'Anversa wil sereniteit brengen in een wereld waar te veel prikkels en impulsen zijn', zegt architect Kristof Goossens. Rust verzekerd in dit harmonieuze Zoute-appartement vol obsessieve details. 'Goede architectuur is als een horloge van Patek Philippe: het houdt al rekening met de volgende eigenaar.'
De sculpturale trap doet denken aan beeldhouwer Richard Serra. Het kalkpleister is door speciaal getrainde ambachtslui geplaatst met een knipoog naar kunstenaar Antoni Tàpies.
En de extra lange Dinesen-vloerplanken zijn de favoriet van toparchitecten als John Pawson en Claudio Silvestrin. Ronkende referenties allemaal, zeker voor Knokke.
Toch schreeuwt dit appartement niet om aandacht. Sober, zuiver en ingetogen luxueus: typisch voor het werk van het Antwerpse architectuurbureau anversa. Zonder hoofdletter, zonder pretentie, zonder show off.
Volle leegte
Het is een mistige dag als we de ruime duplex in het Zoute binnenstappen. De deur zwaait nog maar open of een intuïtieve rust overvalt ons. Ligt het aan het melkachtige, mystieke wolkendek dat qua tint perfect aansluit bij de wanden en plafonds, allemaal afgewerkt in hetzelfde minerale pleister? Of zijn het de uitzonderlijk lange vloerdelen die de blik automatisch naar de duinen en de zee leiden?
'Te veel architectuur van nu is uit op puur effectbejag: snel scoren op Instagram. Sommige interieurs lijken wel vluchtige beursstands.'
'Harmonie zit in de juiste proporties, de juiste lijnen, de juiste zichtassen. Het interieur was helemaal dichtgebouwd met allerlei afgesloten volumes. We supprimeerden alle overtollige elementen en creëerden nieuwe zichtassen van de voor- tot de achtergevel. Maar harmonie zit ook in onzichtbare ingrepen.
Alle balken hebben we bijvoorbeeld op dezelfde hoogte uitgelijnd. Dat merk je niet op het eerste gezicht. Maar die uitgezuiverde vorm leidt tot een gevoelsmatige balans', zegt Kristof Goossens, die sinds 2004 samen met interieurarchitect Stefan Hommerin anversa leidt.
'Als architecten willen we sereniteit brengen in een wereld waar te veel prikkels en impulsen zijn. Elke dag opnieuw gaan we op zoek naar universele schoonheid. We worden nerveus van architectuur of interieurs die dissonant zijn. We zijn stiltezoekers. Eerder essentialisten dan minimalisten. Als de ruimte leeg is, moet ze nog altijd vol zijn. En de volle ruimte moet leeg zijn.'
Obsessief lijnenspel
Anversa ontwierp dit tweede verblijf voor een goed bevriend Antwerps echtpaar van zakenlui met tieners. De detaillering ging extreem ver. 'Hier is letterlijk nagedacht over elk lijntje en elk detail. De planken zijn een voor een uitgetekend op plan. De horizontale naden van dat Dinesen-parket lopen perfect door in het verticale maatwerk: de kasten, de deuren, de wanden.'
Het obsessieve lijnenspel leidt tot een speelse ritmiek. Een gevoelsmatige samenhang. En ook veel hoofdbrekens bij onder meer de parketwerkers. 'Stielmannen zijn onze helden', zegt Goossens.
'Ik heb het eens nageteld: aan het badkamermeubel alleen al hebben zeven verschillende ambachtslui gewerkt. De hout-, marmer- en metaalbewerker waren zelfs tegelijk bezig. Logisch dat zulke details tijdrovend en kostbaar zijn. Architectuur is geen egotrip: je kan nog de mooiste plannen tekenen, je bent niks zonder gespecialiseerde vakmensen met liefde voor hun vak.'
De natuursteen, een ceppo, werd speciaal in de groeve in Italië uitgekozen en bij Van den Weghe verwerkt. De planken in douglas- sparrenhout zijn natuurlijk verzeept zoals een oude kloostervloer. En het koperen meubelobject in de keuken is volledig met de hand gepatineerd.
'Zeven ontwerpen zijn de revue gepasseerd voor die keuken. We wilden geen typisch eiland ontwerpen zoals er zoveel in Knokke en omstreken zijn. De keuken moest een autonoom object worden dat je als een sculptuur kan beschouwen, ook als die niet in gebruik is.
De zwevende, afgeronde toog in koper kan pivoteren, zodat je een meer huiselijke sfeer kan creëren. Dat was een van de uitdrukkelijke wensen van de klant: 's morgens koffie kunnen drinken met het uitzicht op de duinen en de zee als mooiste kunstwerk.'
Bewakers
Die klant bracht trouwens ook een schitterende kunstcollectie mee. Al zijn de werken van Enrico Castellani, Imi Knoebel of Wolfgang Laib zo gedoseerd dat ze nog steeds de juiste sereniteit uitstralen. 'Meubilair, kunst en objecten - hier gekozen in samenspraak met interieurstyliste Bea Mombaers - zijn maar tijdelijke invullingen van de bewoners. Als die wegvallen, moet de architectuur overeind blijven', zegt Goossens.
'Goede architectuur moet ook al rekening houden met de volgende eigenaar. "You never actually own a Patek Philippe, you merely look after it for the next generation", is de fameuze slogan van het beroemde horlogemerk. We moeten ons nederig opstellen, omdat we toch eerder dankbare bewakers en bewaarders van waardevolle objecten zijn, niet?
Architectuur zou diezelfde tijdloze, duurzame en nederige kwaliteit moeten hebben, zodat je ze misschien kan doorgeven aan de volgende generatie.
Te veel architectuur van nu is uit op puur effectbejag: snel scoren op Instagram, uitgevoerd in de hippe materialen van nu, zonder al te veel inhoud. Sommige interieurs lijken wel vluchtige beursstands; ontworpen scenografie om kortstondig fotogeniek te zijn. Maar word je daar op lange termijn gelukkiger van? Ik vraag het me af.'