Hoed u voor Macrons plannen voor de EU

‘L’Europe, c’est moi’ titelde Financial Times. Het voorzitterschap van de Raad is een belangrijk onderdeel van de campagne van president Emmanuel Macron voor de presidentsverkiezingen in april. Zijn plannen vat hij in één zin samen: ‘We moeten van een Europa van samenwerking binnen zijn grenzen naar een machtig Europa in de wereld, soeverein, vrij in zijn keuzes en meester van zijn bestemming’. Dat kan tellen in een meer dan ooit geconnecteerde wereld.

Soevereiniteit, nieuwe Europese inkomsten, minder begrotingsdiscipline en een centralistischer EU op vooral Franse maat zijn de rode draden door het programma. Protectionisme, autarkie en minder handelsopenheid zijn nauwelijks verholen.

Macron gaat voor strategische soevereiniteit, terwijl de noordelijke landen kiezen voor open strategische autonomie. Zelfvoorziening is wenselijk noch haalbaar. We moeten wel onze aanvoerlijnen diversifiëren, rollende strategische voorraden aanleggen en onze enorme digitale achterstand wegwerken. Maar de juiste remedies zijn verschuivingen in het EU-budget naar onderzoek en ontwikkeling, digitalisering, grensoverschrijdende transport- en energie-infrastructuur, een kapitaalmarkt en het beheer van onze buitengrenzen met het oog op een sluitend migratiebeleid.

Digitalisering

Voor de digitalisering betekent dat de beschikbaarheid van data verbeteren, niet overreguleren, maar de globale standaarden bepalen samen met de VS. Ook mogen we niet roekeloos tientallen miljarden pompen in de productie van halfgeleiders om over te doen wat anderen (die trouwens van plan zijn in de EU te investeren) al deden, maar een onmisbare schakel in het mondiale ecosysteem zijn.

Europese kampioenen creëren klinkt mooi, maar zonder voldoende concurrentie schieten innovatie en efficiëntie erbij in, wat van de EU allerminst een digitale wereldspeler zal maken. Ook waarschuw ik dat afgezwakte mededingingsregels kleinere lidstaten, kmo’s en open markten kunnen schaden.

Frankrijk wil ook een assertieve handelsbescherming van onze interne markt. We moeten inderdaad autonome mechanismen hebben om goederen te weren geproduceerd met gedwongen arbeid, tegen onrechtmatige subsidies, tegen dumpingprijzen, tegen oneerlijke concurrentie ten gevolge van een lakser klimaatbeleid.

Maar openheid op de wereld blijft van kapitaal belang. Handel leidt tot stabiliteit en vrede, en brengt mensen en volkeren bij elkaar. Handel is een enorme bron van welvaart en creëert massaal veel (beter betaalde) jobs voor beide partners van handelsverdragen: 38 miljoen jobs hangen af van export uit de EU, 11 miljoen meer dan tien jaar geleden. 93 procent van de Europese exporteurs is een kmo. Voor de handelsnatie Vlaanderen is openheid van groot belang.

Frankrijk blokkeert samen met sommige andere landen al een tijd de ratificering van nieuwe handelsverdragen, zoals met Chili en Mexico en het strategisch belangrijke akkoord met het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur. Voor Mercosur moet er geen heronderhandeling komen, maar een aanvullend akkoord dat ontbossing verbiedt.

Ons beste, zo niet enige, geopolitieke ‘wapen’ zijn handelsverdragen. Gaan we ook Zuid-Amerika aan de Chinezen laten? In Zuidoost-Azië verbindt het RCEP-verdrag 15 landen die staan voor 30 procent van de wereldbevolking en 30 procent van het wereldproduct. De EU mist kansen om wereldwijd de standaarden te zetten.

Defensie

Ook voor defensie heeft Macron - die de NAVO hersendood verklaarde - verregaande, niet op de verdragen gesteunde plannen. Willen we echt de Franse oorlogen in Afrika ‘europeaniseren’, zoals hij dat noemt? Moeten we niet eerst een democratisch gedragen, strategisch EU-buitenlandkader hebben?

Om Afrika in de eerste plaats te helpen moeten we alle EU-hulp veel beter samen afstemmen en binden aan harde voorwaarden rond goed bestuur, een leerplicht voor jongens én meisjes, mensenrechten en migratie.

Macron wil ons budgettair kader heroverwegen. Hoe is niet duidelijk. Wel poneert hij dat het niet meer kan met het kader gecreëerd in de jaren 90.

Gaan wij akkoord met een permanente schuldenunie? Nu al zijn er onvoldoende middelen om de lening van 750 miljard voor het Herstelfonds terug te betalen (de PS wil dat de EU nog eens 5.000 miljard leent!). Gaan we akkoord met een nieuwe permanente EU-belastinglaag, boven op de gemeentelijke, provinciale, deelstatelijke en federale? Het blijft verwondering wekken dat de liberalen daarin meegaan.

Tot slot suggereert Macron een ‘réformation’ van onze verdragen. En dat na de conferentie over de toekomst van Europa, de ‘vrucht van collectief werk en van een mobilisatie’. Iets van gemerkt? Even herinneren dat de lidstaten meester zijn van de verdragen. De huidige verdragen laten ruimte voor veel meer verdieping, om welvaart en jobs te creëren en een digitaal beleid, klimaatbeleid en mondiaal handelsbeleid te voeren. De EU moet leveren. Ze moet een van onderuit opgebouwde eenheid in verscheidenheid zijn, waarin de Europese volkeren samenwerken om meerwaarde te creëren in Europa en de wereld.