Fotograaf Max Pinckers over het leven op het puntje van zijn stoel: de ‘Vivian Maier’-hoax, jarenlang doctoreren en de onmogelijkheid van Kenia.
Wat is de stoel van je leven? ‘Ik heb niet echt een favoriete stoel, dus kies ik een belangrijke. Op deze designstoel, gekregen van een vriend die naar Berlijn verhuisde, schreef ik tussen 2015 en 2021 mijn doctoraat. Dagen en nachten heb ik erop gezeten. Het doctoraat gaf me zes jaar lang de vrijheid en institutionele steun om met één onderwerp bezig te zijn. De ideale formule, omdat ik sowieso al veel aan onderzoek doe. Ik kon contacten leggen met academici en researchers en tegelijk leerde ik les te geven.’
Voor wie houd je een stoel vrij tijdens je droomdiner? ‘Voor de Britse documentairemaker Adam Curtis. Als BBC-journalist had hij toegang tot allerlei beeldarchieven. Dat materiaal monteerde hij heel poëtisch tot films over politiek en de machtsverhoudingen in onze samenleving. Zijn film ‘The Century of the Self’ gaat over de opkomst van het kapitalisme en de pr-praktijken, gelinkt aan de psychoanalyse. Een aanrader.’
Kun je goed stilzitten? ‘Ik heb liever geen zittend beroep, maar de jongste twee jaar was dat helaas het geval. Door de pandemie kon ik nauwelijks reizen, ook al had ik gepland om naar Kenia te gaan voor mijn project ‘Unhistories’. Door in België te blijven, ben ik rond nieuwe thema’s beginnen te werken, zoals algoritmes en artificiële intelligentie bij beeldproductie.’
Waarvan viel je recent van je stoel? ‘Ik ontdekte onlangs dat de mythe rond fotografe Vivian Maier is bedacht door de Spaanse conceptuele kunstenaar Joan Fontcuberta. Het sprookje is bekend: een jaar na Maiers dood werd een doos met negatieven ontdekt bij een lokaal veilinghuis in Chicago. De straatfotografie van Maier - een nanny - bleek zo goed dat die vondst en het bijbehorende verhaal de wereld rondgingen. Tot Fontcuberta onthulde dat hij die mythe had gecreëerd, gebaseerd op het verhaal over Mary Poppins. Een meesterzet, die perfect past in zijn oeuvre, dat over de leugenachtigheid van beelden gaat. In de kunstwereld wordt deze zaak het liefst doodgezwegen. Misschien zijn er zoveel mensen in getrapt, omdat het een waarheid is die weinigen aankunnen. Het project zegt ook hoeveel we houden van een goed verhaal. En hoe onkritisch we daar soms tegenover staan.’
Op wiens stoel zou je graag eens zitten? ‘Ik heb graag verschillende petjes op. Op mijn expo in het FOMU merk je dat ook: ik ben soms fotojournalist, soms onderzoeker, detective, documentair fotograaf, scenarist of regisseur. Ik meng realiteit met fictie. Nooit met de intentie om de kijker te verwarren of te manipuleren, wel om vraagtekens te plaatsen bij de productie en consumptie van visuele informatie.’
