Europa nog altijd gegeerd bij investeerders... uit Midden-Oosten en Afrika

Door concurrentie met China en Rusland, stijgende energieprijzen en de-industrialisering moet Europa zichzelf heruitvinden. Tussen de aankondigingen over afvloeiingen, herstructureringen en faillissementen die het economische nieuws overheersen, botsen we geregeld ook op berichten die, afhankelijk van de lens waardoor we kijken, als zeer hoopgevend geïnterpreteerd kunnen worden. Ondanks de troebele vooruitzichten blijkt Europa nog altijd een gegeerde kandidaat voor buitenlandse investeringsmaatschappijen en staatsfondsen uit het Midden-Oosten en Afrika.

Het bod van 14 miljard euro van de Abu Dhabi National Oil Company (ADNOC) op Covestro toont de toenemende invloed van het Midden-Oosten op de Europese markt. Covestro is een Duits chemieconcern dat zich specialiseert in de productie van hoogwaardige polymeren en kunststoffen die gebruikt worden in de auto-, de bouw- en de elektronicabranche. ADNOC ziet de investering als een kans om zijn petrochemische activiteiten te diversifiëren en te verduurzamen met de technologie van Covestro.

De overname van Nutkao, het moederbedrijf van de Belgische chocomaker Boerinneke, door het investeringsfonds Al Mada, verbonden aan de Marokkaanse koninklijke familie, laat zien hoe ook Afrikaans kapitaal naar Europa stroomt.

Nog meer voorbeelden tonen dat investeerders uit Noord Afrika en het Midden-Oosten hun zinnen hebben gezet op Europa. Mubadala, een investeringsfonds uit Abu Dhabi, kocht zich in 2020 in bij Borealis, net als Covestro een producent van kunststoffen. Saudi Aramco plande een - weliswaar geschrapte - recordinvestering van 3,7 miljard euro in de Antwerpse haven. En het Marokkaanse fosfaatbedrijf OCP en de Moroccan Investment Corporation verwierven een belang in meerdere agrarische bedrijven in Spanje.

De handelsrelaties van België met het Midden-Oosten en Noord-Afrika groeien sterk. De handel met de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) bedroeg in 2022 meer dan 5 miljard euro. België exporteerde farmaceutische producten en machines, terwijl het olieproducten en aluminium importeerde. Met Saoedi-Arabië was de handel in vergelijkbare producten goed voor ongeveer 4 miljard euro,.

Ook met Marokko is de handel significant: meer dan 2 miljard in 2022. België exporteerde chemische producten en machines, terwijl het textiel en agrarische producten importeerde.

Diaspora

De gunstige economische vooruitzichten van de Golfstaten en Marokko, die hun bruto binnenlands product (bbp) jaarlijks met 3 à 4 procent zien groeien, zijn ook de lokale Belgische diaspora niet ontgaan. De afgelopen jaren richten talrijke kleinschalige initiatieven van particuliere ondernemers en netwerken zich op handel met het moederland. Ook de gevestigde ondernemersorganisaties, federaties en kamers van koophandel richten almaar vaker op hun pijlen op die landen, met een kakofonie aan handelsmissies, beurzen en seminaries.

Die inspanningen helpen Belgische bedrijven bij het opbouwen van relaties, maar zijn vaak versnipperd en kleinschalig. Om het potentieel optimaal te benutten, is meer coördinatie nodig. Samenwerking kan kleine, losse initiatieven omzetten in structurele economische successen.

Rusland en China hebben de afgelopen jaren sterk geïnvesteerd in diepere handelsrelaties met Afrika, India en het Midden-Oosten, als reactie op hun verslechterde verhouding met Europa en de Verenigde Staten. Voor China speelt de handelsoorlog met de VS een grote rol, terwijl Rusland zich na de westerse sancties vanwege de invasie in Oekraïne richt op nieuwe markten om zijn economie te ondersteunen.

In deze onzekere tijden moeten we ondergewaardeerde en ongebruikte hulpmiddelen benutten en met creatieve ideeën voor de dag komen. Daarom is het voor werkgeversorganisaties een must wat vaker de brug te slaan naar allochtone ondernemers en netwerken. En mogen we geen schroom hebben om medeburgers met migratieroots uit landen die sterke groeicijfers noteren meer structureel te betrekken bij de wirwar aan buitenlandse handelsmissies en exportinitiatieven.