspiegelt de opkomst van gecureerde vintagewinkels hoe tweedehandskledij evolueerde van een goedkope oplossing naar dé plek om exclusieve, unieke outfits te scoren. Volgens Nathalie Wlostowski, die veel Margiela verkoopt in haar vintagewinkel Vaniitas, zijn twintigers en dertigers steeds vaker principieel én financieel gemotiveerd: ‘Ze beseffen dat vintage in waarde blijft stijgen. In plaats van meerdere goedkope fast-fashionstuks te kopen die onmiddellijk uit elkaar vallen, kiezen ze voor vintage: jarenlang plezier hebben van een stuk, om het daarna zonder verlies – of zelfs met winst – door te verkopen.’
Nieuwsgierig
Maison Margiela is sinds 2002 in handen van OTB, het Italiaanse conglomeraat waarmee Renzo Rosso ooit Diesel lanceerde en dat ook Marni en Viktor & Rolf onder zijn vleugels heeft. Dat rapporteerde voor 2023 nog een omzet van 1,9 miljard euro, een stijging van 10 procent tegenover het jaar daarvoor. Maar sindsdien is er veel gebeurd: vorig jaar leverde John Galliano, die Margiela als creatief directeur opvolgde, zijn magnum opus voor het merk af met een dramatische coutureshow die zo viraal ging dat hippe vogels hun wenkbrauwen tegenwoordig weer weg-epileren. Enkele maanden later kondigde hij echter zijn vertrek aan.
En dan is er nog Glenn Martens, de Bruggeling die zijn stempel drukte op het Franse Y/Project met zijn twisted denim en door Rosso werd binnengehaald om Diesel, met succes, nieuw leven in te blazen. Dat Martens aan de Antwerpse Modeacademie studeerde (net als Margiela), in het metier stapte bij Jean Paul Gaultier (net als Margiela), een taal hanteert die kledingconventies uitdaagt (je raadt het al… net als Margiela), maakt dat er in de modewereld nieuwsgierig wordt uitgekeken naar wie binnenkort die lege positie na Galliano invult.
De kans is in ieder geval groot dat het volgende creatieve brein achter Margiela maandag mee biedt. ‘Modehuizen met nieuwe ontwerpers kopen wel vaker stukken uit het archief terug, omdat foto’s van kleren gewoonweg niet genoeg zijn’, aldus Baddeley. Of ze daarbij ook het risico lopen overboden te worden door de originele ontwerper, kan de veilingexpert niet zeggen. ‘Ik weet dat Martin Margiela op de hoogte is van het bestaan van de veiling, maar of hij zelf zal bieden? Geen commentaar!’
Alle loten van ‘Martin Margiela: The Early Years, 1988-94’ zijn dit weekend te bezichtigen op de Parijse Boulevard Voltaire 81.
De veiling vindt plaats op maandag 27 januari en is live te volgen op drouot.com en invaluable.com.
