Kunstenares Katrien De Blauwer knipt en plakt haar complexe jeugd van zich af. Daarmee belandde ze al op de radar van The New York Times, Wallpaper en Hermès. Vanaf dit weekend is haar werk te zien in Kortrijk.
Corona laat overal sporen na, ook in de mode. En dan hebben we het niet over de slabakkende winterkoopjes. Designers vinden inspiratie in deze noodtoestand. Zo is de huidige zomercollectie van Hermès gebaseerd op de huidhonger die ontwerpster Nadège Vanhee-Cybulski ervoer tijdens de lockdown. ‘Ik wilde de illusie van aanrakingen opwekken’, vertelde ze na de show waar ze opvallend veel bloot toonde.
Maar hoe doe je dat als bijna iedereen de show, die begin oktober live werd gehouden in de Tennis Club de Paris, toch veilig achter een computerscherm volgde? Vanhee-Cybulski vroeg twaalf kunstenaars om werk te maken geïnspireerd op de collectie. Hun creaties werden getoond op grote zuilen tijdens het defilé. En ze werden gebundeld in een scrapbook dat in de bus viel bij de vele afwezigen.
Lockdown
Ook de Belgische Katrien De Blauwer kreeg telefoon van Hermès. De keus had niet beter gekund. Isolatie, verlangen, naakt en vrouwelijkheid zijn belangrijke thema’s in haar enigmatische oeuvre.
‘Ik ontdekte haar werk in 2016 in haar Parijse galerie’, aldus ontwerpster Vanhee-Cybulski. ‘Ik ben heel gevoelig voor de poëzie van haar collages en voor de nauwgezette manier waarop ze de realiteit observeert.’
Speciaal voor Hermès maakte De Blauwer negen nieuwe werken. Daarop zien we onder meer een wapperende rok, een ontblote rug, vrouwenbenen, een lok haar en een hals, maar ook bomen, vensters en wandelpaden. ‘Behalve een vast kleurenpalet gaf Hermès me totale vrijheid’, zegt De Blauwer.
‘Ik maakte deze beelden tijdens de lockdown. Het zijn allemaal vrouwen die binnen zitten en bescherming zoeken. Ze koesteren de natuur, de vogels, de bergen en de zee. Dat was precies hoe ik me voelde: ik zat binnen en keek naar buiten, waar het mooi weer was.’
Modewereld
Mode is geen onbekend terrein voor De Blauwer: ze volgde de Antwerpse Modeacademie. ‘Op mijn 18de ging ik schilderkunst studeren in Gent. Dat lag me niet. Omdat ik van mode hield, trok ik naar Antwerpen.'
'Op mijn moodboards kreeg ik heel goede reacties, maar kleren maken lukte niet goed. Na twee jaar stopte ik, vastbesloten om het klassieke academische pad achter mij te laten en te kiezen voor de weg van de ervaring en van het leven zelf.’
Niet de gemakkelijkste route, maar het heeft gewerkt. De Blauwer wordt momenteel vertegenwoordigd door twee belangrijke galeries - Les Filles du Calvaire in Parijs en Gallery Fifty One in Antwerpen - en ze exposeerde over de hele wereld.
Tegelijk werkte ze al in opdracht voor Le Monde, The New York Times, Kinfolk, De Munt en het Théâtre des Champs-Elysées. Was er geen hardnekkig virus geweest, dan was 2020 een topjaar geweest voor De Blauwer, met een groepsexpo in Boston, een duotentoonstelling in Los Angeles en een grote solo op het fotofestival van Arles.
‘Het thuisblijven vond ik niet zo erg. Eigenlijk ben ik altijd in quarantaine. Ik ben het gewend om urenlang in mijn atelier te werken, thuis in mijn appartement in Antwerpen. Maar de annuleringen en de tweede lockdown vielen me zwaar. Ik heb goed kunnen werken, maar alles zit in een doos. Ik verlang om het te tonen.’
Kunstwereld
Dat is ooit helemaal anders geweest. Jarenlang hield ze haar werk verborgen. ‘Al op mijn 14de, misschien zelfs vroeger, maakte ik dagboekjes met heel naïeve werkjes van piepkleine fragmenten die ik knipte en plakte. Dat was voor mij een noodzaak, zoals eten en drinken. Het gaf mij rust. Die heb ik allemaal bewaard – ik kan nog altijd niets weggooien. Maar ik had nooit het doel om ermee naar buiten te komen. Ik was heel verlegen om mijn werk te tonen. Wie zit hier nu op te wachten, dacht ik.’
Toen ik mijn eerste werk verkocht, heb ik geweend. Het voelde alsof ze iets uit mij sneden.Katrien De Blauwer
Dat wij het nu toch kennen, is dankzij Facebook. Een goeie tien jaar geleden begon ze af en toe iets te tonen aan vrienden of kennissen. Omdat zij zo positief reageerden, besloot ze eens een werk op Facebook te zetten. ‘Toen is het echt ontploft.’ De Parijse uitgever Avarie ontdekte haar werk en publiceerde in 2014 haar boek ‘I do not want to disappear silently into the night’.
‘Dat boek heeft alles veranderd. Het belandde in winkels, op kunstbeurzen et cetera. Plots circuleerde mijn werk. Op een dag stond Christine Ollier, de oprichtster van Les Filles du Calvaire, voor mijn deur. Even schrikken, want ik was nog altijd onzeker en huiverig om mijn werk te tonen. Toch zei ik ja’, vertelt ze.
‘Het begin was moeilijk. Toen ik mijn eerste werk verkocht, heb ik geweend. Het voelde alsof ze iets uit mij sneden. Nu kan ik beter loslaten. Het scheelt dat ik heel warm werd onthaald door de galeries, het publiek en de kunstkritiek. Ik vind het juist fijn nu dat ik een publiek heb.’
Fotograaf en danser
Een breed publiek, want haar werk valt niet binnen één hokje. ‘Mode, cinema, schilderkunst, fotografie, literatuur, dans: ik weet zelf niet waar ik bij hoor en dat vind ik juist fijn.’ Waar ze zeker niet bij wil horen, is bij de collagekunstenaars.
‘Ik hou niet van dat woord. Collage is heel surrealistisch en dat is mijn werk juist niet. Vandaar dat ik mezelf omschrijf als een fotograaf zonder camera. Soms zeggen mensen: dat zijn toch gewoon twee stukjes papier. Dat klopt, maar er zit heel veel achter.'
'Ik vergelijk mijn werk soms met dat van een danser. Op het podium lijken die bewegingen zo eenvoudig. Maar de dagelijkse trainingen, de discipline en het uithoudingsvermogen blijven buiten beeld. Ik doe veel onderzoek en hou notitieboekjes bij van tekstfragmenten die ik tegenkom of flarden uit boeken die ik lees. Dat sluipt op de een of andere manier allemaal in mijn werk, als ondertonen in een muziekstuk.’
Autobiografisch werk
De Blauwers werk is zeer autobiografisch. Ze groeide op bij haar grootmoeder en had een complexe jeugd. ‘Ik wil vertellen wat er in mijn leven gebeurd is. Ik heb weinig foto’s van mezelf als kind. Met mijn werk wil ik als het ware mijn eigen fotoboeken maken. Achteraf fotograferen kan natuurlijk niet. Dus werk ik met bestaande foto’s. Die haal ik uit oude magazines uit de jaren 20 tot 60’, vertelt De Blauwer.
‘Vroeger sprak ik niet over mijn verleden. Ik vond dat dat mijn geheim was. Nu los ik soms een stukje van het verhaal. Niet te veel, want mijn werk heeft een dosis mystiek nodig. Bovendien wil ik voldoende ruimte laten voor de persoonlijke interpretatie van de toeschouwer. Want het verhaal van de kunstenaar verandert de blik waarmee je naar het werk kijkt.’
Zonder haar kunst zou ze niet kunnen leven, zegt ze. ‘Het heelt me. Zelfs als ik met vakantie ga, neem ik mijn lijm, Japanse schaar en notitieboekjes mee. Ik ben verslaafd aan mijn werk.’
