Walmart, een van de Wall Street-sterren van 2024
Begrotingstabellen supernota lossen vertrouwenscrisis niet op
De lectuur van de supernota stemt niet vrolijk. Wat het Arizona-project vooral ontbreekt, is een overkoepelende boodschap.
Wie de supernota voor de Arizona-coalitie leest, ziet vooral hoeveel hervormingen linkse partijen in de federale coalitie al die jaren hebben weten tegen te houden. Er is uiteraard de beperking van de werkloosheid in de tijd. En hoe het tot 2024 kon duren vooraleer werknemer en werkgever de vrijheid krijgen samen hun arbeidsuren te bepalen? Al jaren wordt bepleit dat (een deel van) de opzegvergoeding wordt gebruikt voor opleiding, heroriëntering en begeleiding naar werk. Eindelijk staat dat nu in een ontwerp voor een regeerakkoord. Het toont in hoeverre ons land op nogal wat vlakken stilgestaan heeft.
Wat op tafel lag, vereiste voor elke partij zware toegevingen. Denk aan het invoeren van rechtspersoonlijkheid voor vakbonden of het behouden van de automatische indexering van de lonen. Het uitdoven van het gunstigere VVPRbis-stelsel, waarbij vennootschappen dividenden kunnen uitkeren tegen een verlaagde roerende voorheffing, is ongetwijfeld een bittere pil voor politici met een ondernemersachterban. Politici van een andere partij moeten dan weer tegenover hun leden verdedigen dat de pensioenleeftijd bij de NMBS of het leger wordt genormaliseerd.
Advertentie
Hoofdlijnen
De lectuur van de nota levert ook bedenkingen op over de methode. Niet in elk land halen extreem gedetailleerde bepalingen een regeerakkoord. Neem een juridisch kader voor influencers: in ons land kan hoogstens een dozijn daar een volwaardig inkomen uit halen. Niet alleen bekruipt je het gevoel waarom zoiets onbeduidends in 's hemelsnaam in een regeerakkoord moet. Het roept ook de vraag op of de politiek zich niet verliest in zaken die eigenlijk aan de administratie overgelaten dienen te worden.
Het gevoel bekruipt je waarom zoiets onbeduidends als een juridisch kader voor influencers in 's hemelsnaam in een regeerakkoord moet.
In Nederland werd de cultuur van almaar omvangrijkere regeerakkoorden jaren geleden bewust verlaten. Het huidige ‘hoofdlijnenakkoord’ beslaat amper 26 pagina’s.
De praktijk van heel gedetailleerde akkoorden, die ook in Vlaanderen bestaat, getuigt ook van een zekere hoogmoed over wat men in enkele weken tijd kan rondkrijgen. De supernota die nu op straat ligt, gaat alleen maar over de arbeidsmarkt, fiscale hervorming en pensioenen. Er zijn nog zoveel andere domeinen.
Advertentie
Over de controversieelste punten kan je uiteraard conflicten voorkomen door afspraken op papier te zetten. Maar alles al dicht timmeren is onmogelijk en onwerkbaar.
Advertentie
De grootste vragen bestaan over het totale budgettaire plaatje van het Arizona-project. De tabellen bevatten naast het bestaande gat van 27,55 miljard euro dat weggewerkt moet worden ook nieuw beleid ten bedrage van 11 miljard. Met maar 13 miljard besparingen en 6 miljard financiering door nieuwe inkomsten uit de fiscale hervorming rekent men voor 19 miljard euro aan terugverdieneffecten.
Overkoepelende boodschap
Enerzijds is het positief dat er nu hervormingen op tafel liggen die al jaren hoognodig zijn. Anderzijds blijkt het vertrouwen erg precair om een ambitieus project een goede kans op succes te geven.
Als de cultuur intact blijft waarbij we voor elk probleem reflexmatig naar de overheid kijken, is het dweilen met de kraan open.
Naast een tekst vol afspraken en politieke compromissen die in ons land nodig zijn om een coalitieregering op de been te krijgen, is ook nood aan overkoepelende boodschap. Een regering die maatregelen neemt om het begrotingstekort te corrigeren is één ding. Als de cultuur intact blijft waarbij we voor elk probleem reflexmatig naar de overheid kijken, is het dweilen met de kraan open. Het is dan ook nodig dat duidelijk gemaakt wordt dat de etatisering van de maatschappij een heilloos pad is.
De vijf partijen van de Arizona-coalitie zouden overtuigend kunnen communiceren dat de overheid zich moet heroriënteren op haar kerntaken. Die boodschap moet ook de eigen geledingen bereiken. In elke partij leeft de cultuur van almaar nieuwe taken voor de overheid. Ook in de ambtenarij is een cultuuromslag nodig, net als bij de bevolking.
In de publieke opinie heerst een vertrouwenscrisis. De begrotingstabellen bij de supernota lossen dat bepaald niet op. De politiek kan proberen het vertrouwen te herwinnen door één cruciale zin toe te voegen aan het regeerakkoord: de belofte dat als de rekening niet klopt, voor nieuwe maatregelen alleen naar de uitgaven wordt gekeken en niet naar belastingen.
De Tijd wil de dialoog met zijn onlinelezers verbeteren en gebruikt daarvoor een nieuwe reactietool. Meer toelichting kunt u in dit artikel vinden.
Advertentie
