Na veertig jaar in de filmwereld piekt haar carrière met rollen in ‘Big Little Lies’, ‘Little Women’ en ‘Marriage Story’, een Netflix-film die getipt wordt voor een Oscar en waarin ze in de huid kruipt van een meedogenloze echtscheidingsadvocaat. Laura Dern over de pijn van scheiden - ‘Uit elkaar gaan is een straatgevecht’. En over een wereld die eindelijk plaats biedt aan vrouwen voorbij de vijftig.
Het is 10.45 uur, en ze draagt een zonnebril. Binnenshuis. Laura Dern zegt dat ze ‘bowlingkoorts’ heeft, al doen de symptomen verdacht goed denken aan een kater. Gevolg en oorzaak: ze is gisteren gaan stappen met Noah Baumbach, de regisseur van haar nieuwste film ‘Marriage Story’, en Adam Driver, die de mannelijke hoofdrol speelt. Eerst woonden ze de première bij op het filmfestival van Londen, daarna gingen ze een partijtje bowlen. Waarna ze hun uitje een verlengstuk gaven tot 4 uur ’s ochtends, en zich als volleerde graffitikunstenaars uitleefden op een filmposter van ‘Marriage Story’ die ze in de hotellobby vonden.
‘Ik begon op mijn elfde al in de filmwereld te werken. Natuurlijk zag ik dingen die ongepast waren.’
‘Je kent dat wel’, zegt ze. ‘Het moment dat je plots doodmoe bent en alles om je heen in het niets verdwijnt, en je zo hard schatert omdat de jetlag je te grazen neemt’, aldus Dern, op wiens gezicht - geholpen door een laagje slimme make-up - geen sporen te zien zijn dat ze gisteren tot 4 uur is uitgegaan.
Dat Dern, 52 intussen, de remmen eens helemaal heeft losgegooid, hoeft niet te verwonderen. Ze beleeft een van de drukste periodes in een carrière die net geen veertig jaar geleden begon, toen ze als dertienjarig meisje samen met Jodie Foster schitterde in ‘Foxes’. Later werd ze een muze voor David Lynch in ‘Blue Velvet’ (1986) en ‘Wild at Heart’ (1990), en in 1993 ging ze mainstream met ‘Jurassic Park’.
Het is niets in vergelijking met wat haar nu overkomt. Er is niet alleen het HBO-fenomeen ‘Big Little Lies’, waarin ze Renata Klein speelt, onzeker en volgepropt met woede, goed voor een ticket naar de Golden Globe voor beste vrouwelijke nevenrol in 2018. Er is straks ook ‘Marriage Story’, een Kramer vs. Kramer-achtig dagboek over een scheiding en de schade die daardoor wordt aangericht, vanaf 6 december te zien op Netflix.
En ook nog ‘Little Women’, geregisseerd door Greta Gerwig, toevallig de partner van Baumbach, die genomineerd is voor een Oscar met ‘Ladybird’, waarin ook Meryl Streep, Saoirse Ronan, Emma Watson, Florence Pugh en Timothée Chalamet een rol hebben.
In een wereld die tot nog toe niet meteen vriendelijk was voor vrouwen voorbij de vijftig beleeft Laura Dern het hoogtepunt van haar carrière. En leven. ‘Het is meer dan gewoon werk vinden’, zegt ze over de rollen die ze krijgt, samen met vriendinnen als Julianne Moore, Nicole Kidman of Naomi Watts. ‘Het is dat we ook gecompliceerde, dynamische en heel verscheiden personages kunnen vertolken. Dat is toch een trendbreuk. Net als ‘Enlightened’ in 2011 voor HBO: dat was toen helemaal nieuw. Een komedie in afleveringen van een halfuur, met een vrouw in de hoofdrol.’ Dern speelde toen Amy Jellicoe, een vrouw met bipolaire stoornis, en kreeg er in 2012 een Golden Globe voor.
Groot drama
In ‘Marriage Story’, dat getipt wordt voor een Oscar, heeft Dern de rol van Nora, de echtscheidingsadvocaat van Nicole, gespeeld door Scarlett Johansson. Adam Driver is Charlie, de man van Johansson, die verbijsterd en onbegrijpend ziet hoe zijn vrouw met hun zoon van New York naar Los Angeles verkast en een advocaat inschakelt voor de strijd om de voogdij. Een bitse strijd.
Voor Nora zijn mannen een prooi, vrouwen een zaak. Haar outfits zijn perfect op maat, haar kapsel is duur opgemaakt, haar glimlach die van een schorpioen en haar gif precies wat je wil van iemand die in de rechtszaal aan je zijde zit. De strijd tussen Nora en haar collega’s, gespeeld door Ray Liotta en Alan Alda, is dan ook genadeloos. Zonder enig ontzag voor de gevoelens van betrokkenen.
De film brengt niet meteen een mooie schets van de echtscheidingscultuur in Californië, iets waar Dern in het echte leven ervaring mee heeft. Haar ouders, de acteurs Diane Ladd en Bruce Dern, scheidden toen ze bijna drie was. Ze was te jong om zich de details te herinneren, zegt ze. Maar wel een leeftijd waarop je hele jeugd geraakt wordt door de gevolgen ervan.
‘Ik wil mijn dochter zien opgroeien met de overtuiging dat lachrimpeltjes een manier zijn om mooi te zijn.’
‘Als tiener hoorde ik mijn moeder zeggen: “Ach, in de liefde wordt je hart zo vaak gebroken, word je zo vaak bedrogen, kind”, zucht Dern. ‘Als er een einde komt aan een relatie, dan heb je een paar jaar nodig om de wonden te laten helen. En je verlangt naar een nieuwe partner. Maar dan besef je dat je eigenlijk… twintig jaar nodig hebt om die scheiding te boven te komen.
Mijn ouders zijn nu zo close dat ze zelfs samen met vakantie gaan. Maar ze zeggen nog altijd dat ze ongetwijfeld hadden kunnen beslissen om mij gewoon samen op te voeden, op een vriendschappelijke manier, als ze niet uit elkaar waren gegaan. Uit elkaar gaan is een straatgevecht dat de kinderen onwaarschijnlijk veel schade toebrengt. Dat is het grote drama van scheiden.’
Schuldgevoel
Het moet dan ook een pijnlijke ervaring geweest zijn, toen Laura Dern zelf ging scheiden van musicus Ben Harper, de vader van haar toen twee jonge kinderen, Ellery en Jaya, nu 18 en 14. Na relaties met Jeff Goldblum, Billy Bob Thornton en Nicolas Cage trouwde Dern in 2005 met Harper. In 2013 gingen ze uit elkaar. Sindsdien werd ze gekoppeld aan Baron Davis, de vroegere basketter, of aan rapper en acteur Common. En eerder dit jaar ontkende ze geruchten over een relatie met Bradley Cooper. Laura Dern lijkt zich prima te voelen in haar leven als vrijgezel.
‘Ik was een scheidingskind’, zegt ze en ze kiest haar woorden zorgvuldig uit. ‘Voor je kinderen wil je altijd dat je samenblijft, want een scheiding is verwoestend, met veel verdriet. Omdat je iets ontbindt waar je ooit met grote overtuiging bent ingestapt.’
Maar hoe raakte die scheiding haar zelf? ‘Ik werd plots heel gelovig’, reageert Dern. ‘Ik werd katholiek opgevoed, en toen ik ging scheiden, voelde het alsof ik aan het zondigen was, dat ik iets deed dat niet mocht. Ja, ik werd overrompeld door dat katholieke schuldgevoel.’
Het moederschap nam ze heel serieus. Dern nam anderhalf jaar vrij toen haar zoon werd geboren, om voor hem te zorgen terwijl haar toenmalige echtgenoot ging toeren. Ook nu, 18 jaar later, vertelt ze dat ze haar agent gevraagd heeft om de komende maanden geen nieuwe scripts meer te zoeken. Zodat ze Ellery door zijn laatste schooljaar kan helpen.
‘Het is niet gemakkelijk om een goede ouder te zijn als je acteur bent en er alleen voor staat’, zegt ze. ‘Dat was altijd al mijn grootste strijd, er zijn voor de kinderen, een rots in de branding zijn voor hen, terwijl je voortdurend de hort op moet. Hun vader is een muzikant die constant gaat toeren, ik kan hem dus ook niet vragen om even in te springen, zo van: “Ik kan donderdag of vrijdag niet, neem jij ze.” Want dan zit hij weer in Australië, of zo. Niet gemakkelijk. Gelukkig kon ik rekenen op mijn moeder, en op Imelda, ons kindermeisje. Ze hielpen me om de kinderen met heel veel liefde groot te brengen.’
Luxe
In ‘Little Women’ speelde Dern de rol van Marmee, moeder van de March-meisjes, het archetype van de voorbeeldige huismoeder. De film werd in 2018 gedraaid in Massachusetts, toen Greta Gerwig al zwanger was van haar eerste. Niet dat Dern of iemand anders van de cast daar iets van merkten: het was een zwangerschap die goed uit het oog van het publiek werd gehouden.
‘Terecht’, zegt Dern. ‘Om samen te werken met een schrijver, regisseur, auteur, een geniaal iemand die toevallig een vrouw is, en dan telkens opnieuw te moeten horen hoe een journalist je vraagt hoe het voelt om je te laten regisseren door een vrouw... Vijfentwintig jaar geleden draaide ik een film met een vrouwelijke regisseur die net was bevallen, en de producer wilde niet dat ze haar baby de borst gaf terwijl de crew dat kon zien.
Omdat dat een teken van zwakheid zou zijn. Andere vrouwen zijn ons voor geweest, zij waren de pioniers. Voor onze generatie is de strijd om een plaatsje aan tafel dus eigenlijk een vorm van luxe. Maar tegelijk is het allemaal heel interessant, en vang je er meer aandacht dan ooit mee, hoe vrouw zijn vandaag een gespreksonderwerp is.’
#MeToo
Ondanks de korte nacht ademt Dern medeleven, lacht ze op het perfecte moment, maar deinst ze er ook niet voor terug om haar woede te laten zien. Zoals wanneer de positie van de vrouw in de wereld ter sprake komt. Toen #MeToo ging rollen, sprak ze zelf over hoe ze op 14-jarige leeftijd werd misbruikt. Het was haar poging om haar bekendheid in te zetten voor de zaak.
‘Ik vind het verontrustend dat veel mensen de #MeToo-beweging nog omschrijven als een fase waar we door moeten, of een puur vrouwelijke of feministische kwestie.’
‘Ik besefte dat ik zo veel ervaringen in mijn jeugd, als actrice, eigenlijk had genormaliseerd omdat ik in een geïsoleerde positie verkeerde’, zegt ze nu. ‘Ik begon op mijn elfde al in de filmwereld te werken. Natuurlijk zag ik dingen die ongepast waren. Normaal als je als kind in een wereld van volwassenen werkt.’
En er is nog werk aan de winkel, weet Dern. ‘Ik vind het verontrustend dat veel mensen de #MeToo-beweging nog omschrijven als een fase waar we door moeten, of een puur vrouwelijke of feministische kwestie. Lang voordat The New York Times uitpakte met de Weinstein-affaire, probeerden vrouwen het probleem al aan te kaarten. Bottomline: als je je stem laat horen, dan zullen anderen je steunen. Maar als je op je kop laat zitten, dan wordt dat ongetwijfeld een patroon en raak je er niet meer uit.’
Plastische chirurgie
Vrouwen en de band die ze hebben. Dern vertelt over haar relatie met de collega’s van ‘Big Little Lies’, hoe ze van elkaar houden, zij en Reese Witherspoon, Nicole Kidman of Shailene Woodley, Zoë Kravitz ook en Meryl Streep die er later bij kwam. ‘We stuurden gisteren nog berichtjes: “Gaan we samen op reis? Wanneer zien we elkaar nog eens? Ik mis je zo.” Onze band is echt, oprecht. Meryl zit niet in de groepschat, maar Meryl zit wel in de groepsmail, en Meryl speelt mee in ‘Little Women’, dus is ze nu familie. Eigenlijk is ze… mijn alles.’
Op haar zeventigste is la Streep ook een van de almaar talrijker Hollywoodvrouwen die zich afkeren van plastische chirurgie, en graag op hun eigen manier ouder worden. Een kamp waar ook Dern deel van uitmaakt. Haar huid gaat even rimpelen als ze lacht, maar Dern voelt zich goed en warm in haar vel.
Wat ze ziet als ze in de spiegel kijkt? ‘Weinig’, zegt ze serieus. ‘Ik verloor behoorlijk wat gezichtsvermogen bij een ongeval toen ik zes was. Ik concentreer me dus niet op lijnen of vlekken. Veel belangrijker vind ik het om te vragen: “Hoe gaat het met jou, wat kunnen we vandaag samen doen?” Stel je voor dat je als vrouw in de spiegel kijkt als je gaat slapen of opstaat, jezelf ziet en je schaamt. Jezus. En dat sleep je dan de hele dag mee. Waarom zouden we onszelf dat aandoen?’
Daarom was ze zo blij toen Isabella Rossellini, met wie ze in ‘Blue Velvet’ speelde, op haar 67ste opdook in campagnes van Lancôme. ‘Ik wil mijn dochter zien opgroeien met de overtuiging dat lachrimpeltjes een manier zijn om mooi te zijn, en dat je niet moet proberen jezelf te veranderen om te beantwoorden aan het een of andere idee.
Volgens mij zal de schoonheidsindustrie wel inzien dat ze meer geld zal verdienen als ze antiverouderingscrèmes verkoopt met echte vrouwengezichten in plaats van met een supermodel van 19, het haar perfect gebrusht. Een vrouw die zo’n crème koopt, schaamt zich meteen als ze dat beeld van dat supermodel ziet, want denkt onwillekeurig: “Waarom koop ik dit eigenlijk, zo kan ik er nooit meer uitzien?”’
‘Marriage Story’ is vanaf 6 december te zien op Netflix.