Alle partijen hebben een plan om de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs op te krikken nadat het nu al twee decennia achteruitgaat in de OESO-ranglijsten. Daarbij grijpen ze telkens naar een mix van maatregelen.
Meer nadruk op Nederlands. De meeste partijen willen vanaf de kleuterschool sterker inzetten op de kennis van het Nederlands. Vooruit zegt zelfs al in de crèche taalzwakke en anderstalige ouders te willen helpen. De socialistische plannen voorzien een versterkte starttoets in de lerarenopleiding en geven scholen met veel taalzwakke leerlingen extra geld. Het Vlaams Belang voert in de derde kleuterklas een bindende taaltest in en eist dat er op de speelplaats van Vlaamse scholen alleen maar Nederlands wordt gesproken. De N-VA wil de verplichte taaltest uitbreiden naar iedereen die laattijdig instroomt in het Vlaams onderwijs. Ook de PVDA wil werk maken van een betere kennis van het Nederlands vanaf de kleuterklas en is voorstander van tweetalig onderwijs.
Vroeger naar school. Open VLD, de N-VA, Voor U en Vooruit pleiten voor een leerplicht vanaf 3 jaar. Vandaag is dat pas op 5 jaar. Vooruit wil beter geschoold personeel in de kinderopvang, zodat vroeger kan worden ingezet op taalontwikkeling.
Vakanties spreiden. Naar Franstalig voorbeeld wil Open VLD de zomervakantie met twee weken inkorten en de herfst- en krokusvakantie telkens met een week verlengen, om het leerverlies in de lange zomervakantie terug te dringen. Het Vlaams Belang behoudt de vakanties, maar pleit wel voor een uitbreiding van de zomerscholen.
Eindtermen en aanbod herbekijken. Open VLD wil werk maken van een Vlaams plan voor wiskunde en Nederlands. Vooruit bepleit een helder maar beperkt pakket eindtermen, waarbij de lat zeer hoog ligt maar scholen genoeg vrijheid behouden om zelf te bepalen hoe ze die halen. De N-VA wil nog meer inzetten op essentiële basiskennis zoals begrijpend lezen, grammatica en wiskunde. Groen pleit voor een ‘rijk aanbod’, waarbij er naast taal en rekenen ook plaats is voor burgerschap, duurzaamheid, relaties en mediawijsheid. Zowel Vooruit als CD&V wil het studieaanbod in het middelbaar onderwijs herbekijken.
Kleinere klassen. Van de PVDA mogen er tot het tweede leerjaar maximaal 15 leerlingen in een klas zitten. In de hogere jaren van het lager onderwijs zijn dat er hooguit 20. CD&V wil dat de kleuterklassen kleiner worden.
Rol van onderwijsinspectie. CD&V pleit voor een onafhankelijker onderwijsinspectie die haar eigen werkprogramma opstelt, haar budget beheert en los van de Vlaamse minister van Onderwijs communiceert. De N-VA wil dan weer dat de inspectie zich beperkt tot het controleren van de minimumdoelen en niet langer leerplannen goedkeurt.
Punten, geen smileys. Leerlingen moeten volgens de N-VA opnieuw beoordeeld worden met punten die kunnen worden vergeleken met een gemiddelde en een mediaan. Gelijkaardige teneur bij Voor U, dat stelt dat de eerste van de klas punten moet krijgen en geen smiley.
Sterkere lerarenopleiding. Open VLD wil de lerarenopleiding versterken met meer praktijkervaring. Vooruit voorziet een extra jaar betaalde stage. PVDA gunt startende leerkrachten een inwerkjaar. CD&V wil de garantie op één jaar voltijdse werkzekerheid en aanvangsbegeleiding.
Meer leerkrachten, meer anciënniteit. Open VLD wil dat wie uit een andere job overstapt naar het onderwijs tot 20 jaar anciënniteit kan meenemen. Groen wil hen minder lesuren en meer begeleiding geven. De N-VA wil het beroep herwaarderen door de lerarenopleiding alleen open te stellen voor wie slaagt in een ingangsproef of al een diploma hoger onderwijs heeft. Studenten krijgen al een inkomen tijdens de opleiding, in ruil voor de verbintenis om nadien minstens zes jaar les te geven.
Beter lesmateriaal. Voor Open VLD moet de keuze over het lesmateriaal in handen liggen van de leerkracht, die daarbij ondersteuning kan krijgen van het kenniscentrum Leerpunt. Ook de N-VA geeft de leraar daar meer autonomie in. CD&V wil dat scholen nagaan of invulboeken wel een pedagogische meerwaarde hebben en dat ze hun keuze voor de schoolraad motiveren. Het Vlaams Belang vraagt dat scholen een duidelijke keuze maken tussen een laptop of schoolboeken. Kiezen ze voor dat tweede, dan liefst geen invulboeken, want die ontraadt de partij.
Uitgebreide Vlaamse toetsen. Open VLD wil de Vlaamse toetsen, waarin centraal wordt gepeild naar de kennis van leerlingen over Nederlands en wiskunde, uitbreiden en de lat hoger leggen. Vooruit ziet er een instrument in om de kwaliteit te monitoren. De N-VA wil de Vlaamse toetsen uitbreiden naar zoveel mogelijk vakken.
