Dries Van Noten tijdens de laatste weken voor zijn afscheidsshow in Parijs

Van Noten is er nog niet, hij is bij de make-upartieste die hem opmaakt voor de foto’s. Ze werkt al jarenlang voor hem, zoals zovelen die van het modehuis hun tweede thuis hebben gemaakt. Het is één grote familie. Zo heeft Van Noten het graag: werken met mensen die hij goed kent. Maar ook met jonge talenten die hij leert kijken naar kunst, naar schoonheid, naar het onverwachte.

Wat later verschijnt Van Noten in een marineblauwe trui, gedragen over een wit T-shirt, een chino en sneakers. Zoals we hem al jaren kennen. Wanneer je dag in, dag uit met mode bezig bent, wil je ‘s morgens niet je hoofd breken over je eigen outfit. De fotografe oppert voorzichtig of hij misschien een keurig hemd kan aantrekken voor het portret. Niet nodig, vindt hij, Van Noten blijft altijd zijn eenvoudige zelf, ‘dans son jus’, zoals hij het zelf omschrijft.

Die nonchalante regel geldt echter niet voor hond Scott: die moet eerst nog getrimd worden voor hij op de foto mag. De aaibare airedaleterriër is een allemansvriend op kantoor. Maar zijn mand staat waar zijn baas werkt: in de hoek van Van Notens bureau. Daar voel je al dat de verhuizing dichterbij komt. Dozen staan klaar, net als stapels tijdschriften waarin de creaties van Van Noten de cover haalden. Weinig ontwerpers zijn erin geslaagd om zo lang te blijven vernieuwen en boeien, om dan te stoppen op een hoogtepunt. Faut le faire.

Ondanks de drukte neemt Van Noten ruim de tijd om te praten over zijn carrière: van zijn ondernemende grootvader die indertijd de bekende herenkledingzaak ‘t Meuleken oprichtte, over zijn jeugd in de ouderlijke kledingzaak in Essen, zijn studies aan de Antwerpse Modeacademie als een van de fameuze ‘Zes van Antwerpen’ die samen hun debuut maakten op de London Fashion Week. En uiteraard over zijn modehuis, dat is uitgegroeid tot een van de meest creatieve, authentieke en toonaangevende labels wereldwijd.

Over zijn opvolger lost hij niets. ‘My lips are sealed and it’s totally beyond my control’, lacht hij de vraag weg. Wel weet hij te vertellen dat hij de zaken op afstand zal blijven volgen en nog een paar dagen per maand naar kantoor zal komen. ‘Want ik mag dan al stoppen als ontwerper, ik blijf betrokken bij het merk en zie nog uitdagingen voor mezelf. Dat geeft een goed gevoel. Ik zal mijn agenda dus niet alleen vullen met tuinieren en reizen.’

In zijn bureau hangen de stoffen van de nieuwe collectie (mannen SS25) op een prikbord: mooie prints en rijke stoffen die onlosmakelijk verbonden zijn met de stijl van Dries Van Noten. Kunstige modetekeningen zijn opvallend afwezig. Van Noten maakt alleen technische tekeningen die als basis dienen voor de patroonmaaksters. ‘Tot mijn frustratie heb ik nooit goed kunnen tekenen, maar ik heb alles in mijn hoofd, tot de kleinste details. Ik ontwerp nooit totaalsilhouetten, elk kledingstuk moet op zich kunnen staan. Maar uiteraard wordt de collectie altijd ontworpen vanuit een beeld, een sfeer waarrond wordt gewerkt.’

Een paar weken later keren we terug voor de fittingsessies: tijd om de silhouetten samen te stellen voor de show. Op de tafel liggen schetsen van de kleren die gepast en gefotografeerd zullen worden. Sommige fittingmannequins zullen ook meelopen in de show. Een van hen is een vertrouwd gezicht: Alain Gossuin, de Belgische stylist en bekend model die in Parijs woont en al meeliep in de allereerste show van Van Noten. Gossuin, intussen een prille zestiger met een ongelooflijk charisma, zal de allerlaatste show openen.

Tegelijk zullen er heel jonge modellen meelopen. ‘We zoeken altijd verschillende types van verschillende leeftijden die telkens een ander karakter uitstralen. Onze klanten zijn immers ook heel divers’, zegt Patrick Vangheluwe, de partner van Van Noten.

Die diversiteit geldt ook voor de collectiestukken, waarvan de stoffen variëren van klassiek Iers linnen en oer-Britse stoffen met visgraatmotief tot transparante hightech materialen, van zacht en soepel tot crispy, van artisanale prints en borduurwerk tot gemetalliseerde stoffen. ‘We hebben alle registers opengetrokken en zijn heel ver gegaan voor deze collectie. We kijken niet achterom, maar vooruit’, zegt Van Noten, terwijl hij de stoffen door zijn handen laat gaan.

‘We hebben ons geïnspireerd op het werk van de Belgische kunstenares Edith Dekyndt; haar invloed is terug te vinden in de transparanties en het gebruik van metaal. Het is een gelaagde collectie geworden, in alle betekenissen van het woord. Door verschillende, vaak transparante, lagen te combineren, bekom je verschillende kleureffecten. We hebben ook met gerecycleerde materialen gewerkt, onder meer met een wattine op basis van overschotten van wol en kasjmier.’

Ondertussen krijgt Van Noten van een medewerker een video binnen uit Japan, met de resultaten van een artisanale, eeuwenoude suminagashi-printtechniek met drijvende inkt die voor een uniek, gemarmerd effect zorgt. ‘Bij de kledij zal er een QR-code komen, zodat de consument het printproces kan bekijken in het atelier. Wanneer de laatste stuks binnenkomen? Soms de dag van de show zelf. We doen nu vijf dagen styling en kijken hoever we die combinaties en contrasten kunnen pushen in dit gelaagde verhaal. Daarna evalueren we alle 65 silhouetten en kijken we of we niet te ver zijn gegaan. Indien nodig doen we nog aanpassingen. Zodra de kleren in Parijs aankomen voor de show, moet de puzzel zo volledig mogelijk zijn, op een paar details na.’

22 juni, een fabrieksgebouw in La Courneuve, een grauwe voorstad van Parijs. De laatste show. Hier gaf Dries Van Noten in 2004 zijn legendarische vijftigste show, het fameuze defilé waarbij de modellen op tafel defileerden. Het was by far een van de meest overweldigende en unieke modeshows ever.

Backstage is het een drukte van jewelste: de modellen worden opgemaakt en gekleed met de hulp van modeleerlingen van de Ursulinen in Mechelen, een traditie van jaren. Ignace D’Haese, medeoprichter van het Gentse bedrijf Arf&Yes dat samen met eventorganisator Villa Eugénie al jaren de belichting en het decor voor zijn rekening neemt, kijkt met een goed gevoel terug op de voorbije jaren. ‘Ik heb altijd heel graag met Dries Van Noten samengewerkt; hij is niet alleen een groot ontwerper, ook als mens is hij een uitzonderlijk iemand: hij is heel intelligent, integer en respectvol’, zegt hij.

Even verder lopen we Aminata Sambe tegen het lijf. Ze werkte jarenlang voor Villa Eugénie aan de shows van Dries Van Noten en speelde een belangrijke rol bij de realisatie van de documentaire ‘Dries’ van de Duitse filmmaker Reiner Holzemer. Hoewel ze nu haar eigen bedrijf runt, heeft ze mee haar schouders gezet onder deze laatste show, uit waardering voor Van Noten.

Voor het fabriekspand zelf rijden taxi’s aan en af. Aan de overkant van de straat zien we bekende gezichten. Zo staan Ann Demeulemeester en haar man Patrick Robyn gezellig te keuvelen met Walter Van Beirendonck. Heel wat gasten zijn gekleed in vintage Dries Van Noten-outfits die nog altijd even fris en relevant ogen als toen ze ontworpen werden.

Binnen staan grote zuilen opgesteld, met schermen waarop de 128 shows van de voorbije jaren te zien zijn. Vaak waren de shows van Dries Van Noten zo sterk dat ze intussen deel uitmaken van het collectieve modegeheugen. Ook heel wat andere ontwerpers zijn komen opdagen voor de show, onder meer Marina Yee, ook een van de Zes, Diane von Fürstenberg, Haider Ackermann, Kris Van Assche, Thom Browne, Pierpaolo Piccioli, Véronique Nichanian, Alexandre Mattiussi en Meryll Rogge, Van Notens vroegere rechterhand voor de vrouwencollectie.

Gert Voorjans, zijn vaste interieurontwerper, is er ook bij, net als veel klanten van het eerste uur, onder wie Sonja Noël van de Brusselse designerboetiek Stijl en talrijke vrienden. Van Noten mengt zich tussen het publiek, als een gastheer op een groot familiefeest.

Na de walkingdinner worden we naar de zaal begeleid. Een – letterlijk – schitterende catwalk van zilverblaadjes en een gigantische discobal baden in het licht. ‘Time: one of the most complex expressions’, een gesproken tekst van David Bowie uit de docufilm ‘Moonage Daydream’, zorgt voor een kippenvelmoment.

Alain Gossuin opent de show, gevolgd door jeugdige modellen, de nieuwe generatie. De zilveren blaadjes dansen in het licht. Hoewel dit een mannenshow is, zien we enkele bekende vrouwelijke modellen die zo vaak voor Dries Van Noten gedefileerd hebben. Zoals Karen Elson, Hannelore Knuts, Kristina De Coninck, Hanne Gaby Odiele en Kirsten Owen. Van Noten groet en dankt het publiek uitvoerig.

Na de show barst het feest los, op de tonen van disco queen Donna Summer. Het was geen triest afscheid, maar een dankfeest voor zoveel schoonheid.