Anna Delvey: fraude maakt furore

Sinds dit weekend is Sorokins smeuïge verhaal te zien in de langverwachte Netflix-reeks ‘Inventing Anna’, die nu al de hit van het voorjaar lijkt te worden. En de concurrentie lonkt: ook actrice en schrijfster Lena Dunham zou werken aan een HBO-serie over Anna Delvey. Naast de vele ‘documentaries’, kranten- en magazineartikels over Delveys calamiteiten, inspireerde ze ook een toneelstuk op de Londense West End (‘Anna X’) en een zesdelige ‘true crime’-podcast van BBC Radio 4 (‘Fake Heiress’).

Zodra je een celebrity bent, maalt niemand er nog om waar je die status oorspronkelijk aan te danken hebt. Of, zoals ze het met veel zelfspot samenvatte op haar populaire Instagram-account @theannadelvey: ‘Naar de gevangenis gaan, is de nieuwe sekstape.’

Pers en publiek lijken niet genoeg te kunnen krijgen van het verhaal over de ‘socialite scammer’: de dochter van een vrachtwagenchauffeur uit een dorp buiten Moskou, die een plekje veroverde tussen de jetset van Manhattan.

Sorokin was amper 22 toen ze in haar eentje toekwam in New York, maar ze kende in een mum van tijd alle belangrijke mensen, en blufte zich binnen op de juiste feestjes en vernissages. Ze droeg outfits van Balenciaga en Celine, woonde in exclusieve hotels, maakte dure trips naar Marrakech en de Biënnale van Venetië.

Hoewel ze niet meer dan een stage bij het modeblad Purple op haar palmares had, stelde niemand zich vragen bij haar megalomane ambitie om een ‘Anna Delvey Foundation’ op te richten, een vaag plan dat het midden hield tussen een privéclub en een kunstinstelling. Architect Gabriel Calatrava (zoon van) zou een gigantisch pand in hartje Manhattan inrichten, beweerde ze. Christo zou voor de opening het gebouw inpakken, zei ze. Er zouden ook locaties komen in L.A., Londen, Hongkong en Dubai. Het was slechts een kwestie van tijd tot het familiefonds haar vermogen van 60 miljoen dollar zou vrijgeven, op haar 25ste verjaardag.

Het klonk allemaal niet ongeloofwaardig, vertelde een van haar ‘vrienden’ aan een journaliste van New York Magazine, die als eerste het verhaal van de echte Anna Sorokin reconstrueerde. ‘Er lopen hier zoveel ‘trust fund babies’ rond. Iedereen is je beste vriend, maar je weet eigenlijk niks over mekaar.’

Dat die Anna uit Duitsland niet eens goed Duits sprak? Niemand vond het vreemd. Ze trakteerde gul en strooide af en toe biljetten van honderd dollar als fooi in het rond. Die schone schijn volstond om ongehinderd een luxeleven te leiden, met ongedekte cheques en knullig vervalste bankafschriften. Als je maar de illusie kunt wekken dat je geld hebt, is iedereen blijkbaar bereid je nog meer geld te geven. Delvey woonde al een maand in 11 Howard in Soho, voor het hotel haar vroeg om een geldige kredietkaart te tonen. Haar rekening was toen opgelopen tot 30.000 dollar. Een privéjet boekte ze door een screenshot van een (valse) geldoverschrijving te tonen. Sorokin slaagde erin een droombestaan bij elkaar te ritselen, vanaf haar aankomst in New York in 2013 tot haar arrestatie in 2017.

Toen haar oplichting aan het licht kwam, werd haar verhaal onthaald op een mix van ongeloof en leedvermaak. Sorokin was de schuldige, maar het was toch vooral haar elitaire entourage die voor schut werd gezet. ‘Ze wordt gezien als een moderne Robin Hood’, schreef het magazine Dazed and Confused, omdat de gedupeerden banken, hotels en rijkeluiskinderen waren.

‘Zodra ik een lening zou krijgen voor mijn project, ging ik iedereen terugbetalen’, vertelde Delvey na haar vrijlating, in een spraakmakend interview aan het programma ‘60 minutes’, dat op YouTube meer dan 2 miljoen keer bekeken werd. Ze ziet er stralend uit en giechelt, niet gehinderd door schaamte of schuldbesef. Ze houdt vol dat ze geen misdaad heeft gepleegd. ‘Ik heb mensen om geld gevraagd, en ze waren vrij om ja of nee te zeggen. Als ze me geld willen geven, dan is dat hun zaak.’

Delvey toont aan hoeveel je kunt bereiken als je een talent hebt voor ‘personal branding’ en ‘storytelling’. Zo legt ze met haar bedrog vooral het snobisme en de oppervlakkigheid bloot van de wereld waarin ze infiltreerde. Media omschrijven haar als ‘een valse it-girl’ en ‘een nep-influencer’. Maar wat is een ‘echte’ it-girl? Wat zijn de criteria voor een ‘waarachtige’ influencer? Zolang Sorokins fictieve leven boeiend genoeg was, leek niemand geïnteresseerd in haar realiteit.

Dankzij het internet is onze identiteit rekbaarder dan ooit tevoren, en Delveys heilige geloof in haar eigen maakbaarheid is slechts een symptoom van deze tijd.

‘Ergens in de loop van de digitale revolutie zijn onze levens vervangen door verhalen’, zo verwoordde de Financial Times het, in het artikel ‘Welcome to the age of the hoax’.

Die manipulaties kunnen relatief klein en onschuldig zijn, zoals de Nederlandse zanger Dotan, die een trollenleger inhuurde en zichzelf via valse fan-accounts lof toezwaaide. Maar soms is de schade bij het publiek reuzegroot. Zo was er de Australische Belle Gibson, die op sociale media verslag deed van haar strijd tegen kanker, en een gigantisch imperium wist uit te bouwen met een eigen app en een website vol dieet- en lifestyleadvies. Tot bleek dat ze nooit ziek was geweest.

HBO maakte een hele documentairereeks, ‘Generation Hustle’, over jonge mensen die rijk werden door zichzelf een sterrenstatus aan te meten in de schemerzone tussen realiteit en fantasie. Opmerkelijk ook dat vrouwen op het domein van de ‘con artists’ alvast het glazen plafond hebben doorbroken. Elizabeth Holmes, ooit de CEO van de fel gehypete farmastart-up Theranos, sierde de cover van het zakenblad Forbes als jongste vrouwelijke ‘selfmade miljardair’. Ze zette zichzelf in de markt als een vrouwelijke Steve Jobs: ze droeg net als Jobs altijd een zwarte coltrui en kocht voor haar kantoor dezelfde meubels als hij.

Het is het resultaat van een jarenlang geloof in ‘Pinterest-positiviteit’: Geloof in je eigen dromen, en laat de werkelijkheid geen obstakel zijn. Een goed idee volstaat, het harde werk doen we later wel. Of niet.

Het is zoals de vastgoedwebsites die je een mooie computertekening tonen in plaats van foto’s van het krot dat te koop staat. Niet de werkelijke staat, maar het potentieel primeert. De belofte is wat telt.

De dag dat Anna Delvey werd vrijgelaten, begon ze in een niet aflatend tempo de 150.000 volgers op haar Instagram-account @theannadelvey te entertainen, met vrolijke berichten over haar herwonnen glossy leven in New York: selfies in dure hotelkamers, designeroutfits, braspartijen met kaviaar. Hoe ze die levensstijl financierde, is deel van het eindeloze mysterie dat ze graag in stand houdt. Het geld van haar Netflix-contract ging rechtstreeks naar de gedupeerden, omdat de wetgeving veroordeelde criminelen verbiedt om profijt te slaan uit hun misdaden. Zo betaalt Netflix - wij dus, het hongerige publiek - met enkele jaren vertraging de openstaande rekeningen van Delvey: de dure hotels, de designerkleren, de vluchten in een privéjet.

‘Gelukkig hebben ze mijn Louboutins niet afgepakt’, schrijft ze provocerend bij een foto van haar torenhoge stiletto’s. Sinds enkele weken is de waarheid achter het glanzende Instagram-leven een pak rauwer: omdat haar verblijfsvergunning verstreken was, zit Anna Sorokin opgesloten in een detentiecentrum om naar haar thuisland te worden gedeporteerd. Vorige week schreef ze een artikel in Business Insider vanuit haar cel. ‘Wist je dat ik de enige vrouw ben in deze hele gevangenis? Zeg nog eens hoe bijzonder ik ben.’

‘Inventing Anna’, gemaakt door Shonda Rhimes (die eerder successen boekte met ‘Grey’s Anatomy’, ‘How to Get Away with Murder’ en ‘Bridgerton’), is nu te zien op Netflix.