Veertig jaar geleden rolde Edouard Vermeulen als interieurarchitect de modewereld in. Nu staat hij nog altijd aan het hoofd van het couturehuis Natan. Een succesverhaal in tien hoogtepunten.
‘Ik heb erg veel te danken aan mijn fantastische ouders. Het was lang niet evident om eind jaren 70, begin jaren 80 als jonge kerel te mogen studeren wat je interessant vond. Ik was geen bijzonder goede student, maar was gepassioneerd door mooie dingen. Mijn ouders hebben me altijd gesteund in alles wat ik ondernam.’
‘Van kleins af aan ging ik op woensdagmiddag graag mee met mijn moeder naar Rijsel, waar de mooie boetieks waren. Ik denk dat ik een goed oog had voor stoffen, kleuren, materialen. En het stond al snel vast: decoratie, dat zou mijn beroep worden.’
‘Als smalltown boy uit Ieper ging er op kot in Brussel een nieuwe wereld voor mij open. ‘Saturday Night Fever’ van de Bee Gees was de eerste elpee die ik kocht, en het werd de soundtrack van mijn studententijd. Ik heb de energie van de stad nodig: winkels, musea, theaters, restaurants… Ik hou ervan om mensen te observeren: goed kijken geeft altijd nieuwe inspiratie. Al zoek ik ook steeds vaker de rust op: mijn ochtendwandeling in het Ter Kamerenbos is een vast ritueel geworden.’
‘Puur toeval was het dat ik in dit pand ben terechtgekomen en in de modewereld ben gerold. Er was een vrije parkeerplaats hier net voor de deur. Ik stapte uit mijn auto en zag de gouden naamplaatjes aan de voordeur. Het was een spontane ingeving, maar ik ben hier binnengestapt met de vraag of er nog een kamer vrij was. Het hele huis was verhuurd, behalve de hall. ‘Prima’, zei ik, ‘dan wil ik graag de hall huren’. Het werd mijn eerste bescheiden showroom, waar ik enkele van mijn kleine meubels en interieurobjecten toonde. De muren waren geschilderd in trompe-l’oeilmarmermotief.’
‘Ik ben een couturier, geen ontwerper. Een couturier is met zijn creaties net iets meer gericht op de wensen van de klant.’Edouard Vermeulen
‘De rest van het verhaal is bekend: op ditzelfde adres was het ‘maison de couture P. Natan’ gevestigd, dat al bestond sinds 1930 en was overgenomen door Jacqueline Leonard, een vrouw op leeftijd. Toen zij ermee stopte, kon ik de volledige benedenruimte overnemen. En omdat hier nog geregeld klanten binnenstapten op zoek naar Natan, besloot ik om samen met één naaister, Christiane, enkele kledingstuks te maken.’
‘Helaas heb ik ze niet meer, die eerste Natan-ontwerpen. Het was een rood katoenen pak, met een bolero en een plooirok, beide afgebiesd in donkerblauw. Was ik niet puur toevallig in dit pand terechtgekomen, dan was het misschien nooit in mij opgekomen om met mode te beginnen.’
‘Ik was nog maar net begonnen met Natan en had nog geen eigen klantenbestand, maar kreeg de kans om een modeshow te organiseren tijdens een benefietavond van de vereniging voor blinden. In dat publiek van zeshonderd mensen zat ook de toenmalige prinses Paola, de meter van die liefdadigheidsvereniging. Alweer een toevalligheid, maar dat was dus het begin van mijn goede banden met het koningshuis. Prinses Paola was een echte Armani-vrouw, ik heb haar later enkele keren mogen kleden en we voelden elkaar naadloos aan. Ze heeft een heel sterke esthetische visie.’
‘Na dat eerste defilé liepen de eerste bestellingen binnen, er kwam een tweede naaister bij en voilà, de trein was vertrokken. Snel daarna ben ik gestopt met de interieurstuks.’
‘Veertig jaar Natan is vooral een verhaal van mensen en ontmoetingen. Dat toparchitect Vincent Van Duysen mijn eerste prêt-à-porterwinkel heeft ontworpen, vind ik nog altijd zeer bijzonder. Intussen heeft hij de meest prestigieuze zaken ingericht, van New York over Parijs tot Hongkong, maar de Natan-boetiek in de Naamsestraat in Brussel was zijn allereerste winkelontwerp.’
‘We wilden geen traditionele boetiek, maar een ruimte met de sfeer van een woning. Toen was dat nog ongewoon, vandaag blijkt het relevanter dan ooit. Nu mensen steeds meer online shoppen, is de winkelervaring nóg belangrijker geworden: we willen dat mensen de kleren ervaren, voelen, passen en een ontspannen moment beleven.’
‘Vincent en ik hebben later nog vaak samengewerkt, hij ontwierp zowel Natan-winkels als een privéwoning voor mij. Wat we gemeen hebben, is het uitgepuurde, het tijdloze, een minimalisme dat toch warm is.’
‘Dit is zonder twijfel de bekendste creatie van het couturehuis Natan: de trouwjurk van Mathilde, met opstaande kraag en een vijf meter lange sleep. Een trouwjurk is hors catégorie. Bovendien was het hele maakproces dat eraan voorafging bijzonder interessant, omdat we in grote geheimhouding werkten. Tot de dag van het huwelijk was niet uitgelekt wie de trouwjurk van de huidige koningin had ontworpen.’
‘Intussen zitten we aan de nieuwe generatie: ook de prinsessen Elisabeth en Eléonore heeft Natan al gekleed. De banden met de vele royals – in België, Nederland en Luxemburg – hebben absoluut geholpen om Natan op de kaart te zetten. Royals geven naamsbekendheid, uitstraling en prestige. Als we op onze sociale media zien dat er veel clicks komen uit Zuid-Amerika, dan is dat puur het ‘koningin Máxima’-effect.’
‘Tegelijkertijd besef ik dat het ook vooroordelen met zich kan meebrengen. Wat we als hofleverancier maken, is heel specifiek afgestemd op bepaalde personen en bepaalde gelegenheden, en oogt daardoor soms iets klassieker en formeler dan de rest van onze collecties. Misschien lijkt Natan daardoor wat onbereikbaar voor veel vrouwen, terwijl ons prêt-à-porter net heel speels, kleurrijk en jong is. Dat is een van de uitdagingen waar we nu voor staan, om vooral ook aan een jonger publiek goed te tonen waarvoor we staan. Dat we tijdloos én modern zijn.’
‘Naar aanleiding van onze dertigste verjaardag hielden we een eerste haute-couturedefilé in de Belgische ambassade in Parijs. We waren er met een team van honderd mensen aan de slag: het werden de acht duurste minuten uit mijn carrière. (lacht) Voor onze internationale uitstraling was het een belangrijke stap. Natan is het enige Belgische couturehuis, en in Parijs heb je de kans om je creaties te tonen aan de hele wereld.’
‘Maar – misschien is dat de West-Vlaming in mij – ik vind dat couture draagbaar en betaalbaar moet zijn. Een Natan-couturejurk gaat van 1.800 euro tot een tienvoud daarvan, afhankelijk van hoeveel handwerk en afwerking er aan te pas komen. Het is nooit mijn ambitie geweest om compleet exuberante haute-couturejurken te maken die slechts één keer gedragen worden. Voor veel merken is haute couture een uithangbord, om parfum en it-bags te verkopen. Vorige maand was er op de coutureweek in Parijs veel ophef over de jurk met leeuwenkop van Schiaparelli. Dat is leuk voor de sociale media, een pure marketingstunt. Maar voor mij zit er meer voldoening in het contact met mijn klanten: ik wil vrouwen zien stralen als ze Natan dragen. Of het nu een couturejurk is op een trouwfeest of een broekpak op kantoor.’
‘Mijn nichtje Marie-Charlotte werkt bij ons, een modebewuste jonge vrouw die jarenlang in Londen heeft gewoond en voor het luxewarenhuis Selfridges en het modeplatform Net-A-Porter werkte. Ze draagt Natan-stuks van haar grootmoeder die dertig jaar oud zijn, maar ze combineert ze op een nieuwe, frisse manier. Een mooier compliment bestaat er niet.’
‘Ik vond het een hele eer dat er een Natan-creatie werd opgenomen in de vaste collectie van het ModeMuseum in Antwerpen, en er werd voor de gelegenheid een mooie documentaire gemaakt die de volledige making-of van de jurk in beeld brengt.’
‘Er is in de Belgische mode altijd – terecht – veel aandacht gegaan naar de belangrijke rol van de Modeacademie en de pioniersrol van de Antwerpse Zes. Dat is echte avant-garde, maar wat ik doe, situeert zich in een heel ander universum. Ik noem mezelf een couturier, geen ontwerper. Ik heb daar al discussies over gevoerd met Christophe (Coppens, n.v.d.r.), maar ik blijf bij mijn mening. (lacht) Een ontwerper is iemand die vernieuwing brengt en trends bedenkt, puur vanuit zijn eigen artistieke visie. Een couturier is met zijn creaties net iets meer gericht op de wensen van de klant.’
‘Een mooie bekroning, toch? Blijkbaar vindt men dat ik op een positieve manier heb bijgedragen tot de uitstraling van ons land, en het doet deugd om zo’n erkenning te krijgen.’
‘Maar ik heb die titel nog nooit in mijn leven gebruikt, neen. Stel je voor dat ik mezelf zou voorstellen als ‘baron Edouard Vermeulen’. Jamais. Een wapenschild heb ik wel, dat hoort erbij. Met een naald en draad en ook een molen, die verwijst naar mijn achternaam en het beroep van mijn ouders, die brouwers waren.’
‘Een droom die uitkwam, zonder meer. Er zijn tal van mooie luxewarenhuizen in Parijs, maar het allermooiste visitekaartje voor een modehuis is wat mij betreft Le Bon Marché. Daar een corner mogen inrichten van dertig vierkante meter heeft voor Natan deuren geopend naar het buitenland: zo zijn we sinds kort te koop bij de luxewinkels van Bongénie-Grieder in Genève en Zürich, een belangrijke stap. Ik zie de internationale expansie als een prioriteit, want binnen België en Nederland zitten we met Natan aan ons maximum.’
‘Ik zie de internationale expansie als een prioriteit, want binnen België en Nederland zitten we met Natan aan ons maximum.’Edouard Vermeulen
‘Misschien hadden we met de hulp van een grote investeerder al sneller internationaal kunnen groeien, maar ik zie het ook als een sterkte van dit huis dat we steeds onafhankelijk zijn gebleven, en over alles zelf de controle hebben kunnen houden.’
‘Ik ben altijd héél voorzichtig geweest, en daar heb ik zeker geen spijt van. Ik waak over dit huis als een goede huisvader. Iedereen die hier werkt, is als familie en het is belangrijk dat iedereen trots en tevreden is dat ze voor ons werken. We evolueren en vernieuwen constant, maar grote risico’s nemen en zo alles op het spel zetten, dat zit niet in mij. Ik kan pas gelukkig zijn als ik gemoedsrust heb.’
‘Ik ben geen nostalgicus. Ik koester het verleden, maar ik kijk liever vooruit. We vieren het hele jaar de veertigste verjaardag van Natan, door nieuwe plannen te smeden voor de toekomst.’
‘Christophe Coppens is voor dit jubileumjaar mee aan boord gekomen al creative director. Zijn opdracht: alles in vraag stellen. Hij mag een echte ‘disruptor’ zijn, de scherpe blik van een buitenstaander kan erg verfrissend zijn in een jaar vol reflectie en vernieuwing.’
‘Ik weet dat ik een jaar lang de vraag zal krijgen: hoelang doe je nog voort? En het antwoord zal altijd hetzelfde zijn: ik blijf doorwerken zolang het kan, met evenveel passie als veertig jaar geleden. Natan is mijn leven, en deze sector dwingt je om altijd in beweging te blijven. Twee keer per jaar moet je helemaal herbeginnen, je moet jezelf blijven pushen en nieuwsgierig blijven. Ik heb een uitstekend team dat ooit ook zonder mij verder zal kunnen, en misschien komt er toch iemand extern aan boord om de internationale groei een impuls te geven. Geen idee wat de toekomst brengt. Ik zie het vooral als mijn taak om ons DNA te bewaken. Dat is sinds het prille begin ongewijzigd: vrouwelijk, minimalistisch, tijdloos. Voor mij is dat de opdracht: nog beter definiëren waar we voor staan. Niet zaaien, maar maaien.’
