Kijk binnen in het Spaanse vakantiehuis van toparchitect David Chipperfield

Het café stond al 27 jaar leeg toen de Chipperfields de zaak in augustus 2020 heropenden. ‘Dit is echt een ontmoetingsplek voor de dorpelingen. We zijn het hele jaar open, ook buiten het toeristische seizoen. We zetten hier de fantastische producten uit deze regio in de kijker’, aldus dochter Celeste Chipperfield (29). Zo komt het brood van een lokale bakker die nog bakt in een houtoven uit 1806. Vis en zeevruchten belanden rechtstreeks van de vissersbootjes op je bord. En hun huiswijn ontwikkelden ze samen met de gereputeerde Galicische wijnmaker Dominio do Bibei.

Chipperfield verloor dertig jaar geleden al zijn hart aan Galicië. In september 1992 kwam hij er voor het eerst, samen met zijn vrouw Evelyn Stern en hun drie kinderen Gabriel, Raphael en Celeste. Een bevriende architect, Manuel Gallego Jorreto, nodigde hen toen uit om de vakantie bij hem door te brengen. ‘Het regende twee weken non-stop. Toch keerden we het jaar erna terug. Met veel zonniger weer. We hadden een geweldige tijd en de rest is geschiedenis’, herinnert zoon Gabriel Chipperfield (34) zich nog.

In 1996 viel Chipperfields oog op een braakliggend stuk grond tussen twee rijhuizen. Een smal perceel, maar met een directe toegang tot het strand van Robeiriña. Met een fantastisch uitzicht over de Arousa-baai en de Atlantische Oceaan. En met het prachtige nationaal park Dunas de Corrubedo in de buurt.

Tussen 1996 en 2002 bouwde hij er een huis van vier verdiepingen, goed voor 210 vierkante meter bewoonbare oppervlakte. Op de gelijkvloerse etage – waar de kinderslaapkamers zijn – heb je via een hellend vlak rechtstreeks toegang tot het strand. De eerste verdieping (op straat­niveau) is één open ruimte met keuken, eethoek en living. Dankzij het gevelbrede schuif­raam met zeezicht heeft het iets van een boot. ‘Deze plek toont hoe ik naar architectuur kijk en hoe ik leef’, zei hij in 2012. ‘Het is een knus huis, dat het samenzijn met de familie viert en perfect inspeelt op de dagelijkse behoeften.’

De woning is opgebouwd rond eenvoudige huiselijke rituelen zoals ontbijten, een boek lezen, koken of naar de zee kijken. De architectuur faciliteert dat allemaal, zonder zelf de aandacht te trekken.

Die ingetogen houding was een van de motivaties van de Pritzker-jury. ‘Chipperfield is radicaal in zijn terughoudendheid. Hij toont zelfverzekerdheid zonder overmoed. Hij heeft eerbied voor erfgoed, geschiedenis en cultuur en vindt de juiste mix tussen behoud, reconstructie en toevoeging. Zoals hij toonde in het Neues Museum in Berlijn. Hij vermijdt trends en modes en smeedt banden tussen traditie en innovatie’, aldus het juryrapport.

‘De afgelopen veertig jaar realiseerde hij meer dan honderd projecten. Toch zien we nergens een direct herkenbaar Chipperfield-gebouw. Omdat hij steeds de reeds aanwezige architecturale taal overneemt en opfrist.’

Terug naar zijn vakantiewoning. Ook daar ontleedde Chipperfield de architecturale taal van Corrubedo. Voor de gevel van gestapelde witte blokken die uitsteken tegenover elkaar inspireerde hij zich op de zogenaamde ‘Feísmo Gallego’, zeg maar de Galicische versie van de ‘Ugly Belgian Houses’: een wirwar van stijlen en materialen, gecombineerd met gestapelde, asymmetrische bouwsels. Chipperfields huis is zo’n typische (niet netjes uitgelijnde) stapeling van zandkleurige breuksteen, glas en beton. Typisch voor de ‘Feísmo Gallego’ dus. Al is het grote verschil met de naburige huizen dat Chipperfields woning niet naar de straat ‘kijkt’. Aan de achterzijde is ze volledig opengewerkt, richting zee.

Met zijn gezin brengt Chipperfield er niet alleen alle vakanties door, hij was er ook het gros van de coronaperiode. In de zomer vertoeft hij er drie maanden. Hij leeft er volgens een strak ritme: ’s ochtends werken en ’s middags zeilen. Met de jaren kwamen er zoveel gasten op bezoek dat de Chipperfields in het piepkleine vissersdorpje – er woont hier zeshonderd man – nog drie huizen bijkochten en inrichtten, goed voor in totaal 27 bedden. Zijn zoon kocht en verbouwde – met papa’s hulp – het huis naast zijn ouders. Het gezin heeft ook drie bootjes, met onder meer de Dulcinea, Chipperfields zelfontworpen zwarte zeiljacht.

Maar dat is niet alles. Chipperfield richtte er een onafhankelijke denktank op die zich bezighoudt met ruimtelijke planning en duurzame ontwikkeling van de regio: Fundación RIA. Een filantropisch initiatief dat hij ‘zijn vijfde bureau’ noemt, naast zijn architectuurstudio’s in Londen, Shanghai, Berlijn en Milaan.

In 2018 doneerde hij een sculptuur van Antony Gormley uit zijn privécollectie aan Corrubedo. Gormley is een persoonlijke vriend: Chipperfield verbouwde in 2001 zijn Londense studio in de wijk King’s Cross. Het werk – goed voor een half miljoen euro en vijfhonderd kilogram gietijzer – liet hij installeren op een rots die bij vloed onderstroomt. ‘Grip’ stelt een geabstraheerde menselijke figuur voor, opgebouwd uit kubussen, die met de handen op de rug uitkijkt over de zee. Vanuit zijn slaapkamer kan Chipperfield bij eb de sculptuur zien staan.

Ook in Bar do Porto hangt een werk uit Chipperfields privécollectie: een ‘Seascape’ van de Japanse fotograaf Hiroshi Sugimoto. Die serene marine krijgt concurrentie van vintage sport­bekers, die nog van de vorige café-eigenaars waren en hier bewust in het interieur zijn geïntegreerd. Chipperfield tekende trouwens zelf mee aan het interieur én aan de borden plus het bestek, allemaal in productie bij Alessi. Maar om de sfeer authentiek Spaans te houden, werkte hij samen met de lokale architecte Sofia Blanco Santos. ‘Voor dit een bar werd, was het een viszouterij’, vertelt ze. ‘Het was kicken toen we de originele granieten vloer ontdekten. Maar we moesten wel het ontwerp volledig omgooien.’

Het houten maatwerk kreeg de felle kleuren waarmee de visserssloepen hier traditioneel beschilderd zijn. Die boten zie je ook effectief liggen, want via het grote raam (en vanaf het terras) kijk je uit over het strand, de haven, de monding van de Ría de Arousa en de oceaan. ‘Eigenlijk maakten we de bar voor onszelf’, vertelde Chipperfields zoon Gabriel onlangs in een interview. ‘Mijn vader kookt graag en verwelkomt graag mensen, maar soms is hij het beu om voor grote groepen gasten te koken. Zo kwam hij op het idee om een restaurant te openen. Maar Bar do Porto is nu zo populair bij de lokale bevolking dat we soms zelf geen tafeltje meer hebben.’ En nu vader de Pritzker Prize won, komen daar nog eens architectuurtoeristen bij.