Bouwen aan vertrouwen

Bij aannemer Joe kan je terecht voor het betere bouwwerk. De Amerikaanse president - vorige week nog in Brussel - heeft zijn geliefde slogan ook aan de G7 kunnen slijten: Build Back Better for the World. Joe Biden wil graag dat de westerse economieën hun duit in het zakje doen om arme en opkomende landen vooruit te helpen. En daarbij China met zijn Nieuwe Zijderoute dwarsbomen.

Ik weet wel dat het om stratego op wereldschaal gaat. Op onze campus lopen genoeg collega’s rond om me dat haarfijn uit te leggen. Maar ondanks de geopolitieke motieven vind ik dat Build Back Better niet alleen goed bekt, maar ook juist klinkt. Die drie woorden vatten de opdracht waar we met ons allen voor staan perfect samen.

Sinds maart vorig jaar hebben we alles uit de kast gehaald om niet alleen ons gezondheidssysteem, maar ook het bedrijfsleven, het onderwijs en tal van andere sectoren maximaal overeind te houden. Het kostte bloed, zweet en tranen. En het was niet overal mogelijk, denk maar aan de ravage in de cultuursector en de horeca.

De dodentol van de pandemie blijft uiteraard het ergst - we moesten er alles aan doen om erger te vermijden. Maar nu de wetenschap de hemel heeft doen opklaren, zien we pas helder hoe onze samenleving eraan toe is. Laten we het momentum gebruiken om niet alleen voorbij de pandemie te kijken, maar alles wat al lang fundamenteel fout loopt in onze wereld eindelijk aan te pakken.

De G7 wil multinationale ondernemingen meer belasten. Dat is een goede start. En als de wereldwijde investeringen in arme en opkomende landen gebeuren met respect voor het milieu, het klimaat en de arbeidsvoorwaarden - waarmee de G7-landen het verschil met China willen maken - dan klinkt dat hoopvol. Als we met Europa, de VS, Canada en Japan duurzaam willen heropbouwen, zullen we ook moeten bouwen aan het vertrouwen van de burgers in de instellingen.

PFOS

Dichter bij huis kan het ook veel beter. Algemeen hoofdredacteur Isabel Albers schrijft terecht dat het verontrustend is ‘dat het PFOS-schandaal rond 3M is kunnen gebeuren ondanks al die reglementering en procedures’. De overdreven focus op regels en reglementen mist geregeld zijn doel. Onze universiteit kreunt er ook onder, vooral ons universitair ziekenhuis ondervindt het elke dag. De CEO van het UZ Brussel Marc Noppen zegt dat de bureaucratie en complexiteit van ons land niet alleen de gezondheidszorg aantast, maar in volle coronacrisis ook mensenlevens heeft gekost. Marc benoemt de dingen en heeft er pas een bevlogen boek over geschreven, met de passende titel: ‘Gewoon anders. Een vurig pleidooi voor een ongewone gang van zaken’.

Laten we duurzaam bouwen aan vertrouwen. Ook bij de burgers. Recent onderzoek van de VUB en de Koninklijke Militaire School toont aan dat desinformatiecampagnes het vertrouwen van de burger in het vaccin én van de consument in het economisch herstel wel degelijk hebben aangetast. Fake news fnuikt het vertrouwen en dat is verontrustend. Het is ook een paradox: nooit eerder waren er zo veel controlemechanismen om te voorkomen dat zaken fout lopen, tegelijk hebben velen van ons geen greintje vertrouwen meer in een goede afloop.

Hoger opgeleiden blijken wel vertrouwen te hebben in de wetenschap en de overheid. We zien dat onderwijs de sleutel is, of toch een van de sleutels, willen we duurzaam bouwen aan vertrouwen. Wij zijn klaar om na de zomer een nieuwe generatie eerstejaarsstudenten te verwelkomen. Op campussen waar niet alleen het gras, maar ook de rest weer groen is. Eindelijk. Toch?

Caroline Pauwels

Rector van de VUB