Travel designer Vanessa Matthys richtte haar lodge in Chimay in als een inspirerend reisverhaal. Ook de architectuur van anversa bleef ver van de Ardense clichés.
‘Aan 95 procent van onze klanten houden we een vriendschapsband over’, vertelt architect Kristof Goossens, oprichter van anversa, in de nieuwe podcast ‘The Joy of Architecture’. Hij zegt het terloops, maar zijn boutade blijkt te kloppen: daags na ons bezoek aan de lodge van Vanessa Matthys in Chimay, wordt hij er verwacht voor een diner. ‘Morgen komen er negentien gasten’, vertelt Matthys. ‘Eén vleugel van het huis is omgebouwd tot een gezellige bar en een dinerruimte. En als de gasten niet meer naar huis willen rijden, kunnen ze hier blijven overnachten. We hebben er de ruimte voor.’
Kunst van het reizen
De kunst van het ontvangen en organiseren heeft Matthys als high-end reisagent volkomen in de vingers. Ze werkt al zestien jaar freelance voor Atlas Reizen, waar ze zich heeft gespecialiseerd in op maat gemaakte kunst- en architectuurreizen. Onder de naam Art Travel heeft ze ook kunstreizen georganiseerd voor onder meer het Muhka, Wiels, Inspiratum, Museum Dhondt-Dhaenens of privégroepen. ‘De voorbereiding neemt vaak meer dan een jaar in beslag. Ik wil mensen naar interessante, buitengewone plekken brengen. Later deze maand organiseer ik een reis naar Johannesburg en Kaapstad, eind september vertrekken we naar Brazilië voor de Biënnale van São Paulo, Rio de Janeiro en het kunstenpark Inhotim.’
Matthys’ reisprogramma’s zijn veelal een spervuur van atelierbezoeken, privérondleidingen in musea of ontmoetingen met kunstverzamelaars. ‘Relaxte zwembadvakanties zijn het zeker niet’, geeft ze lachend toe. ‘Sommige van mijn klanten beschouwen de trip als een studiereis. Voor mij is het eerder een intense onderdompeling in esthetiek. Je ontdekt plekken en ervaringen waar je anders misschien nooit toegang toe zou krijgen. Het geeft me ontzettend veel voldoening als de mensen geïnspireerd terugkomen van dergelijke kunsttrips.’
Zelf haalt Matthys ook veel inspiratie uit zulke reizen, en dat merk je meteen als je haar Ardense buitenverblijf binnenstapt. De architectuur draagt ontegensprekelijk de ingetogen signatuur van anversa. ‘Ardennen 2.0’ noemt Kristof Goossens dit project. ‘Het vakantiehuis is lokaal geïnspireerd, maar bevat ook invloeden van Canadese of Scandinavische cabins.’
Ook voor de inrichting keek Matthys gelukkig verder dan de Ardennen. Zij bracht de serene architectuur tot leven met wereldse meubels, originele stoffen, kunstwerken en objecten van over de hele wereld. Samen vertellen ze het ‘reisverhaal’ van een wereldburger die er toch voor koos om in België te blijven wonen.
Hoewel Matthys van de culturele buzz houdt in wereldsteden als Los Angeles, Mexico City, Hongkong of São Paulo, komt ze graag terug naar de Ardennen. ‘Mijn echtgenoot is een enorme natuurmens, ik heb culturele prikkels nodig. Maar als ik er te veel heb gekregen, snak ook ik er ontzettend naar om in de natuur te vertoeven’, zegt ze. ‘Je hebt het zelf gemerkt: de rit naar Chimay is de perfecte manier om te deconnecteren van de buitenwereld. Als je ons huis en de grens met Frankrijk nadert, valt zelfs de telefoonontvangst weg.’
Dat is effectief een vreemde gewaarwording: plots kun je niemand bereiken. Zelfs navigeren met Google Maps wordt problematisch. Het chalet is letterlijk ‘afgesneden’ van de buitenwereld, maar dat strookt perfect met de ambitie van het vakantiehuis: een plek voor familiaal contact, warme gesprekken onder vrienden, en pure natuurbeleving, ver weg van zendmasten of andere stoorzenders.
Studio Mumbai
In haar interieur komt Matthys’ rijke culturele bagage duidelijk tot uiting. De woning weerspiegelt haar bereisde smaak en ruime netwerk. De vestiairebank in de ‘mud room’ is geïnspireerd op de sculpturen van de Amerikaanse kunstenaar Donald Judd, wiens The Chinati Foundation in het Texaanse Marfa een van Matthys’ favoriete plekken ter wereld is. De lambrisering in een van de slaapkamers kwam er na een atelierbezoek bij Studio Mumbai in India. Op de seventiescommode, gevonden op de Brussels Design Market, staat Zuid-Afrikaanse keramiek van Saffca, een Brusselse stichting die opkomende kunstenaars ondersteunt. Doorleefde lampen en spiegels kocht Matthys bij Authentic and So, de interieurzaak van haar goede vriendin Ann-Sophie Steenhault. En de negentiende-eeuwse tegelkachel is geïnspireerd op een haardmeubel uit een privéproject van de Braziliaanse toparchitect Marcio Kogan.
Met krukjes van Bram Vanderbeke, keramieken lampen van Jos Devriendt en Atelier Chantou, schapenvellen van Carine Boxy, etnische stoffen van Emente, robuuste koffietafels van het Heerenhuis en servies van Ann Demeulemeester zijn de Belgische arts-and-crafts goed vertegenwoordigd. ‘Maar er staan hier evengoed objecten van Ethnicraft of Zara Home’, zegt ze. ‘Het is en blijft een vakantiewoning. Alles draait hier om gezelligheid, ongedwongenheid en gastvrijheid. Maar wel op een elegante, originele, artistieke manier.’
Jachtcultuur
Voor zijn eerste grote project in de Ardennen moest anversa zich – in volle coronapandemie – helemaal inwerken in de jachtcultuur, ‘een eeuwenoude traditie die nog steeds geassocieerd wordt met een bepaalde stijl en etiquette’, vertelt Goossens. Gelukkig vertaalde anversa dat niet naar jachttrofeeën, houten ‘planchetten’ of rustieke meubelen, maar naar een uitgepuurd palet van robuuste, natuurlijke materialen en aardse tinten. ‘Rond de open haard lieten de architecten een brute zitbank maken in ‘rammed earth’. Dagenlang moest die uitharden, voordat de mal open mocht. In de leefkeuken kozen we wel voor de typische Ardense breuksteen op de vloer, maar dan in een strak patroon én met dunne voegen. Een enorm puzzelwerk voor de plaatsers, die elke leisteen op maat moesten verzagen.’
In zo’n Ardense lodge is hout een logische keuze, gezien de omgeving. Maar de grens met kneuterigheid is vaak dun. Om die val te vermijden, ontwierpen de architecten een patchwork van Dinesen-planken in wisselende breedtes. ‘Hun vakmanschap is Deens, maar het douglashout komt voornamelijk uit Duitsland’, zegt Goossens. ‘Streekeigen hout uit de Ardennen bleek jammer genoeg onmogelijk, omdat bomen de jongste decennia geen tijd meer krijgen om ‘rustig’ te groeien, waardoor het hout onvoldoende stabiel is. De planken zijn heel donker geolied. De nerfstructuur blijft zichtbaar, maar de vloer lijkt bijna een abstract vlak, dat mooi contrasteert met het losse meubilair en de kunst.’
Met de seizoenen
Dat Vanessa Matthys in Chimay belandde, heeft ze eigenlijk te danken aan haar man. Die vertoefde in zijn jeugd vaak in de streek. ‘Ik was een jaar of veertien toen ik voor het eerst naar hier kwam met mijn ouders. Ze hadden hier een vakantiewoning. Honderden keren ben ik langs het paadje achter ons latere huis gepasseerd’, vertelt hij. ‘Toen ik hoorde dat de vorige eigenaar zijn woning wilde verkopen, heb ik meteen toegehapt. Dit is het landschap van mijn jeugd. De natuur is hier zo overweldigend dat ik er nooit genoeg van krijg. In dit stukje paradijs in België leef je echt met de seizoenen mee. De diversiteit aan wildlife is hier ongelooflijk. Toen ik hier gisteren aankwam, stonden drie prachtige reeën langs de weg te kijken.’
Het chalet zag er drastisch anders uit dan vandaag. Er waren wel een zwembad en een tennisveld, maar die voelden wat zonevreemd in die wilde natuur. ‘Je komt toch niet naar hier om te tennissen?’, zegt Matthys, die zelf tussen haar 18de en 21ste professioneel tennisster was en meetourde in het wereldcircuit. Op de plek van het vroegere zwembad en tennisveld ligt nu een glooiende weidetuin met borders, bloemenweides en bomen. Het voormalige privébureau veranderde in een knusse zithoek met vintage tegelkachel.
De witte bakstenen woning zelf werd volledig geabstraheerd tot een sculpturale zwarte doos, die – ondanks haar volume – perfect opgaat in het landschap van donkere, eeuwenoude bossen en waterlopen. ‘Alles gaat hier om verstilling’, zegt Goossens. ‘Als je het huis nadert in een mistig landschap, waan je je in een episode van David Lynch’ ‘Twin Peaks’.’
