Vlaams minister van Financiën Bart Tommelein (Open VLD) hield vorig weekend een pleidooi om een leegstaande winkel om te bouwen tot een woning financieel aantrekkelijker te maken. Vandaag is er al een vrijstelling van onroerende voorheffing, maar die heeft weinig succes. Elk jaar zijn er maar 30 à 40 aanvragen, en door de strenge voorwaarden raakt amper een tiental goedgekeurd.
Minister Bart Tommelein wil de vrijstelling ook uitbreiden naar appartementen boven winkels.
‘Aangezien leegstand van winkelpanden nog steeds toeneemt, stel ik voor om de vrijstelling van de onroerende voorheffing te versoepelen’, zegt Tommelein. Hij wil de vrijstelling ook uitbreiden naar appartementen boven winkels, om zo de leegstand in de kernwinkelgebieden aan te pakken. Wat zijn de voorwaarden om de bestaande vrijstelling te genieten? En in welke andere gevallen moet u als particuliere eigenaar helemaal geen onroerende voorheffing betalen?
Verbouwing van een winkel tot een woning
De bestaande vrijstelling is er voor de omvorming van kleine handelszaken tot woningen. ‘Klein’ betekent een maximale vloeroppervlakte van 15 are. Minstens de helft van die oppervlakte moet gebruikt worden voor een handelsactiviteit, waarvoor een inschrijving in het handels- of ambachtsregister vereist is. De vrijstelling is er dus niet als het pand gebruikt wordt voor de uitoefening van een vrij beroep zoals geneesheer, advocaat of notaris. U moet ofwel een geldige bouwvergunning kunnen voorleggen voor de werken die zijn uitgevoerd, ofwel moet u een attest van uw gemeente kunnen voorleggen waarin staat dat u geen bouwvergunning nodig had om werken uit te voeren.
Tarief verschilt van gemeente tot gemeente
De onroerende voorheffing is een jaarlijkse belasting, berekend op basis van het kadastraal inkomen. Ze moet betaald worden door de eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder en vruchtgebruiker. Huurders en blote eigenaars ontspringen de dans.
De belasting bestaat uit drie delen. Er is een basisheffing van 2,5 procent (1,6 procent voor sociale huisvesting) voor de Vlaamse overheid. Op die basisheffing betaalt u nog opcentiemen voor de provincie en voor de gemeente. Het tarief van de onroerende voorheffing verschilt daardoor van plaats tot plaats.
Wie voldoet aan die voorwaarden moet drie jaar geen onroerende voorheffing betalen. De vrijstelling gaat in vanaf het aanslagjaar dat volgt op het jaar dat de woning wordt bewoond. Let wel, u moet deze vrijstelling aanvragen met een formulier, dat u kunt vinden op de website van de Vlaamse Belastingdienst (belastingen.vlaanderen.be/formulieren).
Renovatie van een verwaarloosde of onbewoonbare woning
Bent u eigenaar van een pand dat is opgenomen op de lijst van verwaarloosde, onbewoonbaar of ongeschikt verklaarde woningen? Als die woning met een geldige bouwvergunning wordt gerenoveerd zodat ze weer bewoonbaar wordt, dan wordt u vijf jaar lang belast op het oude - dus lagere - kadastraal inkomen. U betaalt dus wel onroerende voorheffing, maar op een lagere basis. Het nieuwe - hogere - kadastraal inkomen door de verbouwingen wordt dus met vijf jaar uitgesteld. Let wel, het voordeel is er niet voor panden die alleen op de lijst van leegstand voorkomen. U moet de vrijstelling aanvragen met een specifiek formulier.
Energiezuinige woning
Wie energiezuinig bouwt of grondig verbouwt, moet vijf jaar lang geen onroerende voorheffing betalen. Of uw woning al dan niet energiezuinig is, hangt af van het E-peil. Dat is vastgelegd in het energieprestatiecertificaat.
Er is een onderscheid tussen nieuwbouw en ingrijpende energetische renovaties. Die laatste zijn renovaties waarbij de technische installatie om een binnenklimaat te realiseren (verwarming, koeling, luchtcirculatie) volledig vervangen wordt en waarbij minstens 75 procent van de buitenmuren geïsoleerd wordt.
De energie-eisen om de vrijstelling te krijgen zijn de jongste jaren verstrengd. Voor bouwaanvragen sinds oktober 2016 mag een nieuwbouw een E-peil van maximaal E20 hebben, een ingrijpende energetische renovatie maximaal E60. Een E-peil van respectievelijk E30 en E90 wordt beloond met een korting met 50 procent op de onroerende voorheffing. De vrijstelling krijgt u automatisch.
Assistentiewoningen
Tal van gebouwen zijn vrijgesteld van onroerende voorheffing om hun sociaal of menslievend doel: kerken, scholen, ziekenhuizen ... Ook serviceflats en assistentiewoningen vallen onder die vrijstelling. De voorwaarde is wel dat uw assistentiewoning erkend is door het Agentschap Zorg en Gezondheid. Het is niet vereist dat u als eigenaar in de assistentiewoning woont, u mag ze ook verhuren aan iemand die voldoet aan de voorwaarden om in een assistentiewoning te verblijven.
Erkende bossen
Milieubeschermende bossen, bosreservaat en zones voor de productie van bosbouwkundig teeltmateriaal in het Vlaams Bosdecreet ontsnappen aan onroerende voorheffing. U moet wel de voorwaarden uit het Bosdecreet naleven, zoals de regels voor het beheer van het bos en de toegankelijkheid ervan. Deze vrijstelling krijgt u automatisch.
Lokalen voor jeugdbewegingen
Er is een automatische vrijstelling voor vastgoed gebruikt door jeugdverenigingen of voor jeugdtoerisme.
