Een hemd dat geur-, vlek- én kreukproof is? Het klinkt aanlokkelijk. Steeds meer merken beloven ons tijd en energie te besparen, maar klopt dat wel? Wij deden de test.
Laat me beginnen met een bekentenis: mijn strijkijzer is niet mijn beste maatje. Een T-shirt of broek lukt nog net, maar voor een keurig strak gestreken hemd heb ik hulp nodig. En ik ben niet de enige die zijn strijktaken liever niet dan wel doet. Uit een onderzoek van DataStories enkele jaren geleden blijkt zelfs dat zeventien procent van de Belgen ooit al eens een kledingstuk heeft weggegooid of weggegeven, om het niet meer te moeten strijken.
Geen wonder dat steeds meer merken kleding aanbieden die niet of veel minder op de strijkplank moet worden gelegd. Helemaal nieuw is dat niet: het Amerikaanse Brooks Brothers, bijvoorbeeld, lanceerde al in de fifties ‘kreukvrije’ hemden. Maar vandaag zie je de strijkvrije mode werkelijk overal: van Paul Smith tot Uniqlo, van Eton tot Thomas Pink. Daarbij beloven heel wat labels dat je hun stuks minder vaak moet wassen. Je bespaart er niet alleen tijd en energie mee, het is ook milieuvriendelijker.
Geheim wapen
Een van die pioniers is het Belgische Wolk, opgericht door Joris Smeuninx en Ellen Cattebeke als spin-off van de collectie die ze al jarenlang ontwerpen voor het outdoormerk A.S.Adventure, met onder meer geur- en kreukwerende eigenschappen. ‘Alleen is die sportieve, casual kleding niet echt geschikt om op kantoor of tijdens meer formele gelegenheden te dragen’, zegt Smeuninx. Omdat er weinig aanbod was in het geklede segment besloten ze zelf een collectie op de markt te brengen die stijl en comfort combineert.
Hun geheime wapen? Merinoswol, een natuurlijk materiaal dat koelte belooft in de zomer, en warmte in putje winter. ‘De haartjes van merinoswol zijn elastisch, waardoor ze sneller dan andere materialen hun originele vorm terugkrijgen’, aldus Smeuninx. ‘Onze geklede hemden kreuken amper of niet. We hebben op vraag van onze klanten ook wollen hemden ontwikkeld waarin linnen zit verwerkt. Dankzij die blend komen er toch wat kreukjes in, voor een meer casual effect.’
Merinoswol heeft trouwens nog een ander opmerkelijk voordeel: het materiaal is veel minder vatbaar voor onaangename geurtjes. ‘Niet je zweet, maar de bacteriën die zich in een stof vastzetten en met je zweet reageren, zijn daarvoor verantwoordelijk’, aldus Cattebeke. ‘Merinoswol heeft van nature antibacteriële eigenschappen, waardoor een kledingstuk minder snel zal ruiken. In tegenstelling tot bijvoorbeeld katoen zullen de bacteriën niet beginnen te kweken. Het volstaat om je kleding ‘s avonds even te verluchten, door ze bijvoorbeeld buiten te hangen, om ze weer fris te laten ruiken.’
Ik onderwerp mijn merinoswollen T-shirt aan een stevige test, en stel vast dat het zelfs op dag drie nog okselfris ruikt. ‘Hoelang je een stuk kunt dragen zonder het te wassen, hangt af van hoe actief je bent en hoe sterk je lichaamsgeur is. Maar drie tot vijf dagen is echt geen probleem’, garandeert Cattebeke. Smeuninx: ‘Zelfs op skitrip ruikt mijn onderkleding in merinoswol na drie dagen actief sporten nog altijd prima. Een hemd of T-shirt dat je gewoon overdag op kantoor draagt, zal zeker niet ruiken.’
Ook voor de strijktest slaagt mijn merinoswollen hemd met vlag en wimpel: zelfs wanneer ik de mouwen een halve dag opgerold laat, zijn er amper plooitjes te bespeuren.
Rode wijn of bietensap
Behalve kleding uit natuurlijke merinoswol zijn er tal van innovaties om hemd en T-shirt geur-, kreuk- en zelfs vlekwerend te maken. Een merk dat daar volop op inzet, is het Nederlands-Deense Labfresh. Ook daar vindt de technologie haar oorsprong in sports- en activewear. Medeoprichtster Lotte Vink: ‘Ons ‘non-iron shirt’ moet je helemaal niet strijken na het wassen. Bovendien zijn veel van onze shirts behandeld met een waterafstotende coating, zodat er minder gemakkelijk vlekken ontstaan. Vloeistoffen op waterbasis, zoals rode wijn, koffie of bietensap, krijgen minder kans om in de stof te dringen.’
Dat klinkt als hocus pocus, tijd dus voor een test. En inderdaad, het water dat ik over mijn hemd giet, lijkt van de stof af te glijden. En wanneer ik, met enige aarzeling, rode wijn over mijn mouw mors, dringt ook die amper in de stof, al blijft er wel een klein rood vlekje achter. Het hemd van Labfresh blijkt inderdaad niet te kreuken én neutraliseert zweetgeurtjes, omdat de stof antibacterieel behandeld is.
Mooi, want volgens een Brits onderzoek is de wasmachine verantwoordelijk voor bijna twintig procent van ons waterverbruik en komt een kwart van de ecologische voetafdruk van een kledingstuk net van het te wassen. ‘Uit een enquête bij duizend klanten blijkt dat onze hemden gemiddeld na 3,6 draagbeurten gewassen worden’, zegt Vink. ‘Bij andere kleding is dat al na 1,2 keer. Bovendien doet een wasbeurt een kledingstuk verslijten – als je minder vaak wast, gaan ze dus langer mee.’
Dat klinkt fijn, maar ik aarzel toch om mijn hemd – een non-iron shirt van gerecycleerd polyester – langer dan een dag te dragen, ook al oogt het piekfijn en ruikt het nog fris. We hebben nu eenmaal geleerd om onze kleding op het einde van de dag in de wasmand te gooien. Dagenlang hetzelfde hemd dragen, is dat wel hygiënisch? ‘Gewoonten veranderen is moeilijk’, zegt Vink. Nochtans kun je onze sokken gemakkelijk vier à vijf dagen dragen zonder ze te wassen. Vooral op reis is dat handig: ik ga binnenkort naar Kopenhagen en neem twee paar sokken mee voor een hele week.’
Antibacterieel ondergoed
Merken die ons een leven zonder was en strijk beloven, zijn in korte tijd bijzonder hip geworden. Het Engelse Pangaia bijvoorbeeld – dat katoenen T-shirts aanbiedt die behandeld zijn met pepermuntolie om ze tussen twee wasbeurten in langer fris te houden – mag Justin Bieber en Jaden Smith tot zijn fans rekenen. Ook het Canadese Unbound Merino en het Amerikaanse Wool & Prince bieden stuks in wol aan die minder vaak in de machine moeten. Dat laatste merk lanceerde intussen een vrouwenlijn waarvan je de jurken maar liefst honderd dagen na elkaar zou kunnen dragen zonder te wassen.
Er is intussen zelfs ondergoed op de markt dat antibacterieel behandeld is, waardoor je het langer kunt dragen. Zoals het Amerikaanse HercLéon, dat boxers aanbiedt waarvan de stof minder snel geurtjes opneemt. Ik draag mijn exemplaar – met tegenzin, omdat het móét voor de job – twee dagen na elkaar. Maar het voelt als een stap te ver. Wél aanlokkelijk als idee: witte sneakers die volledig vlekvrij blijven, van het Amerikaanse Thousand Fell, dat zegt kwartstechnologie te gebruiken om vuil af te stoten.
Technologische adder
Er zijn dus twee kampen in de ‘minder wassen en strijken’-markt: merken die met natuurlijke materialen werken en labels die volop inzetten op technologie. Die laatste gebruiken fluor-koolstofverbindingen (pfc’s) om hun kleren water- en vuilafstotend te krijgen. Alleen kunnen pfc’s in kleding bij sommigen leiden tot jeuk, roodheid en zelfs een ontstoken huid. ‘Pfc’s zijn intrinsiek schadelijk, de vraag is alleen in hoeverre die stoffen door de huid worden opgenomen’, zegt Ronny Blust, professor milieufysiologie en toxicologie aan de Universiteit Antwerpen. ‘Dat gebeurt, maar bij kleding gaat het om zeer kleine hoeveelheden. En dan is het niet problematisch. Alleen krijgen we via andere bronnen dat soort stoffen óók binnen. Denk aan producten met coatings die stof en water afstoten, zoals bij bepaalde meubels. Je moet er dus omzichtig mee omgaan.’
Moraal van het verhaal? Wie graag tijd bespaart in de was- en strijkkamer, heeft de keuze tussen puur natuur en technologie. Beide doen wat ze beloven, zoals onze test heeft uitgewezen. De enige afweging die je moet maken, is of je al dan niet voor een product gaat dat met chemicaliën is behandeld. Maar welke keuze je ook maakt: makkelijk wordt het alleszins.
