Ramy Moharam Fouad is regisseur en de broer van zanger Tamino. Een interview over het zachte licht van Egypte en de momenten waarop je lichaam zegt: ‘Stop, dit is te veel’.
‘Toen we klein waren, wilde ik acteur worden en was het Tamino die onze toneeltjes thuis regisseerde.’ Vandaag zijn de rollen omgekeerd: Tamino staat binnenkort in Vorst Nationaal, terwijl zijn broer en filmregisseur-fotograaf Ramy Moharam Fouad het optreden zal vastleggen. ‘Over vijf jaar hoop ik mijn eerste langspeelfilm te draaien.’
Met zijn halflange, bruine haar, zijn losse, zwarte broek en gestreepte cardigan lijkt Ramy Moharam Fouad sprekend op zijn broer Tamino. Om nog maar te zwijgen van die hazelnootbruine ogen. Met diezelfde kijkers – en zijn bedwelmende stem – weet Tamino wereldwijd fans te verleiden. Vijf jaar geleden lanceerde Tamino vanuit Mortsel of all places zijn hit ‘Habibi’. Zijn jongere broer Ramy – die toen nog op de middelbare schoolbanken zat – stelde hij aan als zijn vaste fotograaf en creative director. Ramy regisseerde Tamino’s eerste videoclip voor het nummer ‘Cigar’. ‘Ik moest als zestienjarig manneke dertigjarige professionals aansturen. Natuurlijk was dat eng.’
Toch smaakte het naar meer. Na het middelbaar studeerde hij regie aan de Sint-Lukas Kunstschool in Brussel en regisseerde nog vier andere videoclips voor Tamino, maar ook voor Blackwave, Selah Sue, Emma Bale en Sam De Nef. Voor rapper Zwangere Guy draaide hij de korte documentaire ‘Het jaar van de dikzak’. En zijn recentste bravourestuk is de muziekvideo voor ‘Sunflower’, een ingetogen duet van Tamino en Angèle. In de sprookjesachtige video gaat Tamino, een eenzame zeeman, op zoek naar zijn geliefde. Angèle is op haar eigen missie naar de maan.
‘Ik regisseerde de clip samen met Bastiaan Lochs en Jonathan Van Hemelrijck’, vertelt Ramy. ‘Drie regisseurs op één set, dat kan heftig zijn, maar geen van ons had dit alleen kunnen doen. Onze grootste uitdaging was het combineren van de twee werelden van Angèle en Tamino. Hun muziek en stijl zijn compleet verschillend. We putten veel inspiratie uit de samenwerking in 1995 tussen Kylie Minogue en Nick Cave. Omdat Nick Cave voor ons allemaal – en vooral voor Tamino – een groot voorbeeld is. Maar ook omdat ik vind dat ‘Sunflower’ het potentieel heeft om een even grote klassieker te worden als ‘Where the wild roses grow’.’
Ramy spreekt met zachte, monotone stem. Hij lijkt een rustig persoon, geeft zelfs een bijna timide indruk. Zijn cv vertelt een ander verhaal: de jonge Antwerpenaar valt creatief niet vast te pinnen. Een korte, niet-exhaustieve opsomming: behalve muziekvideo’s regisseerde hij de kortfilms ‘Damonia’, ‘Schaduw, tot je terugkomt’ en ‘Tot ik terugkom’. Die laatste twee werden genomineerd voor het Kortfilmfestival in Leuven. Hij maakt modefilms bij de collecties van de Belgische ontwerper Jan-Jan Van Essche, waarvan twee in samenwerking met topchoreograaf Sidi Larbi Cherkaoui. Hij fotografeerde onder meer de bands Warhaus, Oscar and the Wolf en Trixie Whitley.
Hij staat niet alleen graag achter de camera, maar ook ervoor: in de serie ‘F*** you very, very much’, die in 2021 te zien was op Play 4, speelde hij een ambitieuze chef-kok. En hij komt ook als model aan de bak: begin januari opende hij in Firenze de show van Van Essche op de mannenmodebeurs Pitti Uomo.
‘Het is een kleine wereld, je leert snel iedereen kennen’, lacht Ramy op de vraag hoe hij dat allemaal voor mekaar krijgt. ‘Toen Tamino voorprogramma’s van andere bands begon te spelen, ging ik mee om foto’s te maken. Na zijn optreden bleef ik hangen voor de hoofdact: bleek dat veel van hen ook mijn foto’s apprecieerden. Ik vergeet nooit het moment dat Trixie Whitley een foto van mij op haar sociale media deelde. Wat een kick. Onlangs hebben we elkaar teruggevonden: ik shootte haar nieuwe persbeelden.’
‘Bij de eerste plaat van mijn broer, ‘Amir’, was ik heel nauw betrokken: bijna elke visuele keuze passeerde via mij. Maar na dat eerste succes besloot Tamino om een pauze van twee jaar in te lassen: hij sloot zich volledig af van de buitenwereld. Ik daarentegen heb toen gewoon voortgewerkt en mijn eigen carrière verder uitgebouwd. Al ben ik vandaag nog zoveel mogelijk zijn tourfotograaf, regisseer ik zijn videoclips en neem ik ook alle foto’s buiten de tour om.’
‘Toeren is trouwens iets minder seks, drugs en rock-‘n-roll dan de meesten denken: ik vind het vooral zwoegen. Tegelijk werk ik aan Tamino’s merchandising, samen met een grafisch ontwerper. Maar ik ben niet langer verantwoordelijk voor elk beeld, want dan zou er geen tijd overblijven voor mijn eigen projecten.’
‘Ik heb niet het gevoel dat ik in zijn schaduw sta. Ik heb me intussen bewezen in mijn eigen vak. En dat sommige mensen me wél zien als Tamino’s broer, stoort me hoegenaamd niet. Mijn broer heeft een ongelooflijk trouwe fanbase, mensen die me allemaal lijken te kennen en mijn werk heel erg appreciëren.’
‘Als regisseur. Ik ben op mijn zestiende begonnen en stond toen al vrij stevig in mijn schoenen. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik mijn stijl helemaal moest omgooien.’
Zijn allereerste kortfilm draaide hij al in 2016. ‘Damonia’ is het verhaal van een demente vrouw die tevergeefs verlangt naar de terugkomst van haar man. Een vreemd thema om als zestienjarige aan te kaarten. ‘Een vriendin van mijn moeder vroeg me of ik een reeks portretten wilde maken van haar dementerende grootmoeder Godelieve’, vertelt hij. ‘Ze bleef over haar man praten, die zelf ook fotograaf was en in Afrika aan een reeks bezig was. Diezelfde nacht is Godelieve overleden. Al snel daarna had ik het gevoel dat ik haar verhaal niet alleen maar in foto’s kon vertellen. Zo ben ik beginnen te filmen en is ‘Damonia’ tot stand gekomen.’
In zijn twee volgende kortfilms staan eenzaamheid en verlating eveneens centraal. ‘Schaduw, tot je terugkomt’ schreef Ramy met zijn vriendin, actrice Violet Braeckman, en gaat over een vrouw die thuis achterblijft en wacht tot haar man terugkeert van het front. En in ‘Tot ik terugkom’ toont hij het verhaal van een groep jongeren die weten dat ze moeten vertrekken, en beslissen hoe ze hun laatste ‘vrije’ avond willen doorbrengen.
‘De films zijn ontstaan uit een existentiële vraag: wat gebeurt er als alle zekerheden wegvallen?’Ramy Moharam Fouad
‘Die films zijn ontstaan uit een existentiële vraag waar ik al een paar jaar mee worstelde: wat gebeurt er als alle zekerheden wegvallen? Als je plots al je dromen moet opgeven? Door de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne kreeg mijn werk plots een pijnlijk actuele lading.’
‘Ik ben heel melancholisch. Ik ben nooit de luidste in de groep en ben nogal snel in mezelf gekeerd. Daardoor ga ik in mijn werk ook op zoek naar verhalen die diep gaan en hopelijk iets raken bij mensen.’ Dat resulteert in serieuze verhalen. ‘Al sluit ik ook een komedie niet uit. Geen lach zonder traan.’
‘Ik kan niet zeggen dat ik daar bewust mee bezig was tijdens het schrijven. Maar dat mijn vader al heel snel na mijn geboorte teruggekeerd is naar Egypte zal wel in mijn systeem zitten.’
‘Hij heeft zijn eerste levensjaren met papa doorgebracht en heeft als kind in Egypte gewoond: dat blijft je bij. Ik ben opgegroeid in Mortsel, niet in Egypte. Al heb ik vreemd genoeg wel altijd het gevoel dat ik daar ‘thuiskom’. Ik voel een rust over me heen komen als ik er land. De enige manier waarop ik mijn roots misschien meeneem in mijn werk is dat ik de warmte opzoek. Ik neig meer naar warme kleuren dan naar koude. Ik fotografeer veel liever in oosterse landen. Daar is het licht goudkleurig, terwijl bij ons het grijs overheerst. Ik raak hier ook moeilijker geïnspireerd.’
Voor de première van zijn allereerste kortfilm ‘Damonia’ klopte de nauwelijks zestienjarige Ramy Moharam Fouad aan bij Cartoons in Antwerpen.
‘Ik heb ze gewoon gevraagd of ik daar een screening mocht organiseren. Ze vonden het tegelijk absurd en grappig dat een zestienjarig mannetje bij hen aanklopte met zijn kortfilm.’
Om de presentatie wat meer avondvullend te maken, koppelde Ramy er een optreden van zijn broer/zanger Tamino aan vast, in het café van de cinemazaal.
Op de premièreavond van ‘Damonia’ was de Cartoons niet zomaar tot de nok gevuld. ‘Ik moest zelfs meerdere screenings houden. En hoewel ik slechts een symbolische toegangsprijs vroeg, maakte ik winst. Die heb ik gedeeld met mijn broer.’
‘Ik heb nog niet zijn hele oeuvre kunnen onderzoeken. Ik wil dus dringend meer over hem en zijn werk te weten komen. Want ik ben er zeker van dat zijn films me kunnen inspireren.’
‘Ik zou niet zijn wie ik nu ben zonder mijn moeder. We zijn heel vrij opgevoed en mochten altijd ons eigen ding doen. Niets moest, en als we door iets gepassioneerd waren, was zij degene die ons het hardst aanmoedigde. Daardoor heb ik me altijd veilig gevoeld in mijn keuzes. Ze is ook heel creatief. Ze is antropologe, speelt piano en fotografeert. Ik heb door haar veel andere creatieve mensen leren kennen. Michel De Windt bijvoorbeeld, voormalig topmodel en fotograaf, was als een surrogaatvader voor mij en toonde me dat het mogelijk is om van je passie je beroep te maken.’
Ook Ramy bouwt aan een bescheiden modellencarrière. Hij zit onder dak bij het Belgisch-Franse agentschap NOAH mgmt en poseerde voor kunstpublicaties als Fucking Young en 212 Magazine. En modeontwerper Jan-Jan Van Essche noemt hij zijn grote stijlvoorbeeld. ‘Jan-Jan heeft me geleerd hoe ik mezelf moet kleden. Je wil niet weten hoe ik me jarenlang in skinny jeans heb gewurmd. Ook mensen als Ann Demeulemeester hebben me doen inzien dat mode een manier is om in het leven te staan, en hoe je je daardoor zelfzekerder en mooier kunt voelen.’
Begin dit jaar opende Ramy de modeshow van Van Essche op de mannenmodebeurs Pitti Uomo in Firenze. ‘Vlak voor ik op het vliegtuig stapte, voelde ik me nochtans ziek. Het was zo’n moment waar je lichaam zegt: ‘Stop, het is te veel.’ Maar ik heb toch doorgebeten en het was een geweldige ervaring.’
‘Soms is het allemaal wat te veel, ja. Het is nog een taboe om dat te zeggen. Ik heb daar met Tamino veel gesprekken over. Als jong persoon die veel kansen krijgt, hoor je me niet klagen. ‘Iedereen van jouw leeftijd droomt hier toch van?’, klinkt het vaak. Dat is zo, en ik ben ongelooflijk dankbaar voor die opportuniteiten. Maar soms vind ik het moeilijk om te genieten van mijn werk, omdat er alweer andere deadlines naderen. Ik vraag soms aan oudere vrienden wanneer zij rust vinden. ‘Nooit’, antwoorden sommigen. Anderen zeggen dat je alles leert te relativeren als je kinderen krijgt. Dat lijkt me mooi.’
‘Allesbehalve! Het gouden MTV-tijdperk, toen er nog miljoenen euro’s voor videoclips werden neergeteld, lijkt nu echt wel voorbij. Als een video het goed doet op YouTube, zie je daar als regisseur geen cent van. Op het vlak van auteursrechten valt nog veel te corrigeren. Ik heb onlangs het kunstenaarsstatuut moeten aanvragen, omdat het zonder die uitkering gewoon niet lukt om het hoofd boven water te houden. Ik krijg nog vaak te horen ‘wat een geweldige kans’ bepaalde projecten voor mij zouden zijn. Allemaal goed en wel, al vind ik dat zoiets een correcte verloning niet in de weg mag staan.’
‘Absoluut niet. Met een artiest op zoek gaan naar de visuele vertaling van zijn songs is zalig. Natuurlijk gaat dat bij sommigen makkelijker dan bij anderen. In Tamino’s werk kun je oneindig veel lagen blijven vinden, maar dat is niet bij iedereen zo.’
‘Die opleiding is niet altijd even makkelijk gelopen. Mijn eigen stijl en smaak lagen toen al voor een groot deel vast. Ik ging ook niet akkoord met hoe zo’n school eerst mensen kraakt om ze daarna weer te kneden. En videoclips worden er niet heel serieus genomen.’
‘Absoluut, maar dankzij ‘F*** you very, very much’ heb ik ook het acteren herontdekt. Dus ben ik veel audities aan het doen. Eigenlijk wilde ik als kind altijd acteur worden. Tamino was degene die onze toneeltjes thuis regisseerde. Ik heb woordkunst en drama gevolgd van mijn achtste tot mijn zeventiende. Tamino schreef al stukjes op zijn tiende en liet mij die dan spelen. Ik deed dat heel graag.’
‘Bij het draaien van ‘F*** you very, very much’ heb ik gemerkt hoe verfrissend het kan zijn om gewoon eens op de set te staan zonder de verantwoordelijkheden die je als regisseur hebt.’
‘Niet dat ik niet meer in de regisseursstoel wil kruipen: over vijf jaar hoop ik bezig te zijn met mijn eerste langspeelfilm. Ik heb enkele scenario’s in mijn lade liggen, maar nog geen waarvan ik zeker genoeg ben. Ik ken mijn eigen grenzen en weet wanneer ik nog niet klaar ben voor iets. Maar als ik het juiste script in handen heb, begin ik eraan.’
Tamino concerteert op 23 maart in Vorst Nationaal.
