De eerste indruk maak je maar één keer: die regel geldt zeker voor appartementsgebouwen in Knokke. Omdat de vakantie al begint in de hal gingen we op zoek naar de verrassendste entrees, van de jaren 20 tot nu. Want een lobby zonder smoel is als een rocksong zonder killerintro.
Spaans bloed
De hal van Residentie Flamenco op de Zeedijk, aan het Albertstrand, dateert van 1959. Het ontwerp heeft in de verste verte niks te maken met de zwierige Spaanse folkloredans. Met haar elegante bank, haar ritmische houten lambrisering en marmeren plint doet de entree eerder Scandinavisch streng dan Spaans warm- bloedig aan.
Toch zie je in Knokke, Duinbergen en Heist heel wat naoorlogse appartementsgebouwen met namen die Spaans geïnspireerd zijn: denk aan Residentie Miramar, Mirador, Pez Espada of Valencia. Die namen tonen hun tijd.
Vóór de Eerste Wereldoorlog waren er opvallend veel Duitse namen (Hotel Germania, Hotel Dortmund of Hotel Rhein). Na de wederopbouw in de jaren 50 waren vooral Britse en Franse namen bon ton. Door de opkomst van het Spaanse kusttoerisme in de jaren 50 en 60 verloor de Belgische kust wat van haar aantrekkingskracht. Met een Spaanse residentienaam probeerden slimme Knokse vastgoedondernemers een stukje Spanje naar de Belgische kust terug te brengen. Olé!
Roaring Knokke
Hoeveel hotels kunnen zeggen dat een plein naar ze genoemd is? Hotel Rubens op de Zeedijk kan dat. Wat oorspronkelijk het ‘Koninklijk Plein’ heette, veranderde in ‘Rubensplein’. De Rubens is dan ook een monument. De brasserie op de hoek is niet alleen een van de mondainste kustterrassen, sinds 2003 is ze ook letterlijk een beschermd monument.
De fresco’s ademen nostalgie naar het Knokke van de 20s en 30s, maar dateren van 2006.
In 1926 kreeg de Antwerpse architect François Dens de opdracht voor een van de eerste hotels aan het Albertstrand. Toen was het nog een vrijstaand gebouw in de duinen. Dens, die drie jaar later met Léon Stynen aan het Casino in Knokke werkte, ontwierp het hotel in zijn toenmalige mix van beaux-arts- en art-deco-elementen.
In 1953 veranderde het in een appartementsgebouw met tearoom. In de gerenoveerde hal proef je nog de hotelgrandeur aan de mozaïek- en terrazzovloer en aan de originele lift van ‘H. Wauters - Buijsse uit Eecloo’, die binnenkort vervangen wordt. Links onder de balustrade, waar nu een spiegel zit, was de hotelbalie.
De muur met het schilderij stond er vroeger niet: daar was de toegang tot de lounge. De fresco’s in de hal ademen nostalgie naar het Knokke van de roaring 20s en 30s, maar ze zijn pas in 2006 door M. Gevaert uit Sint-Martens-Latem gerealiseerd.
Pin-up zeemeermin
De Knokse architect Eric Woestyn (1943-1993) ontwierp in de Parkstraat in Heist Residentie Mermaid. Het gebouw op zich is niet bijzonder, maar de hal trekt wel de aandacht. Met een bronzen schelp als deurknop en een pin-up-zeemeermin als glasraam flirt het gebouw met de grenzen van de goede smaak.
Het glasraam is niet authentiek art nouveau, maar verwijst wel naar de beroemde promoaffiches voor ‘Heyst-sur-mer. La perle des plages’ van begin 20ste eeuw. Daarop staat een zedige zeemeermin met een schelp in de hand, poserend tussen waterplanten en zeefauna.
Veel vissers hingen vroeger een houten zeemeermin in hun mast, als geluksbrenger.
Op diverse plekken in Heist kan je nog knipogen vinden naar dat affichebeeld. In restaurant La Guera hangt nog een originele affiche. Terwijl een bekend restaurant aan de ‘Swimming Pool’ in het Zoute The Mermaid heette. Dat openluchtzwembad moest begin 21ste eeuw wijken voor de luxeappartementen. Ironisch genoeg kijken de bewoners van Residentie Mermaid in Heist wél nog uit op een openluchtzwembad, De Raan, dat al jaren leegstaat en verkommert.
De zeemeermin is zowat de mascotte van Heist. Vele Heistse vissers hingen een houten zeemeermin in hun mast als geluksbrenger. Een van de supportersclubs van voetbalclub K.F.C. Heist heet ‘De Zeemeermin’. In de carnavalsperiode organiseert die club al sinds 1929 het ‘Bal van de Zeemeermin’.
In Knokke-Heist staat zelfs een Residentie Zeemeermin. De vestibule van dat appartementsgebouw haalde deze selectie echter niet.
Grot van Alibaba
Residentie Scorpio is niet genoemd naar het sterrenbeeld van de bouwheer, de Waregemse ondernemer Lucien Van Wynsberghe. Het was het schorpioenachtige grondplan van het Gentse architectenbureau Bontinck - bekend van het ICC-gebouw, de Belgacom-toren en meer recentelijk de Ghelamco Arena in Gent - dat in 1985 de inspiratie gaf. Ook de deurklink van het appartementscomplex in het Zoute is een gestileerde schorpioen. ‘Zodra je het gebouw binnentreedt, waan je je in de grot van Alibaba’, zegt Danny Vandewalle, toen projectarchitect voor het bureau van Dirk Bontinck. ‘Omdat we een spiegeleffect wilden, is het plafond geschilderd in ontelbare lagen donkerblauwe carrosserielak.’
‘Omdat we een spiegeleffect wilden, is het plafond geschilderd in blauwe carrosserielak.’
‘De vloer in natuursteen stelt een abstracte windroos voor, met driehoekig inlegwerk. Dat verwijst naar de gefacetteerde hellende daken, die toen vernieuwend waren voor Knokke. De travertijn en het rookglas zijn authentiek, de wandtapijten zijn een latere toevoeging’, zegt Vandewalle.
Residentie Scorpio is zo gebouwd dat elk appartement vooraan en achteraan een terras heeft, zodat je optimaal van de zon en het zeezicht kan genieten. ‘Omdat het allemaal doorzonappartementen zijn, is dit gebouw eigenlijk meer een verzameling verticaal gestapelde villa’s dan flats. Veel kopers klopten bij Bontinck aan om ook hun appartement in te richten. We hebben proportioneel zeer veel tijd in dit project gestoken. Veel meer dan in de andere Knokse appartementsgebouwen, zoals de Residentie Equinox en de Ramses.’
Afscheid van een icoon
Hotel Pauwels, ook bekend als Hotel Cosmo, is een van de opvallendste appartementsgebouwen van Knokke-Heist. En niet alleen omdat de Brusselse kunstenaar Jean-Luc Moerman in 2018 voor het pop-up-project ‘Ocean Drive’ de baksteengevel en hal beschilderde met manga-achtige creaturen.
Er staat veel schoon volk vermeld op de gedenksteen in de hal. Zonde dat dit pand tegen de vlakte gaat.
Inventaris Bouwkundig Erfgoed noemt Hotel Pauwels ‘een van de zeldzame, kwalitatieve nieuwbouwprojecten voor hotelinfrastructuur aan de Belgische kust uit de periode 1950-1980’. Zonde dus dat het pand, nu eigendom van Bart Versluys, tegen de vlakte gaat.
De baksteenarchitectuur uit 1977-1983 is typisch voor het late werk van Marc Dessauvage (1931-1984). Al is het hotel wel een buitenbeentje in zijn oeuvre van vooral religieuze gebouwen en moderne privéwoningen.
Behalve Dessauvage zat trouwens nóg mooi volk achter het project: hun namen staan vermeld op een gedenksteen in de hal. Fred Sandra (1934-2000) was de huisontwerper van de meubelwerkstede De Coene in Kortrijk en een spilfiguur van Interieur Kortrijk. Bouw- coördinator Roland De Brock (1935-2012), vader van de Knokse galeriehouder Patrick De Brock, bouwde in Knokke onder meer voor kunstenaar Luc Peire een bungalow. Paul Deroose (°1945) is een van de belangrijkste Belgische landschapsarchitecten en ontwierp de omgeving rond het cultureel centrum Scharpoord en hotel La Réserve.
Typisch fifties
Residentie Belle Rive aan het Albertstrand op de Zeedijk dateert van 1955. In de hal herkennen we de typische organische vormen en optimistische kleuren van het naoorlogse modernisme.
De organische vormen en optimistische kleuren zijn typisch voor het modernisme van net na de oorlog.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de badstad erg toegetakeld. Maar zodra het puin geruimd was, begon men weer volop te bouwen. Om de toenemende stroom toeristen en tweedeverblijvers te ontvangen, werden de authentieke woningen op de Zeedijk en masse vervangen door nieuwe appartementsgebouwen. In 1955 telde Knokke al 8.000 appartementen en 5.000 hotelkamers.
Nog in 1955 werd de gevel van het Casino - ingehuldigd in 1930 - helemaal vernieuwd in Franse steen. Ook de ramen werden vervangen, waardoor Stynens modernisme voorgoed verkracht werd.
Share uw favoriete entree
Deel een foto van uw favoriete entree op Instagram en vermeld #sabatohal. De beste entrees delen wij op het einde van de zomer.