Van gigantische boerderij naar wonen op een catamaran

Een droomplek om oud te worden, zou je denken. Maar neen: het Belgisch-Nederlandse koppel had vooraf al bepaald dat hun boerderijavontuur niet langer dan tien jaar zou duren. ‘Uiteindelijk bleven we maar zes jaar. Het voelde te statisch’, zegt Vereecken beslist. ‘Vrienden doen nog altijd nostalgisch over de boerderij, waar we anderhalf jaar geleden de deur achter ons dichttrokken. Jeroens familie woont nog steeds in de buurt, maar als we sporadisch passeren aan ons plekje, raakt het ons niet meer. Het was tijd voor iets anders. We waren er helemaal klaar mee.’ 

Een kasteelboerderij in Twente, een cohousing in Amsterdam, een paardenstal in Gent, en een vierkantshoeve in de Vlaamse Ardennen: Vereecken en Worst verhuisden al vaker naar bijzondere panden. Maar ze zijn nooit de eigenaar geweest van een van deze plekken.

Twee jaar geleden gebeurde het dan toch: voor het eerst in hun gezamenlijke leven – Vereecken en Worst wonen en werken al bijna dertig jaar samen – kochten ze een huis. Een drijvend huis, weliswaar. ‘We gingen al enkele jaren met vrienden zeilen op hun catamaran, en dat leven aan boord beviel ons enorm. Op zee kreeg ik het gevoel dat ik alles kon loslaten. Ik ervoer een enorme vrijheid, terwijl zo’n kleine boot je eigenlijk langs alle kanten begrenst. Je hebt alleen het water, de catamaran en de horizon. Je kunt nergens naartoe, er komen weinig impulsen binnen. Dat doet zo’n deugd’, zegt Vereecken.

Die vrienden tipten hen een Amsterdamse scheepswerf waar een oude catamaran te koop lag. De boot was oorspronkelijk ontworpen om de Tasmaanse Zee mee te trotseren. ‘Dat is een woeste zee, dus we wisten dat de houten structuur solide was’, zegt Worst. ‘Het schip was wel compleet uitgeleefd, en stond nog tjokvol spullen van de vorige eigenaar. Maar toen we aan boord gingen, waren we aangenaam verrast door het licht en de ruimte. De catamaran had bijzonder veel potentieel.’

Toch twijfelden ze best lang om de boot te kopen. Er was flink wat renovatiewerk aan, de catamaran kon wat liefde gebruiken. Maar laat dat nu net zijn waar ze bij Studio Simple goed in zijn: van iets ongewoons een ‘plek’ maken.

Maar is het echt mogelijk om van een boot je woonplek te maken? Kun je je wel thuis voelen in een drijvend huis? ‘Ik voel me hier echt goed’, zegt Vereecken wanneer we samen aan boord gaan van de catamaran in Amsterdam. ‘In het begin hadden we een romantisch idee van wonen op een boot. Maar dan kwam de realiteit van de verbouwing, die ons – alles samen – de prijs van een half huis kostte. En dan heeft Jeroen nog heel veel zelf gedaan. Een boot renoveren is echt totaal anders dan een woning. Eerst is de catamaran helemaal casco gezet. Met tussenschotten konden we nieuwe compartimenten creëren, zodat de structuur stevig genoeg was en er verschillende leefruimtes kwamen. Ik had maar één eis: ik wilde een tafel waar minstens zes mensen aan konden zitten. Ik kook heel graag, dat is mijn lang leven. We hebben altijd veel mensen uitgenodigd bij ons thuis. Ik wilde dat blijven doen op de boot.’

Twee jaar duurden de renovatiewerken aan de catamaran. In die tijd zijn alle ramen vervangen door dubbel scheepsglas, ‘sterk genoeg om de druk van één ton water te trotseren’. Worst had al veel verbouwverstand, maar leerde een pak nieuwe renovatieskills. Zoals roestvrij staal lassen. Of werken met epoxy. ‘Toxisch materiaal, ik weet het, maar als je het goed onderhoudt, gaat het levenslang mee. En dan is het plots wél duurzaam’, zegt hij. ‘Boten zijn meestal slecht geïsoleerd, dus zijn vocht en ventilatie altijd een aandachtspunt. Ook verwarmen is een uitdaging: we wilden geen gas aan boord, dus installeerden we een kacheltje dat werkt op diesel, dezelfde brandstof die de motor aandrijft. Toch kan het aan boord nog flink koud worden. Onze truc? We dragen wollen sloffen, kruipen met een warmwaterkruik in bed en verwarmen alleen de compartimenten waar we vertoeven. Gelukkig is het water van de zee in de winter vaak warmer dan de buitentemperatuur, en in de zomer net omgekeerd. En als het echt te koud wordt, kunnen we gewoon naar warmere oorden varen. Portugal bijvoorbeeld.’

Eerlijk is eerlijk: het voorbije jaar voeren Vereecken en Worst toch vooral in en rond Nederland en België met hun catamaran. ‘Ik droom ervan om ooit de oceaan over te steken’, vertelt Vereecken. ‘Een zeerot die dat al deed, vertelde ons de meest waanzinnige verhalen. Bijvoorbeeld, dat hij tegen een slapende walvis botste en op een afgelegen eiland terechtkwam. Ik zou het alleszins perfect kunnen: maandenlang op de boot leven. Ook al willen we altijd connectie houden met mensen. Anders vereenzaam je en drijf je zo ver af van de maatschappij, dat je niet meer kunt aarden aan wal. Zoals zoveel zeelui die we al ontmoetten. En dan raken ze soms aan lager wal.’

‘Als je ons leven zou opdelen in etappes, dan is deze op de catamaran toch de meest avontuurlijke. En vooral de meest onbekende’, zegt Worst. Hoewel de woonvorm en de oppervlakte onvergelijkbaar zijn, streven Vereecken en Worst op hun boot wel hetzelfde doel na als op hun Twentse boerderij: een autonoom, zelfvoorzienend en vrij leven. ‘We leven niet meer van onze moestuin, maar van kiemgroenten die we aan boord kweken. En we eten wat de zee ons biedt. Vis natuurlijk, maar ook oesters, mosselen en zeewier, een rijke bron van mineralen en proteïnen. We doen aan wildplukken, maar dan op zee’, zegt Vereecken.

Haar man las zich grondig in die thematiek in. ‘De zee heeft een gigantisch potentieel als landbouwgebied. De Europese Unie investeert er momenteel al fors in’, zegt hij. ‘Er is ook al heel wat literatuur over gemeenschappen die op zee leven. We zijn te oud om zo’n drijvende community op te richten, maar misschien kan onze levensstijl andere mensen inspireren.’

Nomadisme is een thema waarrond Studio Simple al jaren werkt. Eigenlijk is hun leven één groot streven naar lichtheid en beweeglijkheid. Maar na hun avontuur op de Twentse boerderij zijn Vereecken en Worst effectief drijvende nomaden geworden. ‘De kinderen zijn het huis uit, dus de behoefte aan huiselijke standvastigheid hoefde niet meer. We konden ons leven daardoor rigoureus vereenvoudigen. Waarom zouden we op een plek wonen waar we aan vasthangen? Nu nemen we ons huis mee naar plekken en mensen waarmee we een relatie willen aangaan. Als je me zou vragen waar ik nu het liefst zou wonen, kan ik daar niet eens meer op antwoorden. Antwerpen, Rotterdam, Gent, Amsterdam, Kopenhagen: we hoeven zelfs niet te kiezen, in theorie kan het allemaal’, zegt Vereecken.

In de praktijk is het iets complexer: de catamaran is vrij groot, waardoor hij niet in elke jachthaven kan of mag aanmeren. Concreet is de boot 13,5 bij 7,5 meter, goed voor net geen 40 vierkante meter bewoonbare oppervlakte. ‘Dat is best compact, ja. Maar we hebben ontdekt dat we niet veel plaats nodig hebben. Leven op zo’n kleine oppervlakte is zeer overzichtelijk. Alles heeft zijn eigen plek, niks is overbodige ballast. Op een boot leef je bijna voortdurend buiten. De zee voelt als een enorme tuin, maar dan zonder het dagelijkse onderhoud’, zegt Vereecken.

‘Het dagelijks leven op de boot is één grote oefening in elementair, efficiënt en simplistisch leven. Activiteiten zoals afwassen, verwarmen, naar het toilet gaan, eten, water gebruiken, die normaal gesproken vanzelfsprekend zijn, moeten we allemaal herbekijken. En daar hoort wat opoffering bij’, vertelt Worst. ‘We zijn bijvoorbeeld erg zuinig met water. Daarom hebben we geen wasmachine aan boord, we doen de was in jachthavens. We ontzilten zeewater met een klein apparaat dat op zonne-energie werkt. En we experimenteren met zonnepanelen die ook aan de onderkant de weerkaatsing van het zonlicht in het water kunnen omzetten in energie.’

Waar zit de poëzie dan? Is Studio Simple niet net bekend om zijn warme interieurs en bezielde settings die van een huis veel meer maken dan een efficiënte woonmachine? ‘De poëzie schuilt in de beweging. De magie zit niet meer in het materiële, maar in de plekken en mensen waarmee we ons verbinden. Ik ben volledig onthecht van het idee van een huis vol spullen’, zegt Vereecken. ‘Verhuizen naar een boot was de ideale gelegenheid om onze manier van leven nog eens tegen het licht te houden. We willen niet vastroesten in oude gewoontes, maar blijven experimenteren met nieuwe woonvormen. We noemen onszelf de nieuwe boomers. Maar als we oudere mensen met een camper naar het zuiden zien rijden, voelen we ons daar niet bij horen.’

Is ‘casa catamaran’ dan een vorm van escapisme? Of eerder een resetknop in hun leven? ‘Geen van beide’, zegt Worst. ‘Het is ook geen midlifecrisisprojectje. Om de zoveel tijd verzinnen we het leven gewoon opnieuw. Zo’n verandering is nooit van tevoren gepland, het komt ons gewoon tegemoet. We zijn voortdurend op zoek naar nieuwe manieren om ons leven te organiseren. De wereld van vandaag vraagt dat, vinden we. We werken aan onze eigen verandering in een veranderende wereld. We kruipen niet in onze schuilkelder, we nemen letterlijk de vaart vooruit.’

Op een boot gaan leven is hun positieve antwoord op de vele uitdagingen van vandaag: overbevolking, klimaatopwarming, migratie, huizencrisis. ‘We staan voor enorme uitdagingen’, zegt Worst. ‘Daarom willen we anders gaan leven. Niet uit angst, want dat is een slechte raadgever. De wereld van vandaag motiveert ons nog meer om het leven meer kleur en avontuur te geven. En dat kan perfect op zee. De zee is een enorme oppervlakte, die ondergewaardeerd is, als energiebron, als ‘landbouwgrond’, maar ook als potentiële woonplek. Het water op aarde is nog grotendeels onbewoond. Je kunt wettelijk gezien niet zomaar op zee wonen, het wettelijk kader staat nog niet op punt. Maar er is enorm veel potentieel.’

Of ze dat zelf zien gebeuren: de rest van hun leven op een boot wonen? De voorbije jaren verbleven ze maximaal zeven jaar op één vaste plek. ‘Als ik Ann zou moeten tekenen, dan heeft ze in de ene hand een reistas en in de andere hand onze hond. Haar grootste angst is om ergens vast te zitten, hoe paradijselijk die plek ook is’, zegt Worst. Vereecken: ‘Deze keer hebben we niet afgesproken dat we hier maximaal tien jaar blijven. Ik durf mijn hand er niet voor in het vuur te steken dat ik de rest van mijn leven op een boot wil wonen. Maar de kans is wel groot.’