Het begint soms met enkele vrienden aan een keukentafel en een brouwpakket voor beginners. En voor je het weet, is dat vriendengroepje een heuse microbrouwerij en drinkt heel België dat kleine biertje.
Bier zit in ons DNA en verbindt ons. Geef ons heden ons dagelijks bier, maar dan wel een bier met ballen. Desnoods brouwen we het zelf. Het afgelopen decennium kwamen in de kleine uurtjes talloze biervrienden samen aan talloze keukentafels. Collega’s. Toogvrienden. Studiegenoten. Schoolpoortpapa’s. Chiroleiders. Ze kochten massaal brouwpakketten voor beginners. Wat begon als een lacherige hobby met de ‘maten’, een excuus om wekelijks een paar uur samen in de potten te roeren, evolueerde naar een passionele bezigheid die steeds meer tijd en plaats in beslag nam. Want dat eerste biertje viel eigenlijk veel beter mee dan verwacht. De biervrienden trokken dan maar samen naar de avondschool en leerden alles over fermentatie, zythologie en het brouwproces. Plannen kregen vorm. Als we nu eens? En kijk. Iemand bedenkt een naam en plots bestaat het: een nieuw bier en soms zelfs een nieuwe brouwerij.
Morrende liefhebbers
Terwijl België tien jaar geleden nog maar 133 brouwerijen telde, overschreden we vorige maand voor het eerst in lange tijd weer de kaap van 400. Die spectaculaire stijging hebben we bijna uitsluitend te danken aan een groeiende groep innovatieve microbrouwerijen die ambachtelijke speciaalbieren produceert.
Die microbrouwers spelen vooral in op de onvrede bij de ware bierliefhebber, die aan de toog van zijn stamcafé gefrustreerd op zijn honger blijft zitten. Door de mcdonaldisering van de bierindustrie moet het brouwproces almaar efficiënter en goedkoper. Dure mout wordt vaak vervangen door mais en rijst. Met als gevolg dat het bier in ons glas zoeter en uniformer smaakt.
Waar is de authentieke smaak van het Belgische bier gebleven? Waar vind je nog lokaal bier met karakter en een eigen identiteit? Vergelijk het met een gastronoom: die kun je weleens vol-au-vent van de traiteur voorschotelen, maar op een bepaald moment wil hij weer een echte pot-au-feu van Mechelse koekoek.
De revolutie begon, zoals vaak, klein en van onderuit. De eerste probeersels werden op fles getrokken en uitgedeeld aan vrienden en kennissen. Het nieuws deed de ronde. Lokale verenigingen klopten aan. Het project groeide. De vriend met de beste smaakpapillen werd brouwmeester, een ander verzorgde de logistiek en wie vaag iets wist van boekhouden werd gepromoveerd tot financieel expert. Plots was de vriendenkring een bedrijfje: een microbrouwerij. Vijf verhalen over biervrienden die vandaag succesvolle vriendenbieren op de markt brengen.
01 Living the dream: Vleesmeester Brewery
Meet the gang Tom (39), Kevin (40), Tom W. (40) en Bart (37) vonden elkaar aan de toog van café De Pomp in Hove. Daar babbelden ze vooral veel over bier en zongen ze mee met het foute Vlaamse lied.
Zo begon het Kevin: ‘Ik heb bierbrouwerij gestudeerd en was al enkele jaren aan het experimenteren in mijn keuken, samen met de twee Tommen. Bart is gitarist bij muziekgroep Your Highness en wilde een bier ontwikkelen dat bij de groep paste. We gingen op zoek naar een lekkere smaak en zo creëerden we ons eerste, officiële bier: Hoogheid.’
Het misverstand Bart: ‘Mensen die ons bezig zagen in de keuken, dachten aanvankelijk dat we met een vleesmolen in de weer waren. Vandaar onze ‘foute’ naam.’
De dynamiek Bart: ‘Kevin is de brouwmeester, de receptenontwikkelaar en de natuurlijke leider. Hij kan geweldig goed koken en nodigt iedereen altijd uit om te komen eten.’
Kevin: ‘Bart is cultureel werker van opleiding en hecht veel belang aan het menselijke aspect. Hij is de dromer, de wegenbouwer, de plannenmaker.’
Bart: ‘Tom W. is een tijdje geleden verhuisd naar Aarlen, maar blijft een geweldig klankbord: hij analyseert alles met een objectieve kijk. De andere Tom is de stille levensgenieter die heel scherpzinnig uit de hoek komt. Hij is een meester in het omschrijven van smaken.’
Een echt bedrijf Kevin: ‘In 2018 deed de gemeente Edegem een oproep. Ze zocht een invulling voor de oude pastorie. Als we ooit iets met onze droom wilden doen - eigen bieren schenken in een eigen café - moesten we ervoor gaan. Het was een stevige investering, maar vandaag zitten we er met onze eigen brouwerij en baten we ons eigen brouwcafé uit: Hoogmis.’
Bart: ‘Kevin en ik werden zaakvoerders en zijn fulltime in dienst. De twee anderen zijn vennoten en zijn niet elke dag aanwezig, maar helpen nog vaak in het weekend of op bierfestivals.’
De filosofie Bart: ‘Vriendschap is de basis van alles. We zijn oprecht, we doen oprecht en willen verbinden met bier.’
Het bier Kevin: ‘Er zit een mooie bitterheid in onze bieren. We hoeven niet per se de nieuwste hypes te volgen en streven naar normale bieren die gewoon goed zijn. We hebben nu vijf vaste bieren en lanceren af en toe ook een specialleke.’
Bart: ‘Een van onze investeerders is stand-upcomedian en presentator Philippe Geubels. Samen met hem ontwikkelden we ‘Zieke Geest’, een zachte tripel.’
De slogan Authentieke vriendschap, authentiek bier.
Hoogmis, Strijdersstraat 18, 2650 Edegem vleesmeesterbrewery.eu
02 De Brusselse connectie: Brasserie Vandekelder
Meet the gang Brasserie Vandekelder is het project van negen vrienden die twintig jaar geleden vanuit Vlaanderen naar Brussel trokken: Bart V. (45), Bart P. (46), Sebastian (45), Roel V. (50), Karel (46), Koenraad (47), Michaël (50), Tom (48) en Roel T. (45). De mannen leerden elkaar kennen aan de schoolpoort. Nadat de kinderen daar veilig waren afgezet, ontmoetten ze elkaar in het café om de hoek en babbelden daar over hun passie: bier.
Hoe het begon Bart: ‘We waren er al tien jaar over bezig dat we moesten produceren. In 2016 kochten we een kleine installatie van 27 liter en stonden we met negen man te brouwen in mijn kelder. Vandaar ook de naam ‘Vandekelder’. Nu hebben we een installatie van honderd liter en doen we ook een beroep op andere brouwers, daardoor ligt onze capaciteit op duizenden liters per brouw.’
Sebastian: ‘Bart heeft als enige een brouwcursus gevolgd. Intussen zijn we allemaal gepokt en gemazeld in het brouwen.’
De grote stap voorwaarts Bart: ‘In 2019 wilden we de stap zetten naar een groter volume en hebben we een bedrijf opgericht. We zaten op het punt dat we trots genoeg waren om ons bier met de wereld te willen delen. Inmiddels hebben we enkele tienduizenden liters verkocht.’
Sebastian: ‘Als je de switch maakt naar een bedrijf, komen de verborgen talenten boven.’
Lockdownblues Sebastian: ‘In het voorjaar van 2020 waren we klaar voor de lancering. Twee dagen nadat ons bier voor het eerst in een café werd geschonken, begon de lockdown.’
Michaël: ‘We zijn dan maar zelf gaan leveren bij onze klanten. Dat doen we nu nog altijd.’
Meet the brewers Bart: ‘Elke derde zaterdag van de maand organiseren we een degustatie in ons depot in Jette.’
Het bier Bart: ‘Traditionele bieren met een droge toets. We zijn begonnen met een saison. Tegelijk creëerden we een Belgische IPA en een pils (A12). Eind dit jaar komen we nog met een saison noire en een barley wine.’
De slogan Back to beer.
Paul Michielsstraat 52, 1090 Jette. @brasserievandekelder
03. Vrouwelijke touch: Wildebrasse
Meet the gang Koen (56), Ann (51), Patrick (55) en Nico (54) zijn al een kleine dertig jaar vrienden.
Glazen plafond Ann: ‘Patrick en Nico volgden een brouwerscursus en kwamen met zulke boeiende verhalen terug dat ik me prompt ook inschreef. Tijdens de opleiding ondervond ik dat de bierbranche nog altijd een vrij gesloten mannenwereld is. In ons groepje wordt er gelukkig wel naar mij geluisterd.’
Zo begon het Patrick: ‘Ik werd vijftig jaar en wilde een eigen bier presenteren aan de vriendenkring. In mijn garage ben ik wat proefbrouwsels beginnen te maken.’
Koen: ‘Patrick is bio-ingenieur en een ware perfectionist: we waren zot van dat eerste bier. Kort daarna hebben we beslist om een eigen microbrouwerij op te richten. In de garage van Patrick creëren we de prototypes, de grote volumes worden elders gebrouwen.’
De filosofie Ann: ‘Wildebrasse staat voor puur en ambachtelijk, ver weg van de platgetreden paden van de industrie. Het hoeft geen groot commercieel bedrijf te worden.’
Toekomstdroom Koen: ‘Ik fantaseer soms wel over een eigen brouwerij met een café.’
‘Op café kijken mensen als ik een zware tripel bestel. Dat verwacht men niet van een vrouw.’Ann
Ann: ‘Ik zie eerder een conceptstore, met ruimte voor andere creatieve projecten.’
Het bier Ann: ‘Onze bieren zijn ideaal voor de avontuurlijke drinker.’
Nico: ‘Bij lokale handelaars vind je twee van onze bieren. Het Zwarte Gat is een donkere tripel van hoge gisting, de Blonde Wildebrasse is een subtiel blond bier van twee hopsoorten.’
De slogan Puur en ongetemd.
04. Urban brew pub: Ruimtegist
Meet the gang Toen Arn (36) en Egbert (36) samen als 17-jarige pubers op school zaten in Kortrijk, werden ze vrienden. Daarna verloren ze elkaar nooit meer uit het oog.
Hoe het begon Egbert: ‘Allebei onze vaders maakten in de jaren 1980 kombucha en wijn. Dat brouwmateriaal stond nog op de zolders en triggerde al langer onze nieuwsgierigheid. Tien jaar geleden haalden we alles van onder het stof en begon ons bierexperiment.’
Arn: ‘Het ging er zeer autodidactisch aan toe: we haalden onze kennis uit boeken en van het internet. Twee jaar later volgden we alsnog de opleiding ‘technicus in het fermentatieproces’.’
Late uurtjes Arn: ‘In die begindagen aarzelden we niet om na 21.30 uur nog een nieuwe batch te brouwen. Maar dat proces - inclusief de schoonmaak - duurt acht uur, dus zaten we soms vast tot 5 uur ’s morgens. Nu hebben we allebei een gezin, daar moeten we thuis niet meer mee afkomen.’
‘We haalden onze brouwerskennis uit boeken of van het internet.’Arn
Brew pub Arn: ‘We moesten een keuze maken: blijven brouwen voor vrienden en familie, of een bedrijf oprichten. We organiseerden een crowdfunding en in 2018 kochten we een pand in Kortrijk, op het Buda-eiland. We hebben het volledig verbouwd en begonnen er een eigen microbrouwerij met een brew pub waar je onze bieren kunt proeven. Vanaf januari 2022 sta ik fulltime in de zaak.’
Egbert: ‘Als je er voorbij wandelt, kun je ons door grote ramen zien brouwen. Het geeft een interessante connectie met de stad.’
Catchy naam Egbert: ‘We kozen de naam Ruimtegist omdat we allebei gefascineerd zijn door zowel de ruimte als gist. Het is volgens ons een naam die de fantasie triggert.’
Toekomstplannen Arn: ‘Op dit ogenblik brouwen we nog handmatig in onze brew pub, een heel arbeidsintensief proces. We willen graag investeren in een semiautomatische installatie van 300 liter, zodat we sneller recepten kunnen uittesten.’
Het bier Egbert: ‘We hebben gekozen om heel toegankelijke bieren te brouwen die we vooral zelf graag lusten, zonder naar de markt te kijken. We verkopen twee soorten: een blonde, licht gehopte (Vie) en een iets meer nichebier (Obsquur) met koffie en chocoladetoetsen. In november lanceren we een eigen, Kortrijkse tripel.’
De slogan Bier met een hoek af.
Brew Pub Ruimtegist, Budastraat 12 bus 1b, 8500 Kortrijk ruimtegist.be
05. Bouwers & brouwers: 4KNT
Meet the gang Peter (50), Bert (48) en Chris (45) kennen elkaar van de Chiro, ze zijn al decennialang vrienden. Voor hen is elk excuus goed om samen te komen.
Zo begon het Peter: ‘We beoefenen de nobele Vlaamse volkssport van het krulbollen. Helaas duurt dat seizoen maar van april tot eind oktober. In de herfst van 2013 zaten we op die laatste oktoberdag aan de toog en vroegen ons af wat we de week erna zouden doen.’
Chris: ‘Iemand zei: bierbrouwen?’
Bert: ‘De week erna kochten we een starterspakket en waren we vertrokken.’
Leg het thuis maar uit Chris: ‘Plaats van afspraak was de keuken van Bert. Qua rommel en chaos viel het brouwen nog mee, maar we hadden ook bakken met vuile bierflessen gehaald bij een lokale brouwer, die we zouden vullen met ons eigen bier. Maar die flessen zaten vol peuken en schimmel en moesten eerst gereinigd worden.’
Bert: ‘Dat deden we in de douche en het bad!’
Groots aangepakt Peter: ‘Bert is enorm handig en heeft een eigen metaalconstructiebedrijf. Uit één grote buis laste hij drie ketels, waarin we elk 80 liter konden brouwen.’
Bert: ‘We wilden alleen bierbrouwen voor onszelf en onze vrienden, maar elke vereniging wilde ons bier en het was tijd om het een tikje professioneler aan te pakken.’
Toekomstplannen Peter: ‘Bierbrouwen blijft onze hobby, het mag ons leven niet overheersen. Maar of je nu honderd of duizend liter brouwt, de tijd die je erin steekt, blijft dezelfde. Daarom zullen we wel ons volume verhogen.’
Bert: ‘We kochten een nieuwe brouwinstallatie en zijn die nu zelf aan het opbouwen in Stekene, in een gebouw waar vroeger landbouwmachines werden hersteld. We hebben de hele ruimte schoongemaakt, een nieuw dak gelegd, de elektriciteit vernieuwd en alles een laagje verf gegeven.’
De filosofie Chris: ‘We willen niet dat het financiële aspect te belangrijk wordt. Het gevaar bestaat dat de vriendschap eronder zou lijden. Dat hele bierbrouwen doen we eigenlijk alleen om onszelf te amuseren.’
Het bier Bert: ‘We hebben momenteel twee tripels, een bruin bier en een IPA. Niemand van ons volgde een brouwersopleiding. We hebben gewoon onze zin gedaan en we brouwen toegankelijk, lekker drinkbaar bier. Vandaar onze naam, Vierkant staat voor tegendraads.’
De slogan We doen ons goesting.
