Marie Kondo geeft opruimtips voor uw (thuis-)kantoor

Haar handen zijn perfect gemanicuurd, en duidelijk al goed getraind in deze coronatijden: geen enkele keer zal ze haar gezicht aanraken. Hooguit gebruikt ze haar handen voor de een of andere beweging waarmee ze iets duidelijk wil maken, of om te tonen dat op haar werktafel alleen een notitieblokje en haar roségouden MacBook Air liggen.

Je zou voor minder denken dat Kondo gemaakt is voor dit soort crisis, die weliswaar niet toeslaat in haar eigen gezinnetje - echtgenoot Takumi en twee dochters, drie en vier jaar oud. Geen ongebreideld hamsteren bij haar thuis. Geen chaotische zelfisolatie.

Haar missie in het leven was duidelijk vanaf het moment dat Marie Kondo op haar vijfde ontdekte dat ze talent had om te organiseren: rust en kalmte creëren met orde en netheid. Alleen de spullen houden ‘waar je vrolijk van wordt’, zoals ze dat zelf graag verwoordt.

Iedereen die ook maar even flirtte met haar opruimmethode in  ‘Opgeruimd!’, haar eerste boek waarvan er in 2011 tien miljoen exemplaren over de toonbank rolden, kan beamen dat ze je een gelukkiger, lichter en rustiger gevoel geeft: eens goed door je spullen en bezittingen gaan, keurig zorgen voor wat je nog nodig hebt en de rest weggooien. Het is in deze tijden belangrijker dan ooit, zegt Kondo.

‘Er is op dit moment zoveel angst in de wereld. Ik heb het gevoel dat we een grote nood hebben aan zelfreflectie, dat we eens moeten nadenken over de vraag hoe we de rest van ons leven willen leiden.’ Ze zegt het via haar vertaalster, met een zachte, muzikale, hoge stem.

‘Een van de oplossingen is je huis opruimen, want tijdens dat proces kom je te weten wat het allerbelangrijkste voor je is. Het stelt je in staat om de omgeving die je moet beheersen ook echt te beheersen. Het biedt dus wel degelijk een oplossing.’

Kondo komt nu helemaal op dreef. ‘Het is een proces waarbij je duidelijk maakt wat er met jezelf aan de hand is. Hoe beter je daarin slaagt, hoe serener je tegen de wereld aankijkt. Zelfs als je het gevoel hebt dat de maatschappij besmet is met angst en rusteloosheid, zie je nog wat er voor je ligt. En onthoud je de dingen en mensen die je in je leven hebt, koester je een gevoel van dankbaarheid. Dat heeft een rustgevend effect.’

Ironisch genoeg gaat het boek waarover we het met Marie Kondo willen hebben over een plaats waar velen in deze coronatijden niet kunnen zijn: de werkplek. ‘Opgeruimd! Op het werk’ is de vierde spin-off van haar eerste bestseller en schreef ze samen met de Amerikaanse managementprofessor Scott Sonenshein. Ze legt uit hoe je je werkplek moet inrichten en hoe je moet omgaan met digitale ballast. Hoe je je smartphone, computer en zelfs kalender moet opruimen.

Al blijkt de timing nu ook weer niet zo ongelukkig. Want doordat de meesten onder ons niet naar kantoor kunnen, hebben net nú velen thuis een kantoortje ingericht. Daarvoor moeten we zowel fysieke als mentale ruimte vrijmaken, zodat het mogelijk is om geconcentreerd te blijven, terwijl we 24 uur per dag met al onze familieleden onder een en hetzelfde dak zitten.

Uiteraard schreef Kondo haar boek lang voor de crisis rond covid-19 uitbrak. Het neemt niet weg dat veel van wat erin staat ook van toepassing kan zijn op het thuiskantoor. Zo predikt de Japanse drie hoofdregels voor de werkruimte. Regel één: wijs een plaats aan voor elk item en bewaar alles per categorie. Regel twee: gebruik dozen en zet alles rechtop, want zo spaar je ruimte uit. Regel drie: bewaar niets op je werktafel zelf.

‘Je bureaublad is je werkvloer’, zegt ze. ‘Geen kast om spullen te bewaren. Het enige wat op je werkblad mag liggen, is wat je echt nodig hebt voor de klus waar je mee bezig bent.’

Bij die laatste regel laat Kondo ruimte voor enige flexibiliteit. Pennen mogen in een houder op de tafel staan en hoeven niet per se in de lade. Ook een item dat je leuk vindt, kan. Of een plantje. ‘Dat heeft een kalmerend effect als je ergens over nadenkt’, zegt ze. Tijdens ons gesprek heeft Kondo een vaas met een paar roze bloemen op haar werktafel staan.

Naast de cleandeskpolicy hanteert Kondo nog een opruimritueel dat ze overhield uit de tijd dat ze zelf nog een kantoorjob had en dat zeker in het post-coronatijdperk zijn nut kan hebben. ‘Als je ’s ochtends op kantoor aankomt, maak dan niet alleen de bovenkant van je werkblad schoon, maar ook je computer en muis, toetsenbord en telefoon. ’s Maandags, als een nieuwe week begint, mag het zelfs wat grondiger: dan reinig je ook de poten van je stoel, de kabels onder je werktafel enzovoort’, aldus Kondo.

‘Het lijkt heel wat werk, maar eigenlijk duurt dat hooguit een minuut’, schrijft ze. ‘En het leidt ertoe dat alles heel netjes is: voor mij was dat een wereld van verschil. De sfeer was niet alleen meer ontspannen, het maakte het ook gemakkelijker om aan de slag te gaan. Terwijl mijn handen alles aan het schoonmaken waren, kon ik mijn hoofd leegmaken en heel even mediteren: een ritueel dat mijn geest hielp om  vlot over te schakelen naar werkmodus.’

Dat de Marie Kondo-opruimmethode wereldwijd zo’n fenomeen zou worden, had niemand durven te voorspellen. Al lijkt Marie Kondo zelf wel met een opruimgen te zijn geboren. Ooit vertelde ze al over haar jeugd, hoe haar ouders haar op een bepaald moment verboden om nog op te ruimen, omdat ze telkens weer veel te veel spullen weggooide.

Ironisch genoeg was het haar moeder die haar dat maniakale opruimen bijbracht: ‘Ze was altijd bezig met haar huishouden, en ze leek dat altijd met zoveel plezier te doen’, lacht Kondo. Dan zijn er ook die verhalen over hoe opruimen, en dan vooral spullen weggooien, voor haar een vorm van spiritueel ontwaken was. Zo vertelde Kondo ooit dat ze iedere dag, als ze thuiskwam van school, een plastic zak nam en zocht naar dingen om weg te gooien.

‘Maar op een dag opende ik de deur van mijn kamer, en zag alles er somber en verward uit. Ik dacht: ik haat alles in deze kamer, ik gooi het allemaal weg, want ik wil nooit meer opruimen. En toen viel ik op de grond. Toen ik twee uur later wakker werd, bleek het allemaal niet zo erg. Integendeel, veel van de spullen zagen er glimmend netjes uit. En toen besefte ik: je moet niet zoeken naar dingen om weg te gooien, maar veeleer naar dingen die je echt wil houden.’

Dat is wellicht de grootste misvatting over de KonMari-methode: het is niet de bedoeling dat je de meeste van je bezittingen weggooit. Haar overtuiging heeft ook een meer spiritueel aspect: voordat je iets dumpt, wil Kondo dat je het ding… bedankt voor wat het allemaal gedaan of betekend heeft. Zo dankt ze zelf iedere avond haar portemonnee als ze die opbergt.

Marie Kondo studeerde nog aan de universiteit toen ze haar business, gespecialiseerd in opruimen, begon. ‘Ik ging opruimen bij vrienden, bracht er wat orde in huis, en zo ging dat al snel als een lopend vuurtje. ‘Ik zou je geld geven om me te leren hoe ik mijn huis moet organiseren’, zeiden mensen die ik niet eens kende. Het deed me inzien dat ik misschien een breder publiek kon bereiken, en daarom richtte ik dat bedrijfje op.’

Ze kreeg al snel zoveel klanten dat ze met een wachtlijst moest werken. Waarna de wachtenden haar smeekten een boek te schrijven, zodat ze tenminste daarin terecht konden voor advies. Kondo installeerde zich achter haar laptop en ‘drie maanden later’, zegt ze, was het boek klaar.

Kondo was halverwege de twintig toen ze  haar baan bij een uitzendbureau opzegde om fulltime met haar business bezig te zijn. Al kende haar zaak ook wel wat groeipijnen. Voor haar eerste seminarie schreven zich amper… vier mensen in. Van wie er twee op de valreep afbelden.

Een geluk bij een ongeluk, want tijdens haar eerste workshop slaagde ze er niet echt goed in haar boodschap over te brengen en werd ze vooral geconfronteerd met haar eigen onervarenheid. Een pijnlijk moment, maar het deed haar ook inzien dat ze de kwestie rationeel moest bekijken. Dat ze moest leren zichzelf beter in de markt te zetten, haar methode op punt moest stellen en ervaring moest opdoen, eerst met kleine groepen en daarna met grotere. 

Samen met haar eerste boek nam de druk toe. ‘De druk om altijd die gelukkige, vrolijke Marie te zijn’, zegt ze. ‘Ik begon mijn eigen… obstakels te creëren, zei constant tegen mezelf dat ik opgewekt moest zijn, want dat ik anders het recht niet had om die boodschap in de wereld te verspreiden.’

In 2015, toen de verkoop van haar boeken voorbij de tien miljoen ging, riep Time Magazine haar uit tot een van de honderd meest invloedrijke mensen op aarde. De aanbiedingen stroomden van over de hele wereld binnen, en ze nam er zoveel mogelijk aan. Ze was ook zwanger van haar eerste kind, en het werd haar allemaal te veel. In ‘Opgeruimd! Op het werk’ schrijft ze hoe ze besefte dat ‘ik zo niet verder kon’.

Vandaag beheerst ze het allemaal naadloos. Of haar echtgenoot, die ze leerde kennen in haar studententijd, zich ooit zorgen maakte toen de roem zo snel groeide? De man die ondertussen CEO is van KonMari Media komt in beeld, en zegt: ‘Ik maakte me wel wat zorgen over hoe ze zou omgaan met de aandacht, zo altijd herkend te worden. Zelfs nu houdt dat me bezig, toch wel. Marie is iemand die graag thuis zit, ze is zelfs een beetje introvert.'

'We proberen dan ook zoveel mogelijk tijd samen door te brengen, opdat ze nooit het gevoel zou krijgen dat ze er hier alleen voor staat. Ik wil ook altijd weten hoe ze zich voelt, hoe ze de dingen ervaart. Ze heeft niet alleen een methode gecreëerd, ze moet die ook nog eens naar de wereld kunnen communiceren. Om dat te kunnen doen, moet ze beschermd worden, merk ik.’

Het is tijd om af te ronden. Als ik haar vraag  hoeveel het me zou kosten om haar naar Europa te halen voor wat tips, krijg ik een verrassend antwoord. Terwijl ze haar schouder ophaalt, antwoordt ze: ‘Ik weet het eigenlijk niet, want ik geef geen privéles meer.’ Waarop echtgenoot Takumi zijn hoofd opnieuw voor de camera steekt en vlug overneemt: ‘Ze is onbetaalbaar.’