Keramiste Anne Marie Laureys | ‘Klei is mijn blanco canvas’

‘De meeste draaischijven zijn compact en mobiel, zodat je ze overal kunt meenemen. Maar deze machine is log en onverplaatsbaar. Ze draagt een verleden mee, want ik vond ze 35 jaar geleden in een verlaten fabriek in het Waals-Brabantse Tubeke waar ze faux bijoux maakten. Via via kwam ik te weten dat daar een gasoven te koop stond. In die gigantische hall stond het nog vol met andere machinerie, zoals een draaischijf, tegelpers, pottenpers en andere benodigdheden om keramieken juwelen te maken.’

‘We kochten eerst de gasoven. En twee dagen later belde de opkoper of we de rest van de machines niet wilden overnemen. Containers en camions vol gerei hebben we vervoerd. Zoveel dat we een nieuw atelier moesten zoeken, waardoor we uiteindelijk in Russeignies, een dorp in de provincie Henegouwen, belandden. Die draaischijf heeft veel latere keuzes in ons leven bepaald.’

‘Tijdens de storm van 18 februari verloren we een reusachtige beuk in de tuin. Hij was aangevreten door schimmels, een gevolg van de klimaatcrisis, net zoals de mineermot die onze kastanje aanviel. Die beuk koesterden we echt. Het drama probeerden we om te buigen in iets positiefs. We lieten de boom verzagen tot planken. Die moeten nu nog minstens zes jaar liggen te drogen voor familieleden of kennissen er iets edels mee kunnen doen: er een parketvloer of een trap van maken, bijvoorbeeld.’

‘Die boom bouwt een soort traagheid in. Hij doet er tientallen jaren over om zo’n reus te worden, één storm maakt daar een einde aan. En dan duurt het weer jaren voor je er iets constructiefs mee kunt doen. Een opkoper zag dat anders. Hij stelde voor om er industriële pallets van te maken. Wat een gebrek aan empathie tegenover ons en die boom! Die beuk is edel, zijn materiaal moet je niet opofferen aan de wetten van de economie.’

‘Met Edward Leedskalnin (1887-1951). In Florida bezochten we ooit zijn Coral Castle in Homestead. Leedskalnin beeldhouwde daar tussen 1923 en 1951 uit duizend ton koraalsteen een reeks fascinerende sculpturen, zonnewijzers en meubelen. Een bovenmenselijke prestatie, want hij heeft in zijn eentje al die zware stenen vervoerd en gekapt.’

‘Met zijn beeldentuin probeerde hij zijn verdriet te verwerken: de dag van zijn huwelijk met de minderjarige Agnes Skuvst liet zij hem staan aan het altaar. Hij immigreerde terstond van Letland naar de States en boetseerde daar zijn stenen memorial voor haar. Ik hou van zulke folies, omdat het ongeremde uitingen van eigenheid zijn.’

‘Ik wil een tafel vol beeldend kunstenaars, dus schilders of beeldhouwers, die ook ooit met klei hebben geëxperimenteerd. Ik wil weten hoe ze ons metier anders benaderden. De Amerikaanse schilder Georgia O’Keeffe maakte op het einde van haar leven heel interessante sculpturen in keramiek. Ze was toen bijna blind, maar werkte samen met haar veel jongere partner, Juan Hamilton. Ik ontdekte haar onbekende keramiek op haar retrospectieve expo in Centre Pompidou in Parijs.’

‘De Italiaanse kunstenaar Lucio Fontana is bekend van zijn canvassen waarin hij ‘beeldhouwde’ door erin te snijden met een mes. Maar hij maakte in het begin van zijn carrière, in de jaren 30, ook heel barokke, speelse dieren en kruisbeelden in keramiek. Marc Chagall boetseerde vazen en borden, die hij met dezelfde thema’s beschilderde als zijn doeken. Ook Isamu Noguchi mag aanschuiven. In het LaM in Villeneuve d’Ascq vindt momenteel een expo plaats over de Japans-Amerikaanse kunstenaar, bekend van zijn papieren Akari-lampen. Er staan ongeveer honderd van zijn keramieken vormexperimenten, die smaken naar meer.’

‘Ik neem vanzelf afstand als iets op een conflict zou kunnen uitdraaien. Zelfredzaamheid noem ik dat, typisch voor een gevoelig wezen als ik. Door me af te zonderen loopt alles stroever in mijn carrière. Maar het is wat het is. Ik kan ermee leven.’