Zijn portretten worden voor topprijzen geveild, soms terwijl de verf nog nat is. Bovendien is Amoako Boafo nu ook de ster van Diors mannencollectie voor de zomer 2021.
Bij de presentatie van de lente-zomercollecties 2021 kon je maar moeilijk naast Dior kijken: het Franse luxemerk pakte uit met een collab met de Afrikaanse kunstenaar Amoako Boafo. Slim en heel snel ingespeeld op de Black Lives Matter-beweging? Toch niet: Kim Jones’ roots liggen gewoon in Afrika. Als kind woonde de Dior-mannenontwerper er jarenlang, omdat zijn vader onderzoek deed naar grondwater in Ethiopië, Kenia, Botswana en Ghana.
'Ik wil tonen wat het betekent om zwart te zijn.’Amoako Boafo
‘Afrika gaat nooit meer weg als je er bent opgegroeid tussen hagedissen, slangen, olifanten of bavianen’, zei hij al in 2011 aan The New York Times. Toen was hij net aangesteld als artistiek directeur voor de mannenlijn van Louis Vuitton. In 2018 stapte hij over naar Dior Homme, waar hij onze landgenoot Kris Van Assche verving.
Vaststaat in ieder geval dat Jones in al die jaren nooit een collectie maakte die zo hard naar Afrika rook als zijn jongste. Hij inspireerde zich voor SS2021 niet op zijn eigen jeugdherinneringen, wel op het werk van Amoako Boafo: een Ghanese portretschilder van 36 jaar, die in nauwelijks een halfjaar tijd is uitgegroeid tot een superster.
Afrikaanse diaspora
De prints, kleuren, texturen en zelfs stylings van Boafo’s portretten zie je in Jones’ zomercollectie terugkomen: een shirt met klimopprint, een knalgele buikband, een witte safarishort en een sweater met een Afrikaanse man op geborduurd. ‘Ik zag Boafo’s portret van een jongen in een hemd met klimop-print en ik wist: hier moet ik iets mee doen. De klimop is een symbool van Dior’, aldus Jones.
Zoek niet naar defilébeelden online: wegens corona is Diors mannencollectie in juni simpelweg gelanceerd met een video. Gedraaid in de Ghanese hoofdstad Accra, in samenwerking met videokunstenaar Chris Cunningham, bekend van zijn clips voor Björk, Aphex Twin, Gucci en Levi’s. Prachtige beelden zijn het.
We zien Boafo in zijn atelier in Dior geklede Afrikanen schilderen tegen een felle achtergrond. ‘Ik beeld vrienden of familie af. Of mensen naar wie ik opkijk: figuren die iets betekend hebben voor de Afrikaanse community’, zegt Boafo. ‘Ik wil de zwarte diaspora schilderen. Ik wil tonen wat het betekent om zwart te zijn.’
Kunstgeschiedenis
De vergelijking met Egon Schiele valt wel eens. Beide schilders hebben alvast gemeenschappelijk dat ze in Wenen een atelier hadden. Al kun je Boafo evengoed de ‘Kees van Dongen van Afrika’ noemen: hij schildert even graag modieuze silhouetten in grote kleurenvlakken, recht uit het potje. In de Dior-video demonstreert hij hoe hij zijn portretten met zijn vinger afwerkt. Je ziet hem blauwe plastic handschoentjes aantrekken en de verf uitsmeren over het doek. Toch is het resultaat ontzettend expressief.
'Zijn eenvoudige beelden spreken ook mensen aan die niet thuis zijn in de kunst.'Marianne Hoet
‘Zijn portretten zitten vol referenties aan de kunstgeschiedenis. Musea, verzamelaars en instituten pikten zijn werk daarom heel snel op’, zegt Marianne Hoet, specialiste moderne en hedendaagse kunst bij het veilinghuis Phillips. De Belgische bracht samen met haar team in februari 2020 al portretten van Boafo op veiling, nog geen jaar nadat ze geschilderd waren.
‘Zijn eenvoudige beelden spreken ook mensen aan die niet thuis zijn in de kunst. Als je naar zijn portretten kijkt, denk je niet meteen aan fashion. Maar zie je Diors collectie, dan snap je meteen hoe de twee elkaar kunnen versterken.’
Afrikaanse kunsthype
Nu is Amoako Boafo de beroemdste schilder van Ghana. Maar tien jaar geleden werkte hij nog bij een begrafenisondernemer en verkocht hij zijn schilderijen voor 100 dollar in lokale hotellobby’s. ‘Tekenen was voor mij een manier om geen klop te krijgen of om niet in de miserie te raken’, zei hij. Tegen de zin van zijn ouders volgde hij een kunstopleiding in Accra en studeerde in 2014 verder in Wenen: de stad waar zijn toenmalige vriendin – nu vrouw – Sunanda Mesquita haar atelier had.
'Het gaat me niet om het geld. Ik wil het liefst vertegenwoordigd zijn in musea.'Amoako Boafo
Niet dat hij in Europa meteen kansen kreeg. ‘Galeries en instituten weigerden toen Afrikaanse kunst te exposeren’, aldus Boafo. Dat is inmiddels wel anders: Afrikaanse en Afro-Amerikaanse hedendaagse kunst is hot. Amoako Boafo hoort sinds 2020 in het rijtje van Kerry James Marshall, Julie Mehretu, Tschabalala Self, Titus Kaphar en Derek Fordjour: artiesten met Afrikaanse roots wier werk de jongste jaren opgepikt, geëxposeerd, verhandeld én gehypet werd.
‘Het is een goeie zaak dat Afrikaanse kunst op de radar komt, net zoals vrouwelijke kunst’, zegt Hoet. ‘Maar het is niet omdat kunstenaars zwart zijn dat hun werk ook goed is. Het criterium blijft kwaliteit.’
Mode en kunst
Het is ook niet de eerste keer dat mode en kunst elkaar opvrijen bij Dior. In de jaren 20 werkte Christian Dior zelf als kunsthandelaar vóór hij couturier werd. Raf Simons knoopte in 2012 aan bij Diors roots, toen hij begon samen te werken met kunstenaar Sterling Ruby. En toen Simons naar Calvin Klein trok, bolde die tandem gewoon voort. De collab leverde niet alleen modecollecties op, maar ook scenografieën voor modeshows én boetiekinterieurs.
Zo intens is Boafo’s samenwerking (nog) niet met Kim Jones. Maar het is wel opvallend dat de Ghanees naar de Champions League van de hedendaagse kunst klom via dezelfde weg als Ruby: via het Amerikaanse verzamelaarskoppel Mera en Don Rubell. In december 2019 was Boafo de eerste ‘artist in residence’ van het nieuwe Rubell Museum in Miami. Ruby was in 2011 de eerste resident in wat toen nog gewoon de ‘Rubell Family Collection’ heette.
Boafo werkte bij de Rubells aan een reeks portretten, die in december 2019 in één zaal van het privémuseum getoond werden tijdens de kunstbeurs Art Basel/Miami. ‘Ik leerde zijn werk daar kennen’, zei Kim Jones. De show leidde ook tot een buzz op de beurs zelf, waarvan vooral Mariane Ibrahim profiteerde: de Somalische galeriehoudster uit Chicago toonde toen op Art Basel/Miami een solo van Boafo.
Je kon er moeilijk naast kijken: één felgele accentmuur deed Boafo’s kleurrijke portretten nog harder knallen. Ibrahim verkocht alles uit, met prijzen tot 45.000 dollar.
Black Artists Matter
Zo’n 30.000 tot 50.000 pond was de logische schattingsprijs voor ‘The Lemon Bathing Suit’: het eerste lot van de Evening Sale bij het veilinghuis Phillips op 13 februari 2020. Meteen ook het allereerste werk van Boafo dat geveild zou worden.
'Het is niet onze bedoeling om hypes te creëren en die dan weer te zien uitdoven.'Marianne Hoet
Een gok, want zo’n debuut op zo’n avondveiling is soms nefast voor een prille carrière. Het werd een slaand succes: het zinderende schilderij bracht 675.000 pond op, of de schattingsprijs maal 15. De inbrenger was Stefan Simchowitz, een kunstspeculant uit Los Angeles. Hij betaalde er in juni 2019 nog geen 25.000 dollar voor.
‘Zulke veilingprijzen kunnen de kunstenaar alleen maar deugd doen’, zei Simchowitz na de veiling. ‘Ik gebruik de winst om andere opkomende artiesten te steunen die weinig galeriesteun hebben.’ De topprijs leidde – zoals te verwachten – tot een klopjacht: in de eerstvolgende veilingen bij Phillips en Sotheby’s doken dit jaar al een tiental werken van Boafo op. En bijna allemaal gingen ze vlot over 100.000 euro, al blijft Phillips recordhouder.
‘Als veilinghuis staan wij erom bekend snel trends op te pikken op de kunstmarkt’, zegt Hoet. ‘We doen dat niet onberedeneerd. Er gaan vele teamdiscussies aan vooraf. En we werken ook met software die automatisch alle publicaties scant op namen van kunstenaars die opduiken. Boafo kwam op die manier ook al op onze radar. Of wij op de hoogte waren van de Dior-collab weet ik niet’, zegt Hoet.
‘Trouwens: het is niet onze bedoeling om hypes te creëren en die dan weer te zien uitdoven. Als kunstenaar en als galeriehouder is het niet simpel om met zo’n snelle doorbraak om te gaan.’
Boafo blijft intussen met beide benen op de grond: ‘Het gaat me niet om het geld. Ik wil het liefst vertegenwoordigd zijn in musea. Dat is beter op lange termijn’, reageert hij. In Accra heeft de kunstenaar alvast zijn eigen artiestenresidentie opgericht, om lokale kunstenaars kansen te geven. Misschien ook eens een talentscout sturen naar enkele begrafenisondernemers?
Nog tot 24 oktober loopt bij galerie Mariane Ibrahim in Chicago Amoako Boafo's soloshow 'I Stand by me'.
