In tijden van hoge inflatie grote sommen geld parkeren op een spaarrekening: het lijkt op het eerste zicht irrationeel gedrag. Maar klopt dat ook? Waarom houdt de Belg zo van zijn spaarboek? ‘Ook beurzen zijn grillig, niet iedereen is even tuk op risico en niemand kan in de toekomst kijken’, zegt gedragseconoom Eva van den Broek.
300 miljard euro: dat is het duizelingwekkende bedrag dat Belgen vandaag op hun spaarrekeningen hebben staan. ‘Compleet ondoordacht’ menen sommigen: door de lage rentetarieven en de hoge inflatie smelt dat geld als sneeuw voor de zon. Toch blijven veel mensen een spaarrekening een vanzelfsprekende en veilige keuze vinden.
Verwachte spijt en betaalpijn
‘Het is logisch dat mensen het geld dat ze sparen door hard te werken niet zomaar willen loslaten of verliezen’, zegt dr. Eva van den Broek, gedragseconoom en oprichter van Behavioural Insights, een stichting die organisaties helpt om gedragsprikkels te versterken, opdat consumenten duurzame keuzes kunnen maken.
Mensen lijden aan “betaalpijn”. Ze verwachten dat ze zich het verlagen van het bedrag op hun spaarrekening zullen beklagen.
Verwachte spijt is alvast één van de redenen waarom mensen zo verknocht zijn aan hun spaarboekje. ‘Als consumenten hun geld investeren in bijvoorbeeld een beleggingsfonds, hebben ze daar niet opnieuw even snel toegang toe als bij een spaarrekening. Zo’n beslissing voelt al snel als risicovoller. Wie stilzit en niets doet, zal zichzelf het verlies minder verwijten dan bij een verkeerde investering’, zegt Eva van den Broek.
‘Bovendien zien mensen door die investering het bedrag op hun rekening zakken, wat ze geen fijn gevoel vinden. Daardoor lijden ze “betaalpijn”. Ze verwachten dat ze zich het verlagen van het bedrag op hun spaarrekening zullen beklagen.’
Risicoaversie en emotionele band
Mensen houden graag alle opties open om hun geld te besteden, en houden hun spaargeld daarom het liefst achter de hand. Bijvoorbeeld voor onverwachte uitgaven, of voor de aankoop van iets waar ze door gepassioneerd zijn.
Maar ook risicoaversie speelt mee in de spaarpsychologie. Eva van den Broek: ‘Beleggen in aandelen en fondsen vereist gespecialiseerde kennis. Zelfs met de hulp van een financiële professional vertrouwen velen dat zaakje niet. Ook beurzen zijn grillig, niet iedereen is even tuk op risico en niemand kan in de toekomst kijken.’
Inflation is the enemy you know: velen verkiezen die boven een onzekere belegging.
En dan is er nog het zogenaamde eigendomseffect (endowment effect): dat verwijst naar een emotionele vooringenomenheid die ertoe leidt dat personen een object in eigendom hoger waarderen dan de marktwaarde ervan. ‘Het bedrag op de spaarrekening heeft voor veel mensen een hogere persoonlijke betekenis: het is iets dat helemaal van hen is. Ze zijn er persoonlijk aan verknocht, en hechten er veel waarde aan.’
Zekerheid primeert
Kortom: In tijden van hoge inflatie geld plaatsen op een spaarrekening lijkt misschien niet rationeel, maar veel mensen vinden het vele van de hierboven vermelde redenen helemaal geen slecht idee. ‘Inflation is the enemy you know: velen verkiezen die boven een onzekere belegging’, besluit Eva van den Broek.
Sparen doet u best op uw maat. Ontdek de verschillende spaaroplossingen van Santander Consumer Bank.
Disclaimer: de aanhoudende stijging van de prijzen kan ervoor zorgen dat het gestorte geld waarde verliest.