Om nog meer koffieleuten te overtuigen hun capsules terug te sturen, werkt Nespresso samen met het Zweedse hipsterfietsmerk Vélosophy. Wij maakten een testrit op hun paarse tweewieler van voormalige koffiecapsules.
Wat hebben Ghana, Zwitserse koffie en hipsterfietsen met elkaar te maken? Op het eerste gezicht bitter weinig. Tot je hoort dat de chique koffiemaker Nespresso samenwerkt met de coole Zweden van Vélosophy. Die laatsten maken hippe high-end stadsfietsen van gerecycleerd aluminium. En dat is precies waar ze elkaar kruisen, want hun nieuwste fiets is gemaakt van gerecycleerde Nespresso-capsules.
Dat is eenvoudiger dan je denkt: de koffiecups zijn vervaardigd van aluminium, net als het fietsframe. Het grote voordeel van dat lichte metaal is dat het oneindig herbruikbaar is. Je kan het keer op keer omsmelten zonder kwaliteitsverlies. Dat spaart niet alleen grondstoffen - aluminium wordt gemaakt van bauxiet - maar ook energie. Aluminium recycleren kost 95 procent minder energie dan het produceren. Zo rijden er nu fietsen rond die vroeger koffiecups waren.
‘In elke fiets zitten 300 capsules verwerkt’, vertelt Vélosophy-oprichter en -CEO Jimmy Östholm wanneer we hem ontmoeten in zijn hometown Stockholm. Wie elke dag één koffietje drinkt, heeft na een jaar een fiets bij elkaar. Of toch bijna. Want voor het fietsframe is een mix gebruikt van gerecupereerd én premium aluminium.
‘De aluminiumlegering van de koffiecapsules is te zacht en te licht om er een fietsframe van te maken. Er zit te veel silicone in. Om tot een legering te komen die sterk genoeg is, voegden we ander aluminium toe, zowel gerecycleerd als nieuw aluminium’, legt Östholm uit.
Twee jaar geleden stuurde hij een kort mailtje naar Nespresso: ‘Ik heb gezien dat jullie met gerecycleerde cups al een balpen maakten met Caran d’Ache en een knipmes met Victorinox. Toevallig geen interesse in een fiets?’
‘Het was een roep in de woestijn’, vertelt Östholm. ‘Ik ging ervanuit dat ze nooit zouden reageren. Maar zo kon ik mezelf niet verwijten dat ik het nooit had geprobeerd. Tot mijn eigen verbazing kreeg ik na een maand antwoord.’
80 miljoen fietsen
En hoe zit het dan met Ghana? Wat heeft dat land met Nespresso en Vélosophy te maken? Al sinds de lancering in 2016 geeft het Zweedse merk voor elke verkochte fiets een tweewieler aan een meisje in Ghana.
‘Voor ons zijn fietsen een handig vervoermiddel, maar in ontwikkelingslanden kan een fiets echt het verschil maken’, zegt Östholm. ‘Het verschil tussen naar school gaan of niet bijvoorbeeld. Veel meisjes stoppen met school omdat ze door de urenlange wandeling naar de klas geen tijd genoeg hebben om thuis te helpen. Dankzij een fiets kunnen ze én naar de les gaan én thuis helpen.
Uit onderzoek bleek dat meisjes die met de fiets naar school kunnen 30 procent vaker aanwezig zijn in de klas dan zij die moeten wandelen. En hun slaagkansen liggen 60 procent hoger.’
De geëngageerde Östholm glundert als hij het vertelt. ‘Toen ik Vélosophy oprichtte, wilde ik meer doen dan mooie fietsen maken. In een artikel las ik dat de nood aan fietsen in ontwikkelingslanden enorm is. Ze schatten zo’n 80 à 100 miljoen.
Het goedkope vervoermiddel kan echt een hefboom zijn. Zo werd mijn ‘one for one’-idee geboren. Ik werk daarvoor samen met World Bike Relief, een Amerikaanse vzw gespecialiseerd in fietsen voor ontwikkelingslanden. Zij ontwierpen zelf een speciale fiets, geschikt voor de wegen daar. Zeventig procent van de fietsen wordt ter plaatse gemaakt, wat ook werkgelegenheid creëert.’
Biobrandstof
Nespresso en Vélosophy doopten hun fiets toepasselijk ‘Re:Cycle’. De paarse kleur is een knipoog naar de Arpeggio, de populairste koffiesmaak van Nespresso. De bel heeft de vorm van een koffiepad en in het Aalto-achtige houten bagagerek vooraan is er plek voor twee take-awaykoffies. De fiets - een limited edition van duizend stuks - is te koop via de Vélosophy-site én te winnen in de Nespresso-boetieks.
‘Met deze fiets willen we vooral aan onze klanten tonen wat voor fantastische dingen je kan doen met oude cups, in de hoop dat meer mensen hun oude capsules terugbrengen’, vertelt Astrid Haas, duurzaamheidsmanager bij Nespresso. Op dit ogenblik komt in België slechts een kwart van de verkochte capsules terug. Er belandt dus een enorme hoop waardevol aluminium in het restafval.
‘Nespresso heeft de capaciteit om 100 procent van de pads te recycleren. In 2012 opende een recyclagefabriek in Nederland, die Nespresso mee financierde. Behalve het aluminium verwerken we daar ook het koffiedik. We maken er compost van voor de omliggende tuinbouwserres. En van de gassen die tijdens het composteerproces vrijkomen, produceren we biobrandstof voor bussen.’
Dat Nespresso zijn koffie verpakt in aluminium is geen toeval. Het bewaart het best de smaken en aroma’s, omdat het zuurstof, vocht en licht tegenhoudt. Bovendien is het - anders dan bijvoorbeeld plastic - eenvoudig, volledig en oneindig recycleerbaar.
Het is geen probleem dat er binnen in de cups een dun laagje plastic zit dat ervoor zorgt dat de koffie het aluminium niet raakt. Dit filter smelt tijdens het recyclageproces, waardoor er 100 procent aluminium overblijft. Dat gerecycleerde aluminium verkoopt Nespresso.
Slechts een klein deel - wereldwijd gaat het om 13 procent - verwerkt het bedrijf zelf tot nieuwe cups. Waarom zo weinig, vragen we aan duurzaamheidsmanager Haas. ‘Alle capsules worden gemaakt in onze drie fabrieken in Zwitserland. Het is te omslachtig om al ons hergebruikt aluminium naar daar te verschepen.’
Pilootproject
Op dit ogenblik komt in België slechts een kwart van de verkochte capsules terug. Er belandt dus een enorme hoop waardevol aluminium in het restafval.
Nespresso, een onderdeel van de Zwitserse multinational Nestlé, kwam in de jaren 80 op de markt en brak in de jaren 90 echt door. Toen begonnen ze ook met het recyclageprogramma, intussen al 25 jaar geleden dus. Sinds 2009 kunnen ook Belgische klanten hun cups terugbrengen. Nespresso doet er alles aan om het zijn klanten zo gemakkelijk mogelijk te maken.
In België zijn er duizend inzamelpunten, waaronder de Nespresso-winkels, Q8- en UPS-punten. Je kan je zak met lege pads zelfs meegeven aan de koerier die je nieuwe bestelling levert en er loopt een pilootproject in Waals-Brabant met containerparken. Toch is Nespresso’s uiteindelijke droom dat zijn cups de pmd-zak in mogen. In Duitsland - en sommige delen van Frankrijk - mogen de cups nu al in de blauwe zak.
Nespresso lobbyt stevig, samen met onder meer het kaasmerk La vache qui rit om ook hier kleinere aluminium items toe te laten in de pmd-zakken. Maar voorlopig is het njet, omdat België nog niet de juiste verwerkingsinstallaties heeft.
Ronde van Vlaanderen
Genoeg gebabbeld. Tijd voor een testrit. Östholm nodigt ons uit om Djurgården - de groene oase van Stockholm - te verkennen op de Re:Cycle. Onderweg vertelt hij dat het niet veel had gescheeld of Vélosophy had nooit bestaan. Voordat hij het merk in 2015 oprichtte, had hij al eens een poging ondernomen om een fietslabel te beginnen. Maar dat liep desastreus af.
‘Jarenlang werkte ik als consultant in de design- en reclamewereld. Maar ik miste het contact met het product en begon te dromen van mijn eigen merk. Dat het iets met fietsen zou worden, was een evidentie. Mijn hele leven draait rond fietsen’, vertelt de sympathieke Zweed.
‘Op mijn vijfde fietste ik voor het eerst en ik vond het meteen fantastisch. Mijn wereld werd ineens zoveel groter. Op mijn veertiende bouwde ik mijn eerste fiets. Met wat hulp van mijn vader. In het pre-internettijdperk bestelde ik al mijn onderdelen uit catalogi zonder prentjes. Het werd een superfiets, maar helaas werd hij gestolen.’
‘Zweden is een fietsland, maar het verbleekt naast België. Daar is de fietssport religie. Mijn lievelingskoers is de Ronde van Vlaanderen. Ik heb ze al twee keer gereden op de wielertoeristendag.’
Doodnerveus
Terug naar zijn eerste fietsdebacle. In 2012 klopte Östholm aan bij Cycleurope, Zwedens grootste fietsproducent. Hij mocht daar zijn plan uitproberen: een hippe stadsfiets maken. ‘De looks waren geïnspireerd op een fixie, toen echt nieuw, maar dan met versnellingen. En we werkten ook al met het ‘one for one’-principe.’
Östholm doopte zijn fiets Porteur en verkocht er dik tweehonderd. Maar de fietsen werden - anders dan afgesproken - geproduceerd in China van goedkoop materiaal. ‘Ze braken en ik moest ze een voor een terugroepen. Een catastrofe. Na veel slapeloze nachten belde ik doodnerveus elke koper persoonlijk op. Ik bood mijn excuses aan en bedankte hen voor de steun. Niemand werd boos.
Ze spraken me zelfs moed in om ermee door te gaan. Ze hielden van de look van de fiets en het ‘one for one’-principe. Dat gaf me de moed om het opnieuw te proberen. Als ik hen niet allemaal had opgebeld, was Vélosophy er nooit geweest. En weet je wat: enkele van mijn oude Porteur-klanten rijden nu rond op een Vélosophy.’
Voor Vélosophy nam Östholm het roer in eigen handen. Hij werkt nu met een Franse fabrikant en gebruikt aluminium in plaats van staal. Vélosophy is klein - behalve de creatieve Östholm zijn er nog een praktisch ingestelde assistent en twee digitale profielen. Jaarlijks verkopen ze 300 à 400 fietsen. Maar aan ambitie en vastberadenheid geen gebrek. ‘Ik wil van de wereld een mooiere plek maken’, meent Östholm.
Wie binnenkort Stockholm met de (Nespresso)-fiets wil ontdekken, raden we alvast Bonne Mécanique aan. Dat hippe fietscafé met winkel en herstelplaats is mee opgericht door mister Östholm. Of ze er Nespresso-serveren, durven we niet te beloven.
De ‘Re:Cycle’ kost 1290 euro en is te koop via velosophy.cc. Nog tot 15 september kan je in elk van de elf Belgische Nespresso-boetieks een fiets winnen.