Binnenkijken in het huis van CEO en dj Didier Engels en influencer Tiany Kiriloff

Het huis op de cover bleek van de Braziliaanse studio Jacobsen Arquitetura. ‘Dat compliceerde de zaak, natuurlijk. Ik trok toch mijn stoute schoenen aan, mailde het bureau of ze zin hadden in een project in België en stuurde foto’s van de omgeving. Het was een long shot, maar binnen 24 uur namen ze al contact op. Het team van Jacobsen wilde eerst testen of onze interesse serieus was, en of we hun architectuur wel begrepen.’

Dat was het geval. Kort daarna hadden Didier Engels en zijn vrouw Tiany Kiriloff – influencer en ex-presentatrice – een eerste meeting met Paulo en Bernardo Jacobsen, vader en zoon. ‘We voelden meteen een klik. Ze bleken heel down-to-earth, net als wij. Ons familieverhaal en onze opdracht lag hen wel: we wilden een huis dat zo onzichtbaar mogelijk opging in de omliggende natuur. Niet de architectuur, maar de natuur moest de hoofdrol spelen. Het huis moest een ode zijn aan de natuur en aan onze familiewaarden: elegantie, duurzaamheid en nederigheid.’

Nee, het was niet uit snobisme dat Engels met een exotische architect samenwerkte voor zijn privéwoning in Eksaarde, vlak bij Lokeren. En nee, het had ook niets te maken met het feit dat Kiriloff in Venezuela opgroeide dat het koppel voor een Latijns-Amerikaans bureau koos. Al kwam die buitenlandse naam hen wel goed uit, natuurlijk. Het resulteerde in een soort residentiële architectuur die ongezien is in België. Bovendien hoefde Engels zo geen enkele Belgische architect teleur te stellen – architecten met wie zijn ramen- en deurenbedrijf al jaren samenwerkt. ‘Ik heb enorm veel respect voor al dat Belgische talent dat er rondloopt. Maar je hebt gelijk: deze keuze lag hier lokaal best gevoelig’, geeft hij toe.

Sinds zoon Bernardo Jacobsen het bureau versterkte, werkt Jacobsen Arquitetura meer en meer buiten Brazilië, met projecten van Dubai tot Japan en de States. In België had het kantoor echter nooit eerder gebouwd. ‘Als architect staat Paulo Jacobsen al bijna vijftig jaar bekend om zijn zogenaamd ‘tropisch modernisme’, vertelt Engels. ‘Maar een woning voor een tropisch klimaat vraagt een compleet andere binnen-buitenrelatie dan een woning in België. Gelukkig waren ze niet van plan om een Braziliaanse haciënda te copy-pasten naar Eksaarde.’

‘Elk van hun projecten is altijd volledig geënt op de omgeving, en dat was hier ook het geval. Vanuit elke ruimte, behalve de homecinema, is er een directe connectie met het bos, de tuin van landschapsarchitect Wirtz en de vijver die mijn grootvader hier destijds aanlegde. Jacobsen koos daarom heel bewust voor lokale Ardense natuursteen. De brute gevelstenen zijn als rotsen op elkaar gepuzzeld, zodat de breuklijnen doorlopen, maar de voegen onzichtbaar zijn. Een zeer moeilijk werk: de aannemer kon hooguit één vierkante meter per dag afwerken.’

Toen Jacobsen dit jaar zeventig werd, noemde hij in een interview de woning in Eksaarde ‘een van zijn favoriete projecten ooit’. ‘Ik moet toegeven: ik was geflatteerd, maar ook verrast’, zegt Engels. ‘Eerlijk gezegd: dit is een van de meer bescheiden woningen uit zijn portfolio. Als jong koppel hebben wij niet de budgetten waarmee zijn bureau normaal werkt. Bij grote architecten is geld soms een taboe-onderwerp, maar wij hadden een afgebakend budget, dat ze keurig nageleefd hebben. Ons project was een constante evenwichtsoefening tussen functionaliteit, esthetiek en prijs.’

Makkelijk was de woning zeker niet voor het bureau. Er waren veel beperkingen, en niet alleen budgettair. ‘We vertrokken vanuit de bestaande woning van mijn grootvader, de oprichter van Engels Ramen en Deuren. Hij bouwde hier in de jaren 60 een huis met een rieten dak, dat in de jaren 80 helemaal afbrandde na een ongeluk met de open haard. Binnen een half jaar bouwde hij op dezelfde plek een nieuwe woning. Die ligt in een natuurgebied, dus daar hoorden strenge bouwregels bij. Bovendien moesten we zestig procent van de buitenmuren behouden. Het huis volgt de contouren van mijn grootvaders woning, maar wij beleven het landschap hier nu helemaal anders.’

Voor dit soort residentiële projecten eisen architecten uit Jacobsens liga vaak carte blanche. Ze willen alles bepalen, tot en met het losse meubilair. Maar ook daar maakte het bureau een uitzondering. ‘Jacobsen ontwierp wel al het maatwerk, maar de meubels kozen Tiany en ik gewoon zelf’, vertelt Engels. ‘Een interieur moet groeien, vinden we. We wilden niet in een showroom wonen, dit moest in de eerste plaats een nest worden. Een plek waar we ons als familie thuis voelen. En dat is ook gelukt. Omdat we in het weekend vaak aan zee zijn, lag het sociale leven van onze drie dochters vooral daar. Maar sinds we hier wonen, vragen ze op vrijdagavond of we thuis kunnen blijven. Ze voelen zich hier zo goed.’

Opvallend: Didier Engels en Tiany Kiriloff hadden geen enkele realisatie van Jacobsen Arquitetura in het echt gezien voordat ze besloten om met hen samen te werken. De Taschen-cover en dat intake-gesprek volstonden om hen over de streep te trekken. ‘Bram Maes, onze werfcoördinator, bezocht tijdens een rondreis in Brazilië wel een hedendaagse privéwoning van Jacobsen’, vertelt Engels. ‘Toen hij daar was, belde hij meteen om te vertellen hoe fantastisch die ervaring was. Wat ons ook geruststelde: de woningen die Jacobsen in de jaren 70 en 80 ontwierp, zijn nog altijd tijdloos en iconisch.’

Hoewel het vertrouwen groot was en een sterk lokaal team werd samengesteld – met Guy Mouton voor engineering, Bram Maes voor werfopvolging en Henk Pijpaert voor technieken – kon Engels het toch niet laten om de ontwerpplannen grondig te evalueren. ‘Wel honderd keer ben ik in mijn hoofd door het huis gewandeld. Ik probeerde op alle mogelijke scenario’s te anticiperen. Hoe rijd ik hier binnen? Waar gooien de kinderen hun schoenen uit? Staat de wasmachine op een logische plek? Hoe raken de boodschappen efficiënt tot in de keuken? Waar ontvangen we vrienden? Is de akoestiek daar goed? Is er een drankenfrigo in onze aparte eetkamer op de mezzanine? En hoe raak je daar boven met een plateau vol eten? Maniakaal heb ik onderzocht of het plan geen tekortkomingen had.’

Voor een CEO die gewend is dagelijks te delegeren is dat soort micromanagement – waarbij je je verliest in details – op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. ‘Ik noem het geen bemoeizucht. En ik ben ook geen controlefreak. Maar met ons gezin hebben we een specifieke manier van leven. Jacobsen kan al die kleine nuances niet kennen. Iemand moet hem daarop attent maken’, zegt Engels. ‘Pas als de bouwheer en de architect continu in dialoog blijven, krijg je een huis dat echt op maat is. Ik ken zoveel mensen die hun toparchitect niet durven tegen te spreken. Terwijl je ook zulke figuren bij de les moet houden.’

De woning is twee jaar geleden opgeleverd, maar eigenlijk wonen Engels en Kiriloff al sinds 2007 op het perceel. Meer bepaald in de voormalige paardenstallen, aan de overkant van de vijver. ‘Als de bladeren gevallen zijn, kun je ons vroegere huis zelfs door de bomen daar zien staan’, wijst Engels. Hij schuift de gigantische ramen open, waardoor het lage herfstzonnetje tot diep in de woning binnendringt. Het terras glimt nog na van een tropische bui, terwijl de bomen rond de vijver een muur van oranje en gele herfsttinten vormen. ‘In Jacobsens architectuur wordt buiten binnen en omgekeerd. Daarom kunnen de schuif­ramen aan beide zijden helemaal open. Afhankelijk van het moment van de dag kunnen we de keuken of de leefruimte met het terras verlengen’, zegt hij. ‘Ook typisch voor zijn architectuur zijn de superslanke luifels die binnen en buiten verbinden. Ingenieurstechnisch waren die een uitdaging voor het studiebureau Mouton. En niet alleen omdat ze zo smal zijn. De overspanning bedraagt twaalf meter, en de architect wilde geen extra steunpilaar in de woonkamer.’

Didier Engels neemt ons mee naar het hart van de woning. Niet de keuken, niet de eetplaats waar hij met zijn vrienden muziek maakt, maar de lichtput in de traphal, waar de zon tot diep in de kelderverdieping schijnt. ‘Je kunt nooit genoeg licht hebben in een woning. Jacobsen zegt altijd: in de natuur is licht de levensbron, en dat geldt ook voor architectuur’, zegt hij overtuigd. ‘Ik noem dit de eerste ‘Regel van Engels’. In totaal wil ik vijf regels vinden om schoonheid mee te objectiveren. Regel nummer twee: kies altijd voor authenticiteit. Lieg dus niet met fake of minderwaardige materialen, zoals pvc.’ Regel nummer drie komt van ons: ontwerp een woning op menselijke schaal, tenminste als je je er ooit geborgen wil voelen. Regel vier stelen we van Jacobsen: ontwerp een woning als een ecosysteem tussen de omgeving, de mens en de architectuur. En regel nummer vijf: beoordeel Taschen-boeken gerust op hun cover.

| Website | jacobsenarquitetura.com / engelsramen.be