Haal onze jongeren - en onze economie - uit de digitale file

Hoewel de digitale transformatie overal voelbaar is, slaagt ons onderwijssysteem er niet in jongeren warm te maken voor ICT-opleidingen of ze adequaat voor te bereiden op de noden van de arbeidsmarkt. Bedrijven smeken om specialisten in artificiële intelligentie, cybersecurity en softwareontwikkeling. De Europese Commissie voorspelt tegen 2025 een tekort van 500.000 ICT-professionals in Europa. Vlaanderen ontsnapt niet aan dat tekort.

Waarom blijven jongeren massaal kiezen voor traditionele studierichtingen terwijl de technologische wereld voor hen openligt? Dat ligt deels aan een perceptieprobleem. ICT wordt gezien als abstract, moeilijk of gereserveerd voor een selecte groep nerds. Die achterhaalde visie doet geen recht aan de werkelijkheid. Technologie is verweven met elk aspect van ons leven. Het is een onbegrensd veld waarin creativiteit, probleemoplossend vermogen en menselijke innovatie centraal staan.

Daarnaast speelt het onderwijs een cruciale rol. Hoe kunnen we jongeren enthousiasmeren voor een vakgebied dat wordt gepresenteerd als complex en saai? Het probleem is dat ICT niet is ingebed in de basis van ons onderwijs. Het blijft iets wat je later kan ‘bijleren’, terwijl het even fundamenteel moet zijn als wiskunde of taalvaardigheid. Zonder een vroege blootstelling blijft technologie voor velen een vreemde taal.

Het gebrek aan praktijkervaring verergert die situatie nog. Stages en duale trajecten blijven schaars in ICT. Daar ligt een gedeelde verantwoordelijkheid. Het onderwijs moet meer ruimte maken voor hands-on leren en bedrijven moeten bereid zijn te investeren in de begeleiding van stagiairs en junior medewerkers.

Initiatieven zoals BeCode tonen aan dat het anders kan. BeCode biedt jongeren niet alleen de kans digitale vaardigheden te leren, maar laat ze werken aan concrete projecten in samenwerking met bedrijven. Dat maakt van leren een interactief proces waarin theorie en praktijk samenkomen. Het succes toont dat we die aanpak moeten uitbreiden en structureel verankeren in ons onderwijslandschap.

De digitale file weerspiegelt ook een dieper liggend fenomeen: de traagheid waarmee we ons aanpassen aan een wereld die sneller verandert dan ooit tevoren. Technologie toont onze bereidheid - of het gebrek daaraan - om te leren, te vernieuwen en samen te werken. We hebben een cultuurverschuiving nodig waarin onderwijs, overheid en bedrijfsleven elkaar vinden in een gedeeld streven: jongeren voorbereiden op een toekomst die al begonnen is.

Die samenwerking begint met een fundamentele herziening van onze opleidingsmodellen. Curricula moeten anticiperen op de vaardigheden van morgen. Overheden kunnen een katalyserende rol spelen door bedrijven te stimuleren actief bij te dragen aan de ontwikkeling van opleidingen. Denk aan programma’s die technologische competenties combineren met soft skills zoals kritisch denken en samenwerken, onmisbare vaardigheden in een digitale economie.

Vlaanderen heeft de keuze een digitale koploper te worden of te blijven steken in een status quo waarin we onze jongeren en onze economie tekortdoen. De digitale revolutie is geen toekomstscenario, het is een realiteit die ons dwingt actie te ondernemen. Dat vereist niet alleen investeringen in technologie, maar ook in mensen.

De vraag is niet of we die uitdaging aankunnen, maar of we het lef en de visie tonen die nodig zijn om te slagen. Het antwoord bepaalt of Vlaanderen de hoofdrol speelt in het digitale avontuur van de 21ste eeuw, of langs de zijlijn toekijkt.