Een excentrieke Franse zakenman is geslaagd in wat niemand voor mogelijk hield: wijn maken op een paradijselijk atol in de Grote Oceaan, 5.000 kilometer verwijderd van het dichtstbijzijnde continent.
Het blauw van het water doet pijn aan de ogen. Met vaste hand laveert Kohueinui Landry zijn motorboot tussen de riffen van de lagune. Na een kwartier varen manoeuvreert hij behendig tussen de rotsen door om aan te meren aan een kleine steiger. 'Die vaargeul hebben we zelf met wat dynamiet moeten opblazen, anders geraakten we hier niet', zegt hij terwijl hij ons de weg toont tussen de hoge palmbomen.
De trots is van zijn gezicht te lezen als hij honderd meter verder de wijngaard kan tonen die zich voor ons uitstrekt. Het uitzicht is onwezenlijk: onder de tropische zon strekken zich de symmetrisch geplante ranken uit, aan de randen omzoomd door kokospalmen, bananenbomen en suikerriet.
In de verte horen we de branding van de oceaan, boven ons zweeft een fregatvogel. Tussen de ranken door zien we op de grond wat deze wijngaard uniek maakt: overal liggen stukjes koraal. Dit is het meest waanzinnige terroir van een wijn ter wereld: een koraalrif op 22.000 kilometer van de Bordeaux en de Bourgogne.
Gezonken vulkaan
We bevinden ons op Rangiroa, een atol op een uurtje vliegen van Tahiti. Het is een van de 118 eilanden van Frans-Polynesië, die midden in de Stille Oceaan uitgestrekt liggen over een oppervlakte van 2,5 miljoen vierkante kilometer.
Met een omtrek van 260 kilometer en een lagune zo groot als een binnenzee is dit het op een na grootste atol ter wereld. Het is ontstaan uit een gezonken vulkaan, waarvan alleen de koraalriffen die als een ring rond de kust lagen nog boven het water uitsteken. Een heel fijne ring: de afstand tussen de lagune en de oceaan bedraagt hier slechts een goede vijfhonderd meter.
Op deze smalle strook ligt de wijngaard van 6 hectare. Elke morgen vertrekt Landry met een zestal collega's uit Avatoru, het belangrijkste dorp op Rangiroa, voor een pendelboottocht van een kwartier naar dit eiland om onkruid te wieden, te snoeien of de druiven onder de bladeren te binden om ze te beschermen tegen de brandende zon.
Als ze het te warm hebben, snijden ze in de schaduw van de palmbomen een kokosnoot open om hun dorst te lessen. Op de terugtocht vissen ze hun avondeten bij elkaar.
Niet één, maar twee keer per jaar krijgen ze gezelschap van enkele tientallen dorpsgenoten om de druiven te plukken. Hier in Frans-Polynesië, vijftien graden onder de evenaar, is er geen winter die naam waardig, zodat de wijnstokken geen vegetatieve winterslaap houden.
'Meteen na de oogst snoeien we de planten, die meteen beginnen te groeien en na vijf maanden opnieuw rijpe druiven opleveren', vertelt Landry. De druiven worden per boot naar Avatoru gevoerd, ter plekke geperst om te rijpen in inox vaten, om daarna in Tahiti gebotteld te worden.
Hindernissentocht
Daar ontmoeten we enkele dagen later Dominique Auroy, de excentrieke eigenaar van dit domein. Als we hem vragen naar de zotste uitdaging waarmee hij in zijn wijnverhaal geconfronteerd werd, moet hij niet lang nadenken. 'Krabben! Op een nacht met volle maan verschenen plots overal krabben, die tegen 's morgens alle bladeren van de wijnstokken kaalgevreten hadden.'
Het is maar een van de onwezenlijke anekdotes die Auroy ophaalt over de hindernissentocht die hij al bijna twintig jaar ondergaat in zijn pogingen om een goede wijn op Tahiti te produceren.
De eerste wijnstokken die hij uit Frankrijk liet importeren en op verschillende plekken in Frans-Polynesië liet aanplanten, overleefden niet lang. In de Markiezen zag de lokale gouverneur ze niet graag komen, op Moorea verdorden ze toen ze tijdens een vakantie te weinig water kregen en op Tahiti zelf gingen ze ten onder na een staking in het onderzoeksinstituut.
Tegen alle verwachtingen in bleken ze wel goed te gedijen op de afgelegen, hete en droge atollen ten noorden van dat eiland.
'Het voordeel is dat ze er meer zon hebben dan op Tahiti zelf', vertelt Auroy. 'Want merkwaardig genoeg is het zonlicht een van de grootste uitdagingen om hier wijn te verbouwen. In Europa heb je tijdens het rijpingsproces tot 15 uur zonlicht per dag. Omdat we hier in de tropen zitten, is dat slechts tien uur. Dat maakt een groot verschil.'
Ook water is een uitdaging: de wijnranken worden drie keer per maand besproeid met water uit de permanente zoetwaterlaag onder het eiland. De koraalgrond zelf wordt bemest met onder meer resten van kokospalmen.
Franse kernproeven
Auroy ontvangt ons op zijn privédomein dat uitkijkt over de kust van Tahiti. Hij leidt ons rond door wat een van de grootste privécollecties over de wijnbouw moet zijn, goed voor 1.500 stuks, met onder meer eeuwenoude Griekse amfora, middeleeuwse ploegen en Chinese wijnbekers.
De zakenman verdiende zijn fortuin nadat hij hier belandde als werknemer van het overheidsbedrijf verantwoordelijk voor de Franse kernproeven in Polynesië en later overschakelde op vastgoed, elektriciteitsvoorziening en de import van dranken.
Langs een massieve open haard ('alleen voor de gezelligheid: ik zet de airco aan als ik hem opzet') leidt hij ons naar zijn privéwijnkelder van 20.000 flessen, waar hij bijna achteloos onder meer een Romanée-Conti uit 1875 en een Reine Pedauque van 1943 tevoorschijn haalt. Maar even trots is hij op de kleine flesjes uit 2000, waarin hij de rode wijn uit zijn eerste oogst op Rangiroa bewaart, geperst uit 50 kilo druiven.
Inmiddels leveren de carignan-, grenache- en 'muscat de hambourg'-druiven 30.000 flessen op, waarvan een klein deel naar Frankrijk wordt geëxporteerd. 'Iedereen versleet me voor gek toen ik met dit project begon. Maar dit is wat me al mijn hele leven drijft: ondanks alle tegenkanting het onmogelijke mogelijk maken.
Geld heeft het me nog niet opgeleverd, integendeel, maar ik wou absoluut bewijzen wat iedereen onmogelijk achtte: dat je ook in streken als deze een lekkere wijn kan maken, die inmiddels op veel lokale menukaarten te vinden is.'
Surfende dolfijnen
We nemen de proef op de som op wat het mooiste terras van Rangiroa, of misschien wel van heel Frans-Polynesië moet zijn. Het pension Les Relais de Joséphine is een lieflijk hotel dat uitkijkt op het natuurlijk kanaal dat de oceaan met de lagune verbindt. Sterren als Catherine Deneuve of Roman Abramovich weten deze plek te vinden. Ze komen niet alleen voor de excellente Franse keuken, maar vooral voor het spectaculaire natuurfenomeen dat zich hier twee keer per dag voltrekt.
Bij eb creëert het wegstromende water uit de lagune een tegenstroom met grote golven, die het speelterrein vormen voor een groep van een zestigtal dolfijnen, die er komen surfen in de branding en spectaculaire sprongen maken, tot zes meter hoog. Het terras van Joséphine is het ideale theater voor dat natuurlijk dolfinarium, en een mooi decor om twee flessen witte wijn te openen, die hier in vogelvlucht een vijftal kilometer verder gemaakt wordt.
Hoewel ze al twee zilveren medailles wegkaapten op het Franse wijnconcours van de 'Vinalies Internationales' kan je dit nog geen kwaliteitswijnen noemen. De Vin de Tahiti Blanc de Corail is een wijn met veel fraîcheur, een opvallend hoge aciditeit en een strakke mineraliteit. In de neus komen aroma's van banaan en perzik.
De Clos du Récif, iets hoger in het gamma, is een 'blanc de rouge', volledig gemaakt met de rode carignandruif en deels gerijpt in eiken vaten. De wijn opent meteen kruidig in de neus. De smaak is ronder en complex.
Inmiddels is Joséphine, de gelijknamige eigenares van het pension, erbij komen zitten. Ze wijst naar een haaienvin die net voor het terras door het water glijdt. 'Rangiroa is een van de meest spectaculaire duikplekken ter wereld. Dominique Auroy is er dankzij zijn wijn in geslaagd om het eiland ook voor andere toeristen op de kaart te zetten: ze komen voor de rust, fietsen op de enige weg die over het atol loopt en komen hier een glas drinken terwijl ze naar dolfijnen kijken.
Waarom zou je 22.000 kilometer ver vliegen om aan een zwembad van een internationale keten te gaan zitten dat er over de hele wereld hetzelfde uitziet? Mensen gaan op zoek naar unieke belevenissen en verhalen, en met deze wijngaard heeft Dominique Auroy daar perfect op ingespeeld.'