Een pleidooi voor 'slow living' op het platteland

‘Ik zag vriendinnen tijdens de lockdown volop tuinieren of renoveren. En ik zat maar te werken als een zot. Zoals de voorbije 25 jaar eigenlijk. Waarom zou ik op mijn 51ste nog al mijn kostbare tijd voor een computerscherm doorbrengen? Consultancy doen en powerpoints maken, is dat echt wat ik wil? Ik voelde me nutteloos en stelde me veel vragen. Maar ik vond geen antwoorden, omdat ik er de tijd niet voor nam. Ik wou vrijheid, maar ik wist niet hoe.’

Samen met haar man, kunstenaar Benjamin Spark, besloot ze haar leven om te gooien. De twee droomden ervan een project op te starten in Marokko. ‘We wilden een restaurant beginnen in de medina van Marrakech. Gezonde keuken, drie verdiepingen, honderd couverts per dag: een ambitieus project quoi, waarvoor we serieus moesten lenen en keihard moesten werken. Ons besluit stond vast, onze vliegtickets lagen klaar. In maart wilden we vertrekken. Maar dat is nooit gelukt, want ons land ging op slot. En covid heeft het toerisme in Marrakech ook helemaal lamgelegd.’

Ze moesten een plan B bedenken, en snel, want terug naar hun oude leven wilden ze niet meer. ‘We wilden op een andere manier in het leven staan. Met andere waarden en andere prioriteiten’, zegt Lomma. ‘Benjamin vond online een lezing van duurzaamheidsgoeroe Gunter Pauli. Zijn boodschap over circulair en lokaal ondernemen, in harmonie met de natuur, was een eyeopener.’ Om dichter bij de natuur te zijn, trokken de twee naar het familiehuis van Spark in de Cévennes, een regio met woeste natuur in Zuid-Frankrijk.

‘Elke zomer werd dat huis verhuurd aan Engelse toeristen. Voor de rest staat het al tien jaar leeg’, zegt Lomma. ‘Toen we hier aankwamen, voelde het alsof dit huis op ons wachtte. We besloten er te komen wonen. We vulden een vrachtwagen met onze spullen uit ons appartement in Elsene, dat we nu verhuren. En we installeerden ons in Zuid-Frankrijk. In een dorpje met 300 inwoners, waar zelfs geen winkel is.'

'Je lijkt afgesneden van de wereld, maar Amazon en DHL komen hier wel elke dag pakketjes leveren aan huis. We bestelden ons een paar kasjmier sokken en dragen hier onze rubberlaarzen. In tien jaar had ik die misschien drie keer uit de kast gehaald. En nu loop ik in niks anders rond. Voor wie moeten we ons opkleden? En zeg nu zelf: waarom heb je een 26ste jeansbroek nodig als er al 25 in de kast hangen?’ 

Lees ook | Welkom in het wijndomein waar ook Belgische kunstenaars floreren

‘Ik lees veel over de ‘exode urbain’ die de coronacrisis in gang zette’, zegt Lomma. ‘Uit onderzoek blijkt dat sinds covid 41 procent van de Parisiens overweegt de stad te verlaten. Ze gaan dat natuurlijk niet allemaal doen, maar het speelt in hun hoofd. Steden moeten zich dringend heruitvinden om aantrekkelijk te blijven. Je merkt nu al aan de stijgende vastgoedprijzen in rurale dorpen dat de vlucht aan de gang is.'

'Door het telewerk zijn veel stedelingen hun leven in vraag beginnen te stellen: heb ik wel zo’n duur appartement nodig als ik toch niet naar kantoor moet? Kan ik met dezelfde levensstandaard niet elders beter wonen?"

'Ik zie al twee golven in de stadsexodus. De eerste vertrekkers zijn mensen die zich het stadsleven niet meer kunnen permitteren door de coronacrisis. En de tweede golf zijn mensen die wel het geld hebben om te blijven, maar er bewust voor kiezen te vertrekken. Daar behoren wij toe.’

Dat Lomma en Spark in de Cévennes terechtkwamen, is toeval. ‘Ik wist niet eens waar die streek lag’, zegt Lomma. ‘Stond zijn familiehuis in Bretagne, dan woonden we nu daar. Maar nu we hier zijn, zie ik wel het enorme potentieel van de plek. Benjamin wil absoluut kunstenaar blijven, maar droomt ervan hier champignons te kweken op boomschors: een circulair businessidee waar Pauli ook over schrijft in zijn boek ‘De blauwe economie’.’

‘Had Claudia me twee jaar geleden gezegd dat we in mijn familiehuis zouden wonen, dan had ik haar gezegd: ‘Ben je gek? Of heb je gedronken misschien?’’, lacht Spark. ‘Ik voelde me een stadsmens. Maar zodra we hier waren, besefte ik dat ik mijn schildersatelier gelijk waar kon installeren. Het mooiste bewijs is Anselm Kiefer, die Duitse topkunstenaar heeft een studio op nog geen 15 kilometer van hier. Het toppunt is dat ik in Brussel in lockdown moest zitten om te beseffen dat ik zo vrij als een vogel ben. Ik kan eender waar werken.’  

Al betekent werken voor Spark tegenwoordig behalve schilderen ook: klussen en opknappen. Want het huis heeft wel wat aandacht en verbouwbudget nodig, zeker voor de plannen die Lomma en Spark ermee hebben. Tegen april 2021 willen ze het beschikbaar maken voor keramiekstages, yoga-initiaties, wandelvakanties of verwante formules.

‘En in de zomer kunnen mensen het hele huis huren, want we hebben 14 slaapplaatsen’, zegt Lomma. ‘Een strak businessplan hebben we niet, maar we weten wel wat ons doel is: slow economy, slow life. We willen deze plek exploiteren met een project dat mensen weer in connectie met de aarde brengt. Ja, ik denk vaak: waar zijn we in godsnaam aan begonnen?'

'Nachtenlang lig ik te piekeren over ons nieuwe avontuur. Maar via sociale media krijg ik nu al enorm veel respons van mensen die zien dat we ons leven radicaal hebben omgegooid. Velen hebben ook zin in zo’n stap, maar ze zijn bang. Of ze kunnen niet zomaar weg, omdat ze kinderen hebben of hun job niet durven op te zeggen.'

'Ik wil die mensen een escapeplek aanbieden in de natuur, een plaats waar ze hun gedachten even kunnen uitzetten. Door met hun handen in de klei te zitten bijvoorbeeld. Deconnecteren van de hypergeconnecteerde wereld waarin we zijn terechtgekomen, dat is de luxe van morgen.'

' Ik merk het effect aan mezelf: ik leidde een gejaagd leven en wou mijn tijd zoveel mogelijk rentabiliseren. Nu sta ik soms pas om 9 uur op, omdat het hier zo zalig stil is. Als stadsmens had ik die stilte nog nooit zo ervaren.’

Voor een koppel stadsmensen zonder kinderen kan de zelfgekozen afzondering misschien wel eenzaam worden. Zeker omdat Lomma en Spark een druk sociaal leven hadden in en rond Elsene. ‘Ja, we zitten ver van Brussel. Maar misschien is het leven in Brussel momenteel wel eenzamer dan hier. Kijk, gisteren had ik een auto-ongeval. En spontaan bood de buurvrouw aan om me rond te voeren. Bestaat zo’n solidariteit nog in de stad?'

' We hebben hier meer contact met de buren dan toen we in Brussel woonden. En als we echt de stadssfeer willen opsnuiven, dan rijden we naar Marseille of Avignon, op nog geen twee uur. Oké, we wonen afgelegen, maar via internet blijven we geconnecteerd met de wereld. We zijn niet met een kaars in een cabane in het bos gaan wonen, hé.'

' Onze stadse gewoontes missen we hier voorlopig niet. Want wat deden wij in Brussel? We hadden een dogsitter elke dag, hadden een schoonmaakster en lieten gezonde maaltijden leveren aan huis. We werkten om die levensstijl te kunnen betalen. Hier hebben we minder geld nodig om rond te komen.’

Knaagt het mislukte Marokko-project niet? Op het vlak van schaal en ambitie leek dat toch een pak groter? ‘We zijn blij dat we daar niet zitten. Het was ook een vlucht uit Brussel geweest, maar geen verandering van mentaliteit. Ik was in Marrakech diezelfde hardwerkende vechter gebleven, die met haar kop tegen de muur loopt.'

'Nu zijn we niet alleen van woonplaats veranderd, maar ook van dynamiek en spirit. We zijn ondernemers in een wereld in verandering. En die verandering wil ik niet ondergaan, ik wil er deel van uitmaken. Met de nodige angst hoor, want ik weet niet wat ons te wachten staat. Maar ik voel dat we op het juiste moment op de juiste plek zijn.’

Info over Maison des Oliviers in Potelières via Instagram: @claudialomma @benjaminspark_