Vastgoedondernemer Johan Vandendriessche heeft iets met historische monumenten. Op Ibiza liet hij een landhuis optrekken als ‘hedendaagse ruïne’, een project uit Axel Vervoordts nieuwe boek ‘Interieurportretten’. ‘Eten met je voeten in het zand, het was even wennen.’
Hij moet even tellen, maar zijn landhuis op Ibiza is al het zesde project van Johan Vandendriessche met de Antwerpse interieurarchitect Axel Vervoordt. Van een trouwe vriend en goede klant gesproken. ‘Opnieuw verrast Axel me met de manier waarop hij de ziel van het eiland en de plek interpreteerde’, zegt vastgoedondernemer Vandendriessche (72).
Zijn nieuwe project op Ibiza voelt aan als een herbestemming van een gerestaureerde vestingsruïne. Door eeuwenoude fragmenten van antieke zuilen, grote vloerstenen en een waterbassin in te werken, roept Vervoordt in het huis bewust de sfeer op van de archeologische sites uit de tijd van de Feniciërs, een volk dat zich rond 650 voor Christus op Ibiza vestigde.
‘Het lijkt wel alsof het huis hier altijd al gestaan heeft’, zegt Vandendriessche. ‘Het is echt geworteld op de plek. Samen met de Japanse architect Tatsuro Miki en bijgestaan door lokale architecten ontwierp Axel een woning waar je nooit echt goed weet of je binnen of buiten bent. Soms voelt het bijna aan als een bewoonbare grot, uitgehakt in de rots.
Het landschap is hier zo overweldigend mooi dat architectuur niet anders kan dan nederig zijn. Als een monument voor de toekomst plooit de woning zich naar de natuur, niet omgekeerd.’
Lokale rotsen en aarde
Vandendriessche had nooit gedacht dat hij op Ibiza zou terechtkomen. ‘Op hetzelfde eiland kan je de sfeer van Knokke, Oostende, Blankenberge of Marbella vinden. Je merkt het aan de boeiende mix van mensen die op het vliegtuig stappen. Dat partygedoe zegt me niks’, zegt de man die met VDD Project Development de voorbije vier jaar 300 miljoen investeerde in de reconversie van historische gebouwen tot mixed-use vastgoed.
‘Ik wou gewoon een relaxte herbronningsplaats waar het weer het hele jaar goed is. ’s Winters kunnen we buiten lunchen. Zaliger kan niet. De voorwaarde was: op twee uur vliegen en op een kwartier rijden van de luchthaven. Ik moet zeggen: eten met je voeten in het zand, het was voor mij ook even wennen. Maar nu weet ik die ontspannen sfeer wel te appreciëren. Het leven hier is eenvoudig. Ik probeer er één weekend per maand te zijn, al is dat niet evident met de nieuwe vastgoedprojecten.’
De eigenaars van Inditex, het Spaanse textielbedrijf achter onder meer Zara, Massimo Dutti en Uterquë met wie Vandendriessche jarenlang samenwerkte, overtuigden hem om eens mee te gaan kijken op het Spaanse eiland. In Es Cubells, zeg maar het Knokke Zoute van Ibiza, stootten ze samen op een rotsachtig perceel van 12 hectare met zeezicht, midden in de natuur.
‘De woning is opgebouwd met stenen die rechtstreeks uit de rots gehakt zijn. Er is bewust een opening gemaakt in de tuinmuur, om die rotspartijen te kadreren als een schilderij. We werkten ook veel met lokale aarde: binnenin komen die natuurlijke warme okertinten terug in de muren en kussens. De ruwe stenen vloeren waren beeldbepalend voor dit project. Ze zijn geïmporteerd uit Italië en geplaatst alsof ze er al eeuwig liggen.’
De tuin is aangelegd door Peter Wirtz, maar opnieuw in diezelfde ‘restauratiefilosofie’: hij plantte geen uitbundige bloemenperken, maar inheemse, volwassen pijnbomen die opgaan in het landschap.
Voor kunst is er uiteraard ook plaats, Vervoordt en Vandendriessche kennende. Maar een overvolle galerie is het huis absoluut niet geworden. ‘Heel spaarzaam zijn er werken geïntegreerd. En waar ze te veel het uitzicht op de natuur afleidden, haalden we ze weer weg. Met de zee en de natuur kan je toch niet in competitie gaan’, zegt Vandendriessche.
We ontdekken aardse materiewerken van onder meer Bosco Sodi, Ryuji Tanaka, Masatoshi Masanobu, Raku, Imaï en Dominique Stroobant, maar evengoed archeologische kunstobjecten uit Griekenland, Israël, Egypte en Italië. In de ‘kloostergang’, die onbewust refereert aan de architectuur van Vandendriessches historische woning in het Oost-Vlaamse Bellem, verbergen de papierwerken van Sadaharu Horio eigenlijk opbergruimte.
Van Unesco naar casco
Vastgoedontwikkelaar Johan Vandendriessche is al jaren vriend aan huis bij de Vervoordts. Maar ook professioneel zijn hun imperia verweven. Vandendriessche stapte in 2008 financieel mee in Vervoordts vastgoedproject Kanaal in Wijnegem. Vervoordt zette zijn schouders mee onder The Dome, een historisch pand op het Brusselse Beursplein, bekend als het voormalige Actiris-kantoorgebouw. Vandendriessche wil dat herbestemmen tot een mixed-use gebouw met het eetconcept Eataly, een Delhaize, een co-workingplek van Fosbury & Sons en 60 co-livingappartementen.
‘We kozen voor het Gentse architectenkantoor Coussée & Goris, dat ook Kanaal deels verbouwde’, zegt hij. ‘Als nieuwe speler wonnen we de wedstrijd tegen de 16 grootste gevestigde namen in de vastgoedontwikkeling. Met een project met elektrische deelauto’s, 200 deelfietsen, een daktuin en een moestuin’, zegt Vandendriessche. ‘De bouwvergunningsaanvraag is ingediend.’
In een vorig leven focuste Vandendriessche zich op retail- en commercieel vastgoed op toplocaties (waar hij onder meer winkels uit de Inditex-groep onderbracht). Met VDD Project Development zoekt hij uitsluitend in steden naar monumentaal, historisch vastgoed dat hij een nieuwe dynamiek wil geven. ‘In een klooster komen geen nonnetjes meer. En in een kazerne zullen geen soldaten meer bivakkeren. Je kan die plekken maar beter opnieuw bestemmen.
Alleen: de meeste promotoren raken niet aan zo’n monumenten omdat de vergunningen en de erfgoedprocedures zeer lang aanslepen’, zegt hij. ‘Aan onze eerste twee projecten in Brugge, Hof de Gros en KBC Brugge, merkten we dat er veel vraag was naar kwaliteitsvol wonen in een stedelijk monument. Nu zijn we bezig met de projecten ‘Weylerkazerne’ en ‘Huis van Hamme’ in Brugge, ‘de Mérode’ aan het Tenboschpark in Elsene, de ‘Gesù’-site aan de Brusselse Botanique en een belle-époquegebouw in Nieuwpoort Bad, in samenwerking met de Britse architect David Chipperfield.
Waarom nog zo’n Sturm und Drang? Had hij niet gewoon van zijn landhuis in Ibiza kunnen genieten? ‘Ik had inderdaad kunnen stoppen met ondernemen. Maar de passie is nog veel te groot.’
‘Axel Vervoordt: Interieurportretten’, 320 blz., 65 euro, uit bij Lannoo.