Bijltjesnacht bij centrale bank zet Turkse lira op dieptepunt

De Turkse lira glijdt donderdag af naar een - zoveelste - diepterecord tegenover de euro en de dollar. Een euro kost nu 10,62 lira. Om een idee te geven: vier jaar geleden gingen er nog minder dan vier lira in één euro (zie grafiek).

De aanleiding voor de nieuwe verkoopgolf is een middernachtelijk decreet van president Recep Tayyip Erdogan. Die ontslaat na overleg met Sahap Kavcioglu, de gouverneur van de Turkse centrale bank, drie centraal bankiers. Een van de toplui die wandelen gestuurd is, is Ugur Namik Kucuk, volgens het doorgaans goed ingelichte kantoor in Istanboel van het persbureau Bloomberg de enige centraal bankier die vorige maand tegen de renteverlaging heeft gestemd.

Die renteverlaging kwam er ondanks hardnekkig hoge en oplopende inflatie. In september bedroeg de stijging van de levensduurte in Turkije jaar op jaar volgens de officiële cijfers bijna 20 procent. Die galopperende inflatie dreigt nog meer Turken onder de armoedegrens te duwen. De Wereldbank schatte dit voorjaar al dat 12 procent van de bevolking vorig jaar in armoede leefde, 2 procentpunt meer dan in 2019.

De centrale bank 'verkocht' de renteverlaging door in de toelichting te stellen dat die hoge inflatie veroorzaakt is door een 'tijdelijke' stijging van de voedselprijzen. Daarom heette een renteknip, van 19 naar 18 procent, niet alleen wenselijk maar 'noodzakelijk' te zijn.

Turkije vormt al langer een oefening in contrasten met Rusland, waar centraal bankier Elvira Nabioellina met een laserfocus op inflatierisico's al jaren van president Vladimir Poetin een onafhankelijke koers mag uitstippelen. Erdogan, daarentegen, ontslaat met de regelmaat van een klok centraal bankiers die vraagtekens plaatsen bij zijn theorie dat een lagere rente zich in lagere inflatie zal vertalen.

In maart moest de internationaal gerespecteerde gouverneur Naci Agbal opstappen nadat hij de rente tot 19 procent had verhoogd. De internationaal iets minder gerenommeerde Kavcioglu volgde hem op.

De resulterende bokkensprongen van de lira maken de job van bedrijven die in Turkije actief zijn, zoals Deceuninck - via zijn dochter Ege Profil - en Ontex, er niet makkelijker op. Elke verse tuimelperte maakte elke in Turkije verdiende lira minder waard in euro.