M/V van de week | Melikan Kucam

Melikan Kucam is gewist uit de geschiedenis van de N-VA. Die heeft zijn profielpagina en alle referentie naar het Mechelse (ex-)gemeenteraadslid van de website verwijderd. De partij moet hopen dat de ravage die de Belg met Turkse roots aanrichtte, niet nog groter wordt. Het is een N-VA-tragedie dat Kucam leden van zijn eigen Assyrische christelijke gemeenschap tienduizenden euro zou hebben afgetroggeld om minstens 220 familieleden en vrienden uit Syrië en Irak naar België te loodsen. Een lijst indienen was voldoende om - weliswaar na een veiligheids- en terreurcheck - via het kabinet van toenmalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken reisdocumenten te krijgen.

Het beeld blijft kleven dat Francken de mensensmokkel tot aan de deur van zijn kabinet toeliet. Dat Francken de voorbije jaren zelf herhaaldelijk uithaalde naar de NGO's die zich met hun reddingsboten op de Middellandse Zee als mensensmokkelaars zouden gedragen, maakt het extra pijnlijk.

De beschuldigingen dikken nog aan. Kucam zou nu ook uitkeringsfraude hebben opgezet voor de mensen die hij naar hier haalde. Sociale fraude is een dada van de N-VA. Vlaams minister Liesbeth Homans laat onderzoeken of Kucam zich als voorzitter van de Mechelse sociale woningmaatschappij bezondigde aan vriendjespolitiek. De partij wrijft de grote socialistische vijand in het zuiden van het land al jaren aan dat het via cliëntelisme Wallonië arm houdt. Nu blijkt dat het politiek favoritisme in eigen rangen geslopen is, waarmee Kucam de N-VA nog eens lelijk te kijk zet.

'Een monster in eigen rangen', vatte een partijtopper het samen. Niet in het minst omdat Kucam mogelijk genadeloos misbruik maakte van mensen in wiens precaire positie hij ooit zelf zat. De 8-jarige Kucam vluchtte in 1983 met zijn ouders weg uit het bergdorpje Hassana in Zuid-Oost-Turkije aan de Turks-Syrische grens, waar de christelijke bevolking gesandwicht werd in het geweld tussen Turkse troepen en de Koerdische afscheidingsbeweging PKK. Dertig jaar later, toen hij zich in Mechelen had opgewerkt tot spreekbuis van de oosterse christenen, verklaarde hij als 7-jarige in de gevangenis te zijn beland. De reden was de ontdekking door het Turkse leger dat hij tolk speelde tussen de herders in Hassana en de PKK. Zijn ouders besloten te vluchten, met bestemming familie in Nederland, maar via een omgeleide vlucht door slecht weer belandde het gezin in België. Zoals typisch voor elke diaspora, waarvan de leden elkaar graag overbluffen met verhalen over een heroïsche tocht vol lijden en gramschap, is ook bij Kucam de grens tussen legende en realiteit dun. In een andere versie strandde de familie op weg naar Londen.

Het gezin-Kucam behoorde tot de eerste generatie Assyriërs in Mechelen. Daarna volgden vrienden en verwanten uit Hassana en andere dorpen in de regio. Het christendom in Anatolië, de streek in Turkije waar ze vandaan komen, is van de kaart geveegd. Net daarom ontvingen ze de voorbije jaren met open armen hun christelijke broeders uit Syrië en Irak. Die zijn bedreigd met eenzelfde lot van extinctie sinds de komst van Islamitische Staat. Het maakt het alleen maar pijnlijker dat Kucam zich verrijkte op de pijn van zijn eigen verleden. Hij wordt nog extra als nestbevuiler gezien omdat hij de schijnwerpers aantrok. De gemeenschap geldt als een levend integratie-billboard - model-migranten die vlot Nederlands spreken en keihard werken. Maar ook geen pottenkijkers lust.

'Mechelen aan de Tigris' telt vandaag 3.000 Assyriërs. Hun snelle groei wordt door Kucams sympathisanten geduid als de reden van zijn arrestatie. Met de komst van de vele nieuwelingen kwamen spanningen tussen religieuze facties, in meerderheid katholiek en minderheid christelijk orthodoxen. Een afrekening tussen rivaliserende clans zou de populaire leider de kop hebben gekost.

Kucam heeft de reputatie van handige fikser. De handelswetenschapper - boekhouder bij de Brusselse gemeente Ganshoren - hielp met de belastingbrief en administratie. Nieuwkomers kregen hulp bij de zoektocht naar huis, werk en school. Huwelijksfeesten waren pas klaar als de 'Godfather' opdook. Weinig verwonderlijk kwam Kucam op de radar van de politiek, altijd hongerig naar populaire figuren uit minderheidsgroepen. Die stemmen in hoofdzaak langs clanlijnen, waardoor partijen zich in één klap verzekerd zien van de meeste stemmen uit één gemeenschap. Kucam begon bij CD&V, maar vertrok acht jaar geleden met slaande deuren naar N-VA toen hij een beloofd OCMW-zitje door de neus geboord zag. Bij de verkiezingen van oktober raakte hij verkozen met 974 stemmen, 34 meer dan toenmalig minister van Financiën Johan Van Overtveldt.

Kucam is dan wel gewist uit het verleden van N-VA. De affaire krijgt mogelijk nog een staartje voor Theo Francken. Vanuit het parlement wordt aangedrongen op hoorzittingen over de visazwendel, met Francken in het centrum. Het Franstalige CdH dringt zelfs aan op een parlementaire onderzoekscommissie, waarbij de handel en wandel op Franckens kabinet en de contacten met Kucam maandenlang breed uitgesmeerd zou worden.