Fantastisch, Belgisch en surrealistisch | Het jaar van duo Charlotte Adigéry en Bolis Pupul

Ik geef toe: ik had mijn openingszin voorbereid. Ze kijkt mij aan alsof ze het in Fort-de-France hoort donderen, maar ze kust mij niettemin hartelijk op mijn wang. Ik vertel haar dat ik haar moeder ken van vroeger. Dat ik ooit zelfs bij haar familie in Martinique op bezoek ben geweest. Al snel gaat er een lichtje branden en praat ze honderduit over de jaren daarna. Over Christiane en José, haar vader die alzheimer heeft. We installeren ons aan tafel en Boris arriveert. Die heeft nog altijd een knoert van een jetlag. Toch gaan de witzige opmerkingen meteen als pingpongballen heen en weer.

Vanmorgen heeft Charlotte per bakfiets haar baby naar de crèche getrapt, kwestie van zich op het interview te kunnen concentreren. Van twee dingen tegelijk bevallen – een plaat en een baby – dat was niet simpel. Het afgelopen jaar ging in een rotvaart vooruit. De debuutplaat kwam uit in maart, sindsdien traden ze op over heel Europa, de Verenigde Staten en Mexico. Een heel contrast met hun leven daarvoor. Kunnen ze me voor de aardigheid eens tonen via hun smartphonefoto’s waar ze vijf jaar geleden mee bezig waren, dag op dag? Charlotte: ‘Haaa! Tof! We zijn vertrokken! (begint te scrollen) Dat is 2017?’ Boris: ‘Vijf jaar geleden? Ik heb een foto waarop ik heb geprobeerd om Charlotte te scannen op Vivino…’ Charlotte giert het uit: ‘Is ’t echt? Met mijn dom hoofd?’ Boris, lachend: ‘Ja, Vivino herkende je niet.’

De twee muzikanten nemen zichzelf zelden serieus, zo blijkt hier aan tafel, en ook in hun teksten. ‘Dat je kunt lachen met jezelf is essentieel’, zegt Charlotte. ‘Boris en ik hebben dat meegekregen van onze ouders. Je mag je niet verliezen in de sérieux van jezelf. Tegelijk mag je jezelf niet ondermijnen door alles weg te lachen. Bij Mary Poppins heb je dat nummer: ‘A spoonful of sugar helps the medicin go down.’ Da’s een beetje hetzelfde. We schuwen in onze muziek bepaalde topics niet, maar humor is een heel goed middel om iets in balans over te brengen. We merken ook dat met de vinger wijzen en preken een averechts effect heeft. Van zo’n boodschap word je niet gelukkig. Daarom is lachen zo belangrijk.’

Terwijl Charlotte zwanger was, is ook hun plaat spreekwoordelijk vanuit de buik gegroeid. Vanuit twee buiken dan. Hoe maken ze samen muziek in hun speelhol, de studio van Soulwax? Boris: ‘Als we elkaar zien, vragen we bij elkaar naar wat de andere bezighoudt. Naar dingen waarvan je weet dat ze in het hoofd van de andere sluimeren. Daarover praten we dan. Soms beginnen we te spelen, soms groeit daar ook een nummer uit.’

Charlotte: ‘Intuïtie is heel belangrijk. Elke keer als ik echt op mijn intuïtie afga, komen daar de beste resultaten uit. In mijn leven, maar ook in onze muziek, zoals bij de hoes van onze plaat. Onze manager, maar ook Stephen en David (Dewaele, n.v.d.r.): ze wilden allemaal als hoes één bepaalde foto waar we nogal statisch naast elkaar staan. Maar wij hadden het idee dat die foto niet klopte.’ Boris: ‘Tot de man van Charlotte ons op een andere foto wees die we over het hoofd hadden gezien. Zowel voor Charlotte als voor mij was dát de juiste foto. Maar ons grafisch bureau in Parijs mailde ons: ‘We strongly advise you not to use this cover.’ We hebben toen het been stijf gehouden en geantwoord, met een kleine verwijzing naar de titel van een plaat van Soulwax: ‘Much against everyone’s advice, we still want this one.’’

Charlotte, lachend: ‘Dat is inderdaad een goed voorbeeld van hoe wij werken. In onze hoesfoto zit óók humor. Dat zijn wij. Dansend met ons pak aan, ik hoogzwanger, terwijl we één worden door wat we doen. De titel ‘Topical Dancer’ is er even intuïtief gekomen, terwijl we aan het grappen waren in de studio. In de titel zitten de inhoudelijke thema’s en het dansen, yin en yang, het intuïtieve tegenover het cerebrale. Het is onze kracht dat we bij dergelijke beslissingen elkaar helpen, zodat het goed voelt voor ons beiden. Dat is een leerproces.’

Boris: ‘Het voedt je vertrouwen in je eigen inschatting. Maar we gaan niet alleen op onze intuïtie af. Het yang is ook belangrijk, het analytisch vermogen en de ratio.’

Charlotte: ‘Het belangrijkste is dat we dezelfde taal spreken als er obstakels op ons afkomen. Daardoor moeten we bepaalde dingen zelfs niet uitspreken. Onze achtergrond is grotendeels dezelfde, al leren we nog altijd veel van elkaar.’

Dat het matcht tussen de twee is mooi om te zien. Ze leerden elkaar kennen via de broers Dewaele. Maar wat is het dat ze als duo gemeenschappelijk hebben, dat hen lijmt? Boris: ‘Die humor, om te beginnen! We waren al heel snel aan het grappen en grollen toen we elkaar voor de eerste keer ontmoetten. Voor de promo van de film ‘Belgica’, waaraan we elk apart meewerkten, gingen we naar Amsterdam: ik om er te draaien, Charlotte om te zingen. Ik had het gevoel dat ik haar al heel lang kende. Tussen ons is er nooit iets amoureus geweest, nee. Ik denk dat dat uniek is en heel waardevol, als je een dichte vriend hebt van the opposite sex. Wij leren zoveel van elkaar.’

Charlotte: ‘Boris is als de broer die ik nooit heb gehad. We hebben nog hotelkamers gedeeld toen er nog geen geld was voor aparte kamers, gezellig in ons pyjamaatje.’

Ze zijn vaak weg, op tournee. Ook in het VK hebben ze voet aan de grond. Ze speelden op het Glaston­bury-festival, en waren te gast in het cultprogramma ‘Later… with Jools Holland’ op BBC. Dan beteken je wat in de muziekwereld. Maar performen, is dat iets wat ze hebben moet leren? Boris: ‘Ik voel dat ik mij nog altijd ontwikkel, dat ik de ruimte mag innemen als lid van een duo. Op een podium kijken we vaak naar elkaar, we pushen elkaar telkens een klein beetje meer, en we voelen dat we daarin aan het groeien zijn.’

Charlotte: ‘Het is gewoon leuk om elkaar uit te dagen, om de energie die je deelt met al die mensen gestaag op te trekken. In september speelden we in het voorprogramma van Grace Jones in de Hollywood Bowl in L.A., voor achttienduizend mensen. Zij heeft ons zo van onze sokken geblazen. Een no-nonsensevrouw die elke impuls volgt die in haar opkomt. Ze kruipt als ze er zin in heeft, heft haar been op als een hond als ze er zin in heeft. Dat willen wij ook, ons ongeremd voelen op een podium. Die gedeelde energie almaar hoger tillen. Je vrij voelen. Een kind kan het perfect, maar later verlies je die spontaniteit. Je moet je remmingen afleren.’

Boris: ‘Grace Jones heeft inderdaad geen enkele remming. Ze vloekte er ook geweldig op los. Eigenlijk is ze heel erg punk. Punk leidt tot frictie. Op een podium moet je die frictie opzoeken. Dan komt er interactie. Daarin zullen we elkaar aanmoedigen, Charlotte en ik.’

Hoe was het trouwens om voor zo’n gigantische massa van achttienduizend mensen in Hollywood te spelen? Was dat het summum tot nog toe? Boris lacht en kucht: ‘Wel euh… Het is zeker niet de show die ons zal bijblijven als een waarbij we ons hebben kunnen smijten. Het was allemaal nogal onwerkelijk. De eerste vijf rijen waren mensen die er heel chic zaten te dineren. De rijen daarachter: ook allemaal voornaam uitgedoste mensen. Op rij twaalf had je er dan misschien eentje dat rechtstond en een beetje danste. Daarachter zag je een berg van tienduizend mensen die een abstract gegeven werden, één blubber. Er kwam ook geen geluid terug, alles verdween in het ijle.’

Charlotte: ‘We hadden daar wel vooraf afgesproken: we zullen ons niet verliezen in wat wij denken dat de mensen verwachten. We doen gewoon hetzelfde als in pakweg café Afsnis in Gent. Dat heeft er ons wel doorgetrokken.’

Boris: ‘Door alles errond kreeg je ook stress. Op het podium stonden zogenaamd belangrijke mensen die niet allemaal even sympathiek waren.’ Charlotte: ‘En die je uitdrukkelijk lieten voelen dat je toch maar shit bent. Dat kwam heel hard binnen. Ik had het gevoel dat ik naakt moest optreden. Bieke heeft een foto van mij van net na de show. Ik ben als een bolletje in elkaar gekropen en beginnen te huilen, van pure ontlading, denk ik.’

De mooiste momenten legde Depoorter vast tijdens kleinere concerten. Daar zie je duidelijk de uitdrukkingen van de mensen in het publiek, de fascinatie. Boris: ‘In die kleinere zalen waren het allemaal coole mensen die speciaal naar onze concerten waren gekomen. United Colors of Benetton!’ Charlotte: ‘Al die gezichtjes, die emoties. Zoveel kleuren, zoveel persoonlijkheden, seksuele oriëntaties, leeftijden! Allemaal zo hip gekleed en gestyled! Die waren zó enthousiast, dat geloof je bijna niet!’

Elke dag on the road, en de bekendheid die groeit. De airplay, de interviews in zoveel bekende muziekmagazines. Is hun leven na die paar maanden toeren op veel vlakken veranderd? Charlotte: ‘Sinds een paar maanden valt het me op dat mensen me aanspreken omdat ze me herkennen. Ook in de frituur, haha! En dan is er nog de glamoureuze kant. In L.A. mocht ik overnachten in een prachtig huis van ons label. We werden uitgenodigd om de Valentino-show te doen in Qatar. We komen meer en meer in contact met luxe, op een rare manier, terwijl ik zelf nog steeds in een huurhuis woon. Het is onze echte wereld niet. Ik herinner me de tijd dat ik op kot zat, en zelfs geen geld had om een brood te kopen. Dat is nu anders. Ik heb geen schulden meer, maar ik moet nog zoeken naar welke levensstandaard haalbaar is. Misschien compenseer ik nu wel iets te veel wat ik vroeger heb gemist.’

Boris: ‘Muziek kunnen maken, kunnen toeren en een deel van de wereld kunnen zien: dat vind ik echt een luxe. Dat we er geen enkele andere job meer moeten bijnemen. Ik vind het belangrijk dat je jezelf altijd in perspectief kunt plaatsen. Dat je als je rondtoert in de wereld, ook altijd blijft kijken naar jezelf en je eigen stukje België.’

Ze hebben beiden hun wortels hier. Maar ook respectievelijk in Guadeloupe en Martinique, en in Hongkong. Hoe Belgisch voelen ze zich in het buitenland? Boris: (nadrukkelijk) ‘Héél Belgisch.’ Charlotte: ‘Ja, amai!’ Boris: ‘Alle clichés kloppen. Ik voel me vooral Belgisch als een ober in de VS de rekening komt brengen nadat ik mijn laatste hap heb gegeten.’ Hij doet de ober na: ‘‘Whenever you’re ready’ of ‘Appreciate it’. Amerikanen zeggen iets, maar ze bedoelen iets anders.’

Charlotte: ‘Hier kunnen mensen koud en afstandelijk zijn, maar zodra je ‘vertrokken’ bent, verloopt het contact veel echter. Mensen hebben hier nood aan een veel authentiekere uitwisseling. Het leven is hier ook comfortabel. Ik heb een huis dat ik niet moet delen met vijf anderen. Ik hoef niet te vrezen voor mijn leven als zwarte vrouw hier.’

Boris: ‘Toen ik naar Hongkong reisde, waar mijn moeder vandaan kwam, probeerde ik me als een local te gedragen.’ (Charlotte schiet in een lach) Boris: ‘Een local dus, maar na een tijd klopte dat niet meer en voelde ik me toch erg Belgisch. Het rare is: ik voel me Belgischer als ik in het buitenland ben, niet als ik in België ben.’

Zijn ze ook niet heel erg Belgisch doordat ze aansluiten bij een traditie van het surrealisme? Het feit dat ze serieuze thema’s benaderen met humor, met als medium ongelooflijk fijne en intelligente muziek waarop je niet kunt blijven stilzitten? Boris: ‘We zijn blij dat je dat zegt. Dat is ook een echt compliment. Als we op iets trots moeten zijn als Belgen in het buitenland, dan zijn het wel de kunstenaars uit het surrealisme, zoals Magritte. Onze labelbaas die uit Parijs komt, was de eerste die over onze muziek zei: ‘Het is fantastisch, het is Belgisch, het is surrealistisch.’ Wij hadden dat nog niet echt door.’

Rondtoeren is een onderneming. En vast nog méér met een baby, een fotograaf en een heel gevolg. Is het een luxe om omringd te zijn met mensen die alles regelen en managen? Boris: ‘Ik begrijp dat je dat in een bepaalde context ‘een luxe’ zou kunnen noemen. Maar als Bieke meegaat, dan is ze in de eerste plaats mee als fotograaf en ziet zij dat echt als een job. Als de man van Charlotte meegaat, of haar moeder, dan spelen ze voor een groot deel ook au pair. Die dingen zijn belangrijk voor ons.’

Charlotte: ‘Soms zie ik ons in het vliegtuig richting hier of daar, dan denk ik: zie ons hier nu allemaal zitten. Tegelijk is dat ook wel nodig om mentaal stabiel te blijven. Een luxe is het niet. Het is noodzaak. Wij willen ons gewoon omringen met mensen die mogelijk maken wat wij belangrijk vinden. Mensen die een omgeving creëren waarbinnen wij goed kunnen performen, geïnspireerd kunnen zijn en onszelf kunnen zijn. Ik heb gekozen om mijn kind mee te nemen op tournee, omdat het niet anders gaat. Ik zou anders depressief worden.’

Intussen spurt Boris weg. Hij gaat Bieke Depoorter afhalen op de luchthaven. Wat doen ze nog met de feestdagen, vraag ik aan Charlotte. ‘Eerst trekken we voor een paar shows naar Mexico. Twee in Mexico City en daarna een in Acapulco’, zegt ze. ‘Dan is het even rustig. Misschien gaan we met ons gezin samen ergens naartoe, als de portemonnee het toelaat. Maar het hoeft niet. Misschien blijven we gewoon rustig thuis. Daar geniet ik evenzeer van.’