De supermodellen uit de jaren 90 hebben 'het' nog steeds

De orginele ‘supermodels’, zoals ze worden genoemd – Naomi, Cindy, Claudia, Helena en Christy – werden voor het laatst samen in dezelfde ruimte gefotografeerd in 2018, toen Versace zijn lente- en zomercollectie voorstelde. De beelden waren zo krachtig dat het vijftal een staande ovatie kreeg. En uiteraard ging alles viraal en leverden de foto’s voor het modehuis een onbetaalbare exposure op. Of ze ‘het’ nog altijd hebben? Natuurlijk. Deze vrouwen zijn ‘het’ nooit kwijt geweest.

Sinds de opkomst van de modefotografie in de jaren dertig, toen modellen zonder naam het overnamen van illustraties op de covers van Vogue en andere modebladen, is de job van mannequin altijd beschouwd als een sport waarin moet worden gepresteerd, veeleer dan een business die zich door strategisch inzicht laat sturen.

De sterspelers gingen doorgaans op hun 28ste met pensioen, omdat hun uiterlijk dan een bepaalde klip had gerond. De modewereld hunkert immers voortdurend naar jonge gezichten. Nieuwe gezichten werden snel klinkende namen, maar verdwenen dan weer in de anonimiteit. Voor al wat ouder wordende modellen was er weinig werk, hoe populair ze in hun topjaren ook waren geweest.

Tot nu. Er goed uitzien is nog altijd de raison d’être van elk supermodel. Maar de definitie van ‘mooi’ die nu in de modewereld wordt gehanteerd, sluit gezichten met kraaienpootjes en rimpels niet langer uit. Persoonlijkheid en uitstraling zijn veel belangrijker. Modehuizen willen niet langer alleen piepjonge modellen, alsof ze plots zijn gaan inzien dat vrouwen van alle leeftijden hun producten kopen.

Al mag de invloed van de oplopende leeftijd van de oorspronkelijke topmodellen van de jaren negentig niet onderschat worden. Ze hebben mee de normen veranderd, niet tijdelijk maar permanent. De supermeisjes, nu vijftigers, zijn de eerste generatie modellen die al drie decennia non-stop werken. En nog niet van plan zijn om met pensioen te gaan.

Naomi Campbell werd vijftig op 22 mei, in volle lockdown, en vierde dat virtueel met haar 9 miljoen volgers op Instagram. Waarna ze meteen een nieuwe campagne aankondigde met het beautymerk Pat McGrath Labs, en nooit eerder verspreide beelden afvuurde van haar recentste shoot voor Valentino, met een handtas als enige kledingstuk.

Een week geleden, op 25 augustus om precies te zijn, vierde Claudia Schiffer haar vijftigste verjaardag. Met familie en goeie vrienden, gewoon thuis in Oxfordshire, Engeland. ‘Voor mij is leeftijd iets wat je moet vieren, zelfs aanbidden. Ik ben blij dat ik vijftig ben, want nooit voelde ik me zo gelukkig als nu, nooit had ik meer zelfvertrouwen. Ik probeer er ook niet jonger uit te zien dan ik ben, of me jonger te voelen. Neen, ik omarm het nu.’

Cindy Crawford, 54, krijgt aanbiedingen die al even indrukwekkend zijn als die van haar achttienjarige dochter en model, Kaia Gerber. Helena Christensen, Linda Evangelista, 55, en Christy Turlington Burns, 51, worden nog altijd gevraagd voor covers, interviews, campagnes en prestigieuze collabs. 

De populariteit van de ‘supermodels’ piekte voor het eerst in de jaren negentig, toen modeshows en reclamecampagnes een onderdeel werden van de popcultuur.

‘De supermodellen kwamen in een tijdperk waarin mode ontzettend belangrijk was’, zegt Derek Blasberg, journalist, al jaren bevriend met Campbell, Turlington en Crawford, en nu verantwoordelijk voor mode op YouTube. ‘Niemand had nog oog voor actrices, want topmodellen serveerden glamour en oogverblindende schoonheid.’

Modellen waren niet alleen populair op de catwalk, ze werden wereldsterren die poen schepten. Ze prezen glamour aan, dronken backstage champagne en maakten na de defilés hun opwachting op elk exclusief rodeloperevent. Ze doken op in films en videoclips, begonnen een relatie met acteurs en popsterren. Supermodellen waren niet langer alleen maar gezichten op de cover van een magazine: ze kregen een stem en werden in datzelfde magazine ook nog eens geïnterviewd.

In 1990 zei Linda Evangelista het deels als grap, maar evenzeer gemeend: ‘Wij worden niet wakker voor minder dan tienduizend dollar.’ De vroegere manager van Campbell, Carole White, zou later zeggen dat het niet om tienduizend dollar ging, maar veeleer om iets meer dan… driehonderdduizend.

Topmodellen vergaarden fortuinen en gingen partnerships aan met de grootste modehuizen en producenten van schoonheidsproducten, zoals Chanel of Revlon of ook Pepsi. Toen het Amerikaanse zakenblad Forbes in 1999 voor het eerst een top honderd van celebrity’s opstelde, stonden er vijf modellen in: Claudia Schiffer, Cindy Crawford, Christy Turlington, Niki Taylor en Kate Moss. Ze waren dan ook ontzettend populair.

Claudia Schiffer herinnert zich hoe haar fans destijds al even exuberant waren als die van de Backstreet Boys. ‘Het was gewoon waanzin’, zegt ze. ‘Alsof ik een rockster was. Ik kon zelfs niet uit de auto stappen, er was op iedere modeshow security nodig. Er was zelfs iemand die mijn ondergoed bewaakte. Anders was het altijd verdwenen als ik van de catwalk in de kleedkamer terugkwam.’

De aantrekkingskracht van de supermodellen kwam ook deels uit het feit dat ze een ‘groep’ vormden. Ze hadden elk een carrière, maar waren ook vriendinnen. Claudia Schiffer werd in een adem genoemd met Guess Jeans en Chanel, terwijl Naomi Campbell synoniem was met Azzedine Alaïa en Yves Saint Laurent, en Christy Turlington met Calvin Klein.

Maar evenzeer konden ze samen een shoot doen voor Vogue, verenigden ze de krachten voor een campagne van Versace of schitterden ze samen in de ‘Freedom’-clip van George Michael. De band die ze hadden, later ook met Kate Moss (46 jaar) die uiteindelijk ook in het selecte gezelschap werd opgenomen, maakte ze niet alleen sympathiek, maar ook incontournable: regisseurs en fotografen respecteerden hun collectieve macht.

‘We kwamen elk uit een andere omgeving, maar werkten allemaal keihard. We zijn ook zeer close, we steunen elkaar’, zegt Christensen. ‘Niet als individuen, maar als gezinnen en families.’ Schiffer beaamt. En lacht. ‘We stonden op de cover van elk magazine, doken op in elke campagne. Zo verwierven we een nooit geziene greep op onze eigen carrière. Natuurlijk konden we ook competitief zijn, maar we hadden een zeer vriendschappelijke band.'

'We zorgden voor elkaar en aarzelden niet om voor onszelf op te komen. Als een van ons een nare ervaring had, dan belden we elkaar op en zeiden: “By the way, dat is me net overkomen.” We vonden dat we samen behoorlijk machtig waren en dat we die macht ook moesten gebruiken als er iets gebeurde dat niet kon. We konden dingen veranderen.’

Terwijl ze meer dan dertig jaar lang aan de slag bleven als model, gingen de vrouwen ook diversifiëren in het zakenleven. Lang voor de komst van de influencers waren deze supermodellen al topverkopers. Al oogstten sommige projecten ook wel minder succes. De in 1995 opgerichte internationale restaurantketen Fashion Cafe ging al snel failliet.

Maar andere gingen tot tegen het dak, zoals Kate Moss, die in 2007 een partnership aanging met de Britse retailer Topshop, en Helena Christensen, die in 1999 mee aan de wieg stond van het magazine ‘Nylon’. ‘We vonden gewoon een manier om te evolueren, om te verkennen, om onze geest en ons leven te verrijken, met een gezin, maar ook met andere professionele mogelijkheden die voortvloeiden uit onze carrière’, zegt Christensen.

De topmodellen hebben altijd hun pr in eigen handen gehouden. Claudia Schiffer combineert haar activiteit als model met design- en curatieprojecten voor het Britse modelabel Être Cécile en de Portugese keramiekproducent Bordallo Pinheiro. Tegelijk is ze het gezicht van Chanels nieuwe J12-horloge. ‘Relevant zijn, dat is voor mij nooit een obsessie geweest’, zegt ze.

‘Ik heb nooit verlangd naar het voetlicht. Mijn echtgenoot is ook zo. Ik houd van wat ik doe, maar ik hecht veel belang aan mijn privacy en heb veel geluk dat ik me kan concentreren op samenwerkingen die ik boeiend vind. De modewereld is in wezen niet veranderd, wél gigantisch gegroeid. Er zijn veel meer collecties, het gaat allemaal wat sneller en de social media zijn nu heel belangrijk: een perfect marketingkanaal voor mode en schoonheidsproducten en een zeer doeltreffende manier om je eigen exposure in goede banen te leiden.’

Wat wel veranderde, is de scheidingslijn tussen privé en professioneel. ‘Wat ik zo fantastisch vond in de jaren negentig, was dat je die druk niet voelde om alles met iedereen te delen. Je kon perfect een privéleven hebben en zo enige mystiek creëren. Ik mis die duidelijke afbakening tussen het publieke leven en het privéleven. Maar de momenten dat ik met mode bezig ben, deel ik wel graag op Instagram.’

Toen vroeg in de jaren 2010 het tijdperk van de social media tot ontluiking kwam, verscheen er een nieuwe generatie Instagirls – Gigi Hadid, Kendall Jenner, Karlie Kloss – die een nog vetter contract uit de brand konden slepen, omdat ze met hun volgers al een kant-en-klaar adverteerderspubliek hadden.

Hun komst veranderde de spelregels en vulde de markt met nieuwe persoonlijkheden. Hierdoor verdwenen sommige namen van de jaren negentig, maar de ‘supermodels’ pasten zich naadloos aan die nieuwe wereld aan. En grepen zelfs de kans om hun merknaam te versterken.

De voorbije lente liet Naomi Campbell zich overtuigen om een YouTubekanaal te beginnen. Sindsdien volgen we haar tijdens haar shoppingstops bij de Amerikaanse supermarktketen Whole Foods of tijdens haar luchthavenroutine, waarbij ze haar stoel in first class eerst ontsmet. Én we leren haar kurkdroge gevoel voor humor kennen. Het bracht haar bij een nieuw publiek, goed voor meer dan 10 miljoen kliks. Net zoals honderdduizenden Instagrammers verslingerd zijn op @the90ssupermodels.

De topmodellen zijn gracieus ouder geworden. De legendarische feestjes en ontbijtjes met champagne zijn al lang vervangen door uren in de wellness. Vraag een topmodel naar het geheime recept voor die eeuwige schoonheid, en ze heeft het onwillekeurig over iedere dag gymmen, organische crèmes – Schiffer zweert bij Bamford – en veel water drinken. Maar ze zal ook zeggen dat het allemaal een kwestie van instelling is. En vooral niet van leeftijd.