In deze rubriek geven we het woord aan makers die het gemaakt hebben. In deze aflevering: keramiekkunstenaar Elke Vanlerberghe.
Hoe maakt u het?
‘Toen ik vijf jaar geleden mijn eerste potje draaide, wist ik meteen: dit wil ik blijven doen. Ik ben ontzettend gelukkig dat ik mijn job als theaterproductieleider durfde op te zeggen om professioneel keramist te worden. Het was best spannend om op mijn 45ste met Lerry Ceramics te beginnen, zonder vast inkomen. Maar keramiek als hobby houden was voor mij geen optie. Ik wilde mezelf niet beperken in mijn ambitie. Ik heb zoveel ideeën en aanvragen dat ik me helemaal kan onderdompelen in mijn ambacht. Ik heb mijn passie gevonden, het begeestert me. Ik sta op met keramiek en ga ermee slapen. Als ik nieuwe glazuren koop, sta ik te springen om ermee aan de slag te gaan. Ik ben niet te stoppen.’
Wat maakt je dag goed?
‘Het moment dat ik mijn keramiekoven mag openen. Het is magisch, geeft me een roes en een kick. Het is verslavend, omdat er altijd verrassingen in zitten. Ik wil steeds nieuwe stukken maken. Hetzelfde in setjes produceren ligt niet in mijn aard. Op Instagram zag ik een filmpje van een keramist die zichzelf uitdaagde om elke dag een ander kopje te ontwerpen. Voor mij is dat de evidentie zelf. Van een ‘writer’s block’ heb ik nooit last, er zitten zoveel ideeën klaar in mijn hoofd. Ik ben van nature wel een perfectionist. Maar op mijn 45ste heb ik geleerd om de controle deels uit handen te geven. Je weet nooit precies hoe iets uit de oven komt. Ook al krijgen de klei en het glazuur bij mij geen vrij spel: ik beslis hoe iets er zal uitzien.’
Wat wil je duidelijk maken met je werk?
‘De mens heeft al eeuwenlang de drang om te versieren, te verfraaien, te tooien, op te smukken. We zetten iets op een sokkel, hangen er gordijnen rond, prikken er een oorbel door, lijsten het in of decoreren het met een motief. Zelfs onze berichtjes smukken we op met emoji’s. Dat basisidee verwerk ik in een hedendaagse beeldtaal, gecombineerd met mijn fascinatie voor de Grieks-Romeinse oudheid. Ik hou van puur ornament: decoratie die met de aandacht gaat lopen. Ik maak graag van iets gewoons iets buitengewoons. Mijn koffiekopjes passen in de vaatwas, maar evengoed in een vitrinekast als pronkstuk. Mijn kommen zijn niet alleen bedoeld om eten in te serveren, ze worden zelf het ‘conversation piece’ aan tafel. Tijdloosheid streef ik niet na, mijn werk is uitgesproken hedendaags, omdat ik mezelf altijd probeer te vernieuwen.’
Waar moet je dringend werk van maken?
‘Sinds vorig jaar volg ik lessen aan de academie. Tot dan had ik alleen heel gedegen technische cursussen gevolgd, bij Atelier Aimée in Gent en bij internationale keramiekmeesters. In de academie kan ik in alle vrijheid creëren, zonder doel of deadline. Ik verken er steeds meer de sculpturale dimensie van mijn werk, los van het functionele aspect van gebruikskeramiek. Daar wil ik ook naartoe. Ik zou mijn atelier evenwel nooit kunnen delen met een andere keramist. Dan kun je elkaar besmetten met je stijl of ideeën. Ik wil me kunnen isoleren tijdens mijn maakproces. Ja, het is minder sociaal dan mijn werk als theaterproductieleider, maar ik voel me nooit alleen in mijn atelier.’
Waar maak je een potje van?
‘Bij de start van Lerry Ceramics wilde ik alles zelf doen: social media, beurzen, foto’s maken, inpakken en verzenden... Intussen heb ik de controle uit handen kunnen geven aan Liesje Patteet. Zij doet dat supergoed en dat maakt me gelukkig, want dankzij haar heb ik nu veel meer tijd om te creëren.’
Wat is er in de maak?
‘Bij de interieur- en decowinkel Agnes & Maurice in Gent heb ik tot eind oktober een expo. Voor de vernieuwde shop van het Antwerpse ModeMuseum maakte ik een keramiekcollectie, geïnspireerd op maskerades en make-up. Bij de boetiek Les Précieuses in Brussel toon ik mijn kandelaars. Ik moet dringend werken aan een collectie voor de Dubai Design Week begin november. Olly Ceulenaere, de chef van Publiek, vroeg me een crazy ‘dame blanche’-ijsbeker te maken die ook als object op tafel kan staan. Van 19 tot en met 24 december organiseer ik weer Lerry Christmas, een pop-upconceptstore met keramiek en collectibles in Gent. In het voorjaar van 2025 komt in de interieurwinkel Omarcity in Antwerpen een expo waarin ik voor het eerst keramieken meubilair zal tonen, zoals krukjes of bijzettafels. En in mei volgt weer Athena, de keramiekbeurs die ik samen met 019 heb opgericht. We tonen werk van zo’n dertig keramisten. Voor die gelegenheid maak ik altijd nieuwe stukken, vorig jaar waren dat fonteinen en moerassen.’
Hoe maak je het verschil?
‘Met mijn kwaliteit, originele vormen en unieke glazuurcombinaties. En met mijn onstuitbare drang om te experimenteren. Ik benader klei meer als een persoon dan als materie. Als de klei zegt: ‘ik wil meer naar links’, laat ik dat gebeuren. Plooi je ze naar rechts, dan gaat het in de oven toch mis. Klei heeft een geheugen. Als ze uit zichzelf een vorm dicteert, luister er dan naar. Zie er de schoonheid van in. Vergelijk het met pizzadeeg: als je het te snel uitrolt, krimpt het weer.’
Experimentele blijmakers
Bij de Gentse conceptstore Agnes & Maurice toont Lerry Ceramics nog de hele maand oktober nieuwe creaties in keramiek. Ze presenteert er borden, kopjes, bowls, maar ook kleine sculpturen in haar unieke stijl. In Lerry’s universum is ‘decoratief’ geen scheldwoord. De rode draad in haar werk is net ‘het menselijke verlangen om te versieren en te verfraaien’.
Ook in de vernieuwde shop van het Antwerpse ModeMuseum is er een reeks nieuwe creaties van Lerry te zien. ‘Mijn keramiek bevat een soort vanzelfsprekendheid, lichtheid en positiviteit die we kunnen gebruiken in deze moeilijke tijden. Ik beschouw ze als aanstekelijke blijmakers.’
Lerry’s take-over bij Agnes & Maurice (Predikherenlei 9, 9000 Gent), tot en met 31 oktober