Het is weer helemaal in een uitgebreide platencollectie in huis te hebben. Met deze tips haal je voor elk budget de beste geluidskwaliteit uit je collectie lp's.
1 | Upgrade je cartridge en/of stylus
Het belangrijkste onderdeel van je platenspeler is de cartridge (in het Nederlands: phono element). De cartridge zet de mechanische beweging van de stylus (de ‘naald’) in de groeven van de plaat om naar een elektrisch signaal. Dat vertrekt naar je versterker en presto: muziek door de luidsprekers.
Als je meer geluidskwaliteit uit je platen wil halen, kan je je cartridge upgraden naar één met een betere stylus. Hoe geavanceerder de vorm van je stylus, hoe dieper die in de groeven kan glijden en hoe meer geluidsinformatie je uit je lp puurt. Een instapmodel stylus heeft een sferische of conische vorm. Zoek voor gevanceerdere modellen naar cartridges met een elliptische of ‘fine line’-stylus.
Vervang ook tijdig de stylus van je cartridge. Moderne stylussen zijn gelukkig makkelijk goed voor 1.000 uren muziek maar daarna begint de geluidskwaliteit af te nemen.
Savvy shopper | Ortofon 2M Red, adviesprijs: 99 euro
Premium pick | Audio Technica VM540ML, richtprijs: 269 euro
Luxury option | Benz Micro Wood, richtprijs: 1.700 euro
2 | Check of je platenspeler écht 33 toeren per minuut draait
Zoals bij zoveel dingen tegenwoordig: there’s an app for that.
En gelukkig maar, want een platenspeler die niet aan exact 33 toeren per minuut voor lp's en 45 toeren per minuut voor singles draait klinkt bizar. Zo luisterde ik bijvoorbeeld jarenlang naar platen op een speler die 0,5 procent te traag draaide. Die luttele halve procent was genoeg om heel wat energie en dynamiek uit de muziek te verliezen.
Met de iPhone- en Android-apps hieronder kan je eenvoudig meten hoe goed je platenspeler afgesteld is. Je legt je telefoon op je platenspeler en tijdens het draaien meet de gyroscroopsensor in je toestel exact aan hoeveel toeren per minuut je speler draait. Stel je een afwijking vast, dan loop je best even bij je dealer langs om de speler opnieuw te laten afstellen.
RPM – Turntable Speed Accuracy (iPhone)
Turntable Speed RPM Wow (Android)
3 | Voeg een aparte 'phono'-voorversterker toe
Sommige platenspelers zijn all-in-ones en hebben alles wat je nodig hebt om naar muziek te luisteren. De meeste hebben wel nog altijd een externe versterker nodig. Die brengt het zwakke elektrische signaal van de cartridge naar beluisterbare geluidsniveau’s.
Je kan genieten van extra geluidskwaliteit door een aparte 'phono'-voorversterker te gebruiken. Een apart model heeft in de regel een betere geluidskwaliteit dan de 'phono'-voorversteker die geïntegreerd zit in je gewone versterker. Een 'phono'-voorversterker is zelfs een must als je huidige versterker niet over een 'phono'-ingang beschikt.
Geavanceerdere modellen bieden ook extra opties om de versterking beter af te stellen op de cartridge die je gebruikt op je platenspeler. Je kan er vaak ook het geluid extra mee afstellen volgens je persoonlijke voorkeuren.
Savvy shopper | Pro-ject Phono Box S2, richtprijs: 179 euro
Premium pick | Parasound ZPhono XRM, richtprijs: zo'n 750 euro
Luxury choice | Hegel V10 MM/MC, richtprijs: 1.500 euro
4 | Poets de plaat (ja, echt)
Platen die je tweedehands koopt hebben vaak jaren stof en vuil in hun groeven verzameld. Ook nieuwe platen kunnen onzichtbaar vuil zijn door residu van het productieproces. Die vervuiling creëert vaak de ‘pops, ticks en ruis’ die veel mensen ironisch genoeg deel van de charme van vinylplaten vinden. Maar een echt propere plaat is stil en laat alleen de muziek in de groeven horen.
Een koolstofvezelborstel kopen is je eerste en beste verdediging tegen vuile platen. Leg de plaat op de speler en duw de haren van de borstel lichtjes in de groeven. Zet je platenspeler aan en beweeg met je borstel zachtjes weg van het midden van de plaat. Je zal versteld staan van de hoeveelheid stof die je uit sommige platen kan verwijderen.
Voor mensen die een stap verder willen gaan in het reinigen van hun platen zijn er machines ontworpen om ‘nat’ te reinigen. Bij de meeste breng je zelf op een draaiende plaat reinigingsvloeistof aan die dan door het toestel weggezogen wordt. Resultaat: een droge en diep gereinigde plaat.
Aan het uiterste eind van het spectrum bestaan er (prijzige) volautomatische machines die je platen reinigen met ultrasone geluidsgolven en drogen . Die slagen erin zelfs de kleinste vuildeeltjes uit de groeven van je platen te verbannen.
Savvy shopper | Tonar Nostatic koolstofvezelborstel, richtprijs: zo'n 15 euro
Premium pick | Pro-Ject Vinyl Cleaner VC-S, richtprijs: 499 euro
Luxury choice | Audio Desk Systeme Gläss, Vinyl Cleaner Pro X, richtprijs: 2.799 euro
5 | Check de plaatsing van je platenspeler
Een platenspeler is een erg gevoelig instrument dat ontworpen is om de kleinste vibraties en nuances in de groeven van je platen op te pikken. Zet je speler dus niet op eender welke plek in je woning.
Let er in elk geval op dat je speler waterpas staat, zo vermijd je fouten in de beweging van de toonarm over de plaat. Je zet hem ook beter niet op de vloer, of erger nog: boven op je luidsprekers. Voetstappen op de vloer, de geluidsgolven en vibraties van je luidsprekers: ze worden allemaal opgepikt door je speler en sluipen de muziek binnen die je eigenlijk wou beluisteren.
Zet je speler op een vlak oppervlak, tussen of weg van je luidsprekers. Zo kan je genieten van de beste geluidskwaliteit.