Kijk binnen in de meest afgelegen berghut van de Italiaanse Alpen

Drie jaar geleden ging de Vlaamse journalist, auteur en olijfboer Thomas Siffer je voor. Hij was op zoek naar een afgelegen plek om te schrijven, het liefst een huisje in de bergen. Zodra hij met de verkoper deze berg kwam opgereden, was hij verliefd. Siffer en zijn vrouw Els Lybeer zagen meteen potentieel in de rifugio, die toen nog een verlaten, afgeleefde grenspost was, maar in hun ogen makkelijk verbouwd kon worden tot een luxueus vakantiehuis.

Die wensdroom bleek een tikkeltje voorbarig. De ingrijpende verbouwing duurde drie jaar, inclusief honderden helikoptervluchten met bouwmateriaal: geen enkele vrachtwagen raakt de berg op. Daarbij moesten er nog ettelijke architecturale kunstgrepen worden uitgevoerd om de nieuwe houten draagstructuur in, en de nieuwe houten bekleding rond de stenen buitenmuren te doen passen. En er was ook nog een clash met de Italiaanse bureaucratie, die uitmondde in een door hen gewonnen rechtszaak.

Op 1 april opent de Rifugio Val di Togno eindelijk de deuren. Voor een avontuurlijk publiek, dat wel. Je arriveert bij voorkeur met stevige wandelschoenen in je koffer en een meer dan gemiddelde conditie, want zodra je een stap buiten de rifugio zet, sta je midden in een ruw en steil berg­landschap vol verraderlijke rotsblokken die er al miljoenen jaren lijken te liggen, maar af en toe behoorlijk instabiel zijn.

Eerst ontmoet je de twee uitbaters: Luna Lybeer (28) – de dochter van Thomas Siffer en Els Lybeer – en haar vriend Wout Allegaert (33). Zij wonen inmiddels drie jaar naast de rifugio in een piepklein huisje en hielden al die tijd toezicht op de verbouwingswerken – in ruil voor kost en inwoning. Vandaag staan ze in voor het onderhoud van het gebouw, de ontvangst van de gasten, de bereiding van alle maaltijden en het gidsen van wandelingen.

Het koppel is geknipt voor deze taak, die toch wel enige zelfredzaamheid vergt. Luna Lybeer zeilde als kind met haar ouders de wereld rond en figureerde zo drie jaar lang in de columns van haar vader voor het magazine Flair. Haar wereld kent sindsdien weinig grenzen. Als zeventienjarige vertrok ze voor een halfjaar alleen naar Zuidoost-Azië, vervolgens woonde en werkte ze twee jaar in Australië. Terug in Gent werkte ze in de horeca en ontmoette ze de avontuurlijke Allegaert, die opvoeder was. In 2019 kochten ze een Volkswagen T3 Joker die ze Willy noemden. Ze vertrokken voor zes maanden op roadtrip, richting Kirgizië en reden helemaal tot aan de grens met China. Vlak voor hun thuiskomst – ze waren al in Bulgarije – belde Siffer met het voorstel om de rifugio uit te baten. De camper zette meteen koers richting de Italiaanse Alpen en sindsdien is Val di Togno hun thuis.

De buitenkant van het indrukwekkende gebouw, zichtbaar tot ver in de vallei, is vandaag volledig bekleed met een kader van larikshout dat op termijn een natuurlijke, grijze patine krijgt. Wie de rifugio wil betreden, moet zijn schoenen achterlaten aan de voordeur. Op kousenvoeten stap je binnen in een centrale leefruimte die fel contrasteert met de ruwe omgeving. De ontvangst voelt als een warme omhelzing. Er staat een aperitiefplankje met lokale kazen en charcuterie klaar en het vuur knettert zacht in de houtkachel. Het interieur is, net zoals buiten, opgetrokken in hout en spaarzaam ingericht met persoonlijke objecten. Aan het kookeiland roerbakt Lybeer, die net zoals Allegaert een aardig potje kookt, alvast een paar teentjes knoflook in olijfolie. Als je negen uur onderweg bent geweest, lust je wel een bordje.

Wie incheckt bij de rifugio, krijgt een totaalpakket aangeboden. Ontbijt, lunch en avondeten zijn inbegrepen in de prijs, net zoals alle drank. Dat komt omdat je de berg niet zomaar kunt verlaten om even te gaan winkelen of op restaurant te gaan. Zodra je boven bent, blijf je boven tot Lybeer of Allegaert je weer naar beneden brengt met de robuuste 4x4.

Dat de keuken grotendeels vegetarisch is, voelt niet aan als een gemis. Ik onthoud vooral de lunch: een heerlijk frisse salade van fijngesneden, rauwe spruitjes met citroensap, geraspte parmezaan, olijfolie, chili, ansjovis en walnoten. Daarbij een paar sneetjes huisgemaakt zuurdesembrood van Allegaert en je bent klaar voor een fikse bergwandeling.

Er valt in de refuge niet veel anders te doen dan rusten, lezen, praten, eten, rummikub spelen, door het raam naar het betoverende landschap staren, met de twee honden Boa en Bianca spelen en elke dag gaan wandelen. Dat hoef je niet alleen te doen, Allegaert en/of Lybeer begeleiden je als je dat wil. De rifugio ligt letterlijk op een kruispunt van wandelroutes: naast het huis staan meerdere wegwijzers in alle richtingen.

De vallei waarin we ons bevinden, Val di Togno, was tot de jaren 70 een gebied waar bewoners uit het dal de zomers doorbrachten in hun berghuisjes. Geiten en koeien kwamen mee om er te grazen van het malse zomergras. Vandaag is de enorme vallei verlaten, op een handvol bejaarde boeren na die soms de nacht doorbrengen in de huisjes van hun voorouders. Het koppel heeft een nauwe band met boer Tito, die dikwijls polenta voor hen klaarmaakt, dé specialiteit hier. Voor hen voelt het als op restaurant gaan. Inmiddels staat Tito toe dat ze hem in de zomermaanden helpen om zijn kudde koeien naar de hoogste alpenweides te begeleiden en daar te laten grazen. Het duurt drie weken voor alle koeien boven zijn, waar ze dan een aantal maanden blijven. De ongepasteuriseerde kaas die je in de rifugio bij het aperitief en het ontbijt krijgt, komt recht van Tito’s boerderij.

Tijdens de eerste wandeling zien we al meteen sporen van herten, gemzen, vossen en everzwijnen. Voorts zijn er overal resten van stenen muurtjes die in de vorige eeuw zijn aangelegd. Die dienden om vallende rotsblokken tegen te houden, grensafscheidingen van percelen aan te duiden of ruimte te creëren voor weides. Af en toe passeren we ruïnes van huisjes die lang geleden werden achtergelaten. Het lijkt af en toe alsof we op de set van een middeleeuwse fantasyreeks wandelen.

Allegaert is verder hele dagen bezig met klusjes rond het huis: van hout hakken tot de generator aansturen die het gebouw van elektriciteit voorziet zolang het water voor de turbine bevroren is. Lybeer focust zich op het koken en het proper houden van de kamers. In de rifugio kunnen twaalf mensen verblijven. De vijf minimalistisch ingerichte kamers zijn allemaal uitgerust met comfortabele bedden en een eigen badkamer. De suite waarin ik verblijf, heeft twee balkons en een magistraal uitzicht op de besneeuwde bergtoppen in de verte.

We sluiten mijn verblijf af bij het haardvuur en drinken een lokale versie van negroni met grappa. Ik vraag me af of het leven op de berg echt zo idyllisch is als het lijkt. Allegaert hoeft niet lang na te denken. Hij mist niets aan zijn vorige leven als opvoeder, een mentaal veeleisende job waarbij hij vaak in een instelling moest overnachten. Hier in Italië staat hij elke ochtend met een fris gemoed op om aan zijn dagtaak te beginnen. De vermoeidheid op het einde van de dag is niet langer mentaal, maar fysiek. ‘s Avonds maken ze buiten vaak een kampvuur en gaan pas slapen als hun voeten bevriezen.

Hun eigen huisje is vrij spartaans in vergelijking met de rifugio, maar deze twee wereldreizigers hebben niet veel nodig om gelukkig te zijn. Lybeer denkt soms met weemoed terug aan Willy, de rode camper die ze na hun reis naar Kirgizië inruilden voor de 4x4 hier op de berg. Ze is gelukkig in Italië, maar af en toe mist ze haar leven in Gent: gewoon eens spontaan op restaurant of café gaan, niet zélf moeten koken en over iets anders praten dan de rifugio. Gelukkig is er wifi, ze heeft via WhatsApp dagelijks contact met haar familie en vrienden. Die komen trouwens maar al te graag op bezoek, dus ze hoeft hen nooit lang te missen. Ooit zal de wijde wereld wel opnieuw lonken, maar voorlopig is dit het gedroomde leven.